Το σενάριο της διαπραγμάτευσης με την Τουρκία: Αποκλειστική παρουσίαση

Με ουσιαστικές κινήσεις ο πρωθυπουργός, το επιτελείο του, κυρίως η Πρέσβυς κα. Ελένη Σουρανή και το Υπουργείο Εξωτερικών δημιουργούν σταθερότερο περιβάλλον για τη σχέση της ΕΕ με την Τουρκία και την ικανοποίηση των στρατηγικών επιδιώξεων μας.

Οι διπλωματικοί σύμβουλοι δεν έχουν πολιτική εξουσία. Τους ανατίθεται αποστολή και την εκτελούν με προσήλωση και επαγγελματική συνέπεια.  Στην πρώτη φάση των εργασιών προετοιμασίας της διαπραγμάτευσης συντάσσουν κείμενο αρχών, αποδεκτό από τις πλευρές που συνομιλούν.

Σε αυτή τη διαδικασία που βρισκόμαστε σήμερα θέση μεσολαβητή έχει αναλάβει η Ευρωπαϊκή Προεδρία, που ασκείται από τη Γερμανία, με την ενεργό παρουσία των ΗΠΑ, που ως υπερδύναμη έχει  μία διευρυμένη εποπτεία ( bird's- eye view) με δυνατότητες σημαντικών πολιτικών παρεμβάσεων. Παρόμοια κείμενα αρχών οδήγησαν στο Κάμπ Ντείβιντ, στο Όσλο, στο Ντέιτον.

Το κείμενο αρχών δίνει το δικαίωμα στον διαπραγματευτή να επιστρέφει στη χώρα του  υπερήφανος για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων. Η διαδικασία δεν είναι πανάκεια, αλλά ένα ακόμη εργαλείο  στη διαπραγμάτευση που επιτυγχάνει την καλύτερη γνωριμία των πλευρών, την άρση προκαταλήψεων, την δημιουργία κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης με αποτέλεσμα να μη θίγονται τα εθνικά συμφέροντα και να δημιουργούνται προοπτικές ικανοποιητικής συμφωνίας.

Στη συνέχεια κάθε πλευρά καταρτίζει για δική της χρήση κατάλογο με τους στόχους που θέλει να επιτύχει, ενώ ταυτοχρόνως προσπαθεί να εντοπίσει τις επιδιώξεις του άλλου, περνώντας "στα παπούτσια του", όπως χαρακτηριστικά περιγράφεται στα συγγράμματα της θεωρίας των win-win διαπραγματεύσεων.     

Α. Τα συμφέροντα της Τουρκίας- ενδεικτική απαρίθμηση

1. Εξασφάλιση πολιτικής εσωτερικής σταθερότητας στο πλαίσιο που επιθυμεί να επιβάλλει ο κ. Ερντογάν.
2. Ρυθμιστικός ρόλος της Τουρκίας ως περιφερειακή δύναμη.
3. Διεκδίκηση της Τουρκίας να διατηρήσει ρόλο ως χώρα-κλειδί για ενεργειακά θέματα, οδεύσεις αγωγών και εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου πέρα από τις επιταγές του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
4. Κυριαρχία στον μουσουλμανικό κόσμο.
5. Απομυθοποίηση του Κεμαλισμού
6. Απόλυτη και μονοπωλιακή τοποθέτηση του Προέδρου Ερντογάν στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας πάνω από τον Κεμάλ Ατατούρκ που με ολοκληρωτική μεθόδευση επιδιώκεται να διαγραφεί οριστικά από την Τουρκική ιστορία και τη συνείδηση του τουρκικού λαού.
7. Περιφερειακή σχέση με τους γείτονες στη βάση "είμαστε φίλοι, αλλά μας ακολουθείτε επειδή είμαστε οι ισχυρότεροι".

Β. Τα συμφέροντα της Ελλάδος- ενδεικτική απαρίθμηση

1. Ως σταθερή Δημοκρατία και μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ επιδιώκει σταθερότητα στην περιοχή για να επιτύχει τα αναπτυξιακά της συμφέροντα και την πρόοδο του ελληνικού λαού
2. Ενδυνάμωση των περιφερειακών συνεργασιών πολιτικών και ενεργειακών χωρίς αποκλεισμούς και προκαταλήψεις.
3. Πολιτική επιτυχία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που ευνοεί την αλληλεγγύη, την προώθηση των ενιαίων ευρωπαϊκών πολιτικών, την ενεργειακή ασφάλεια μας.
4. Προώθηση της αμυντικής στρατηγικής του ΝΑΤΟ και της προοπτικής ανάπτυξης ενιαίου ευρωπαϊκού στρατού.
5. Ασφαλής έρευνα και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων Ανατολικής Μεσογείου προς όφελος του ελληνικού λαού με παραχώρηση αδειών σε διεθνείς εταιρείες, που δεν θα απειλούνται από την τουρκική συμπεριφορά.
6. Εξέλιξη παντός είδους συνεργασιών με τους εταίρους και φίλους χωρίς να εκλαμβάνεται αυτή η ορθολογική πολιτική δράση ως επιθετική ενέργεια ή διάθεση αποκλεισμού από τους τρίτους.
7. Σεβασμός και εφαρμογή του συνολικού Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου των Θαλασσών χωρίς ακραίες τοποθετήσεις όπως αυτή του casus belli που παρεμποδίζει κάθε προοπτική διαλόγου και καλής γειτονίας

Από την ενδεικτική παρουσίαση των προτεραιοτήτων που καθορίζει κάθε πλευρά προκύπτουν σημεία που μπορούν να συμφωνηθούν και άλλα που πρέπει να παραπεμφθούν σε μελλοντική διαπραγμάτευση ή στη Διεθνή Δικαιοσύνη.  Φαίνεται από τις εξελίξεις και τα διαγραφόμενα διεθνή συμφέροντα ότι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί προσδοκία των δύο μερών, αλλά και πολλών ενδιαφερομένων, στη βάση του διεθνούς δικαίου, πέρα από τις υπερβολικές δημόσιες τοποθετήσεις της μίας πλευράς.

Σε αυτή τη διαδικασία ό,τι αποτελέσει διαπραγματευτική επιτυχία για τη μία πλευρά δεν υποχρεώνει σε ήττα και ταπείνωση το άλλο μέρος. Τα πάντα εξαρτώνται από το πώς κάθε πλευρά αντιλαμβάνεται τα συμφέροντα της και ποια συμφέροντα επιθυμούν κατά προτεραιότητα να ικανοποιήσουν οι διαπραγματευτές. Η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων  παρέχει το δικαίωμα στους ηγέτες των κρατών να απευθυνθούν στους λαούς τους με θετικό απολογισμό που αποκαθιστά την αμοιβαία εμπιστοσύνη, αλληλοκατανόηση, συνέχιση της επιτευχθείσας συνεργασίας σε περισσότερα πεδία πολιτικής, στρατηγικής και ανάπτυξης.

Στη win-win διαδικασία δεν χρειάζεται να καταγγέλλονται, αλλά ούτε να εξισώνονται οι πλευρές.

Μέσα σε αυτή τη διαπραγματευτική λογική οι ηγέτες Ελλάδος και Τουρκίας εγκρίνουν την επικοινωνία, που προετοιμάζεται για τις επόμενες ημέρες, κίνηση την οποία ευνοούν η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, φίλοι (κυρίως Ισραήλ και Άραβες) και προσδοκούν οι λαοί των δύο χωρών. Με αυτή τη σημαντική πολιτική τους απόφαση παραμερίζεται το «ταμπούρωμα»  πίσω από αμετακίνητες και αντιπαραγωγικές  θέσεις  που επιδιώκουν την ήττα, ταπείνωση και «πικρή» μετάνοια  που θα «πονέσει την άλλη πλευρά».