Ασταθής η κατάσταση στον Καύκασο

Μετά την υπογραφή της ανακωχής που τερμάτισε προσωρινά τον πόλεμο του 2020 ανάμεσα στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν έχει επέλθει περίοδος σχετικής σταθερότητας μεταξύ των δύο πλευρών οι οποίες με την μεσολάβηση της Ρωσίας είναι στην διαδικασία της υλοποίησης των όρων της εν λόγω ανακωχής. Ο δρόμος ωστόσο για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων Μπακού και Ερεβάν είναι δύσβατος.

Η πρόσφατη (4.6.2021) έκρηξη νάρκης στην περιοχή του Καλμπατζάρ, όταν πέρασε από πάνω της αζερικό φορτηγό με Αζέρους δημοσιογράφους κι αξιωματούχους, είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο δύο δημοσιογράφων κι ενός αξιωματούχου ενώ τέσσερα άλλα άτομα τραυματίσθηκαν. Το Καλπατζάρ είναι αζερικό έδαφος στα δυτικά της αζερικής περιοχής του Ναγκόρνο Καραμπάχ που κατείχε μέχρι το περασμένο φθινόπωρο η Αρμενία κι επεστράφη στο Αζερμπαϊτζάν σύμφωνα με τους όρους της ανακωχής.

Η έκρηξη στο Καλμπατζάρ απειλεί να επιδεινώσει τις ήδη τεταμένες αζερο-αρμενικές σχέσεις. Μετά την ανακωχή η αζερική κυβέρνηση έχει ζητήσει από την Αρμενία τους χάρτες με τις ναρκοθετήσεις των επιστραφεισών περιοχών, καθώς από το περασμένο φθινόπωρο έως σήμερα περίπου 130 Αζέροι στρατιώτες κι άμαχοι έχουν πέσει θύματα των αρμενικών ναρκών στις περιοχές που επεστράφησαν στο Αζερμπαϊτζάν. Στο αζερικό αίτημα ανταποκρίθηκε το περασμένο Σάββατο (12.6.2021) η Αρμενία κατόπιν διαπραγματεύσεων με το Μπακού δίδοντας στο Αζερμπαϊτζάν χάρτες με 97.000 σημεία ναρκοθετημένων περιοχών στην επαρχία Αγντάμ κι αντάλλαγμα την απελευθέρωση 15 Αρμενίων αιχμαλώτων στρατιωτών από το Μπακού.

Το συμβάν στο Καλμπατζάρ ωστόσο δεν είναι το μοναδικό γεγονός. Τα χαράματα της προηγουμένης της έκρηξης το Αζερμπαϊτζάν είχε συλλάβει έξι Αρμενίους στρατιώτες στην περιοχή, θεωρώντας τους ως μέλη επιχείρησης δολιοφθοράς. Από την πλευρά του το Ερεβάν δήλωσε ότι ήταν μέλη ομάδας του μηχανικού του αρμενικού στρατού σε διατεταγμένη υπηρεσία. Επίσης, μία εβδομάδα πριν, είχε λάβει χώρα ο θάνατος ενός Αρμενίου στρατιώτη σε ανταλλαγή πυρών με τον αζερικό στρατό. Ήδη τον Μάιο υπήρξε ένταση στα σύνορα με επίκεντρο την λίμνη που μοιράζονται οι δύο χώρες.

Τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχει όξυνση στην διασυνοριακή περιοχή Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, όξυνση η οποία δεν φαίνεται επί του παρόντος να καθυστερεί ιδιαίτερα την υλοποίηση των όρων της ανακωχής. Η Ρωσία ως καταλύτης της ασφάλειας στην περιοχή εποπτεύει την κατάσταση προς αποφυγή της επιδείνωσης της ασφάλειας στον Καύκασο, αναμένοντας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εκλογές της 20^ης Ιουνίου στην Αρμενία. Παρά τις εύλογες δυσκολίες, η διευθέτηση του προβλήματος στο Ναγκόρνο Καραμπάχ επί τη βάσει του διεθνούς δικαίου είναι εφικτή, όπως κι η προοπτική οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής.