Οπαδική Βία: Θύτες, θύματα και υποκρισία

Όταν ένα ζήτημα είναι τόσο πολυπαραγοντικό, όπως η βία στο χώρο του ποδοσφαίρου, δημιουργούνται απίστευτες δυσκολίες ως προς την επίλυσή του. Μια από τις οποίες, ενδεχομένως και η πιο σημαντική, είναι η επίρριψη των ευθυνών στους άλλους. Και ειδικά στον τελευταίο.

Μοιάζει σαν ένα πολύ σημαντικό αγώνα μπάσκετ ο οποίος χάθηκε από ένα λάθος ενός παίκτη στα τελευταία δευτερόλεπτα και όλο το ανάθεμα πέφτει στον παίκτη που το έκανε, άσχετα αν πολλά άλλα λάθη απ’ όλους και σε όλη τη διάρκεια του αγώνα, έφεραν την ήττα.

Έτσι, αυτή τη στιγμή ο εγκαλούμενος από όλο το φίλαθλο κόσμο της χώρας και την κοινωνία γενικά, είναι ο ΠΑΟΚ, αυτοαποκαλούμενοι «οπαδοί» του οποίου, σκότωσαν τον Άλκη. Το "αυτοαποκαλούμενοι" δεν είναι ένα σχήμα λόγου που έχει σκοπό να απομακρύνει ευθύνες. Είναι μια πραγματικότητα, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των φίλων της ομάδας, εξοργίζεται και αηδιάζει, πολλά χρόνια τώρα, με τη στάση αυτών των λίγων δεκάδων ανθρώπων. Οργή την οποία βγάζει συχνά και στο γήπεδο με συνθήματα εναντίον τους. Άλλωστε η ομάδα πλήρωσε και πληρώνει πολύ ακριβά τη δράση τους σε απώλειες τίτλων, δηλαδή χαράς και σε χρήματα.

Όλοι έχουν θύματα και θύτες

Ο ΠΑΟΚ λοιπόν που τίθεται σήμερα στο στόχαστρο της κοινωνίας και υφίσταται δίκαιες και άδικες επιθέσεις, όπως η πρόσφατη με την επιλεκτική δημοσίευση μιας φωτογραφίας, δεν έχει κάποιο διαφορετικό βάρος χουλιγκανισμού από τις άλλες ομάδες. Πέρα από το γεγονός ότι οι οπαδοί του ήταν πάντοτε περισσότερο, φανατικοί ή ενθουσιώδεις - διαλέξτε όποιο θέλετε - και περισσότερο οργισμένοι, γαλουχημένοι από μια αίσθηση μόνιμης αδικίας. Ταυτόχρονα ο ΠΑΟΚ έχει τα δικά του θύματα αυτής της βίας.

Ο Νάσος ήταν ο πρώτος νεκρός από οπαδική βία στη Θεσσαλονίκη, σε μια ακριβώς αντίστροφη ιστορία με τον Άλκη. Χωρίς μάλιστα να τύχει της ανάλογης συμπάθειας από την κοινωνία. Και βέβαια ο φίλαθλος του Παναθηναϊκού Μιχάλης Φιλόπουλος ήταν το πιο γνωστό θύμα δολοφονίας, από οπαδούς του Ολυμπιακού, πριν τον Άλκη και μάλιστα σε προκαθορισμένο ραντεβού οπαδών για να συγκρουστούν. 

Χουλιγκανισμός παντού

Το φαινόμενο του χουλιγκανισμού είναι κοινό και διάχυτο σε όλη τη χώρα και σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Όχι μόνο σε όλες τις ομάδες. Το βλέπουμε στα πανεπιστήμια, στον συνδικαλισμό, στις πορείες, στις τοπικές αντιδράσεις κοινωνιών, στα σχολεία. Προφανώς ο αθλητισμός και ακόμη περισσότερο το ποδόσφαιρο, έχοντας μέσα του τον ανταγωνισμό, τη μάχη, την επικράτηση, τη διαιτησία και την υποκειμενική αίσθηση του δικαίου και βέβαια την προσπάθεια επικράτησης με άδικα μέσα, τραβάει τη βία όπως το μέλι τη μέλισσα.

Ο ΠΑΟΚ, ο Άρης, όπως και ο Ολυμπιακός, η ΑΕΚ και ο Παναθηναϊκός, ως ομάδες με τους περισσότερους  φιλάθλους στο βόρειο και νότιο στο τμήμα της χώρας αντίστοιχα, είναι μοιραίο να έχουν και το μεγαλύτερο κομμάτι των χούλιγκαν, χωρίς να υστερούν δυστυχώς και οι άλλες ομάδες.

Το πώς και το γιατί φτάνουν αυτά τα παιδιά εκεί, πώς ριζοσπαστικοποιούνται, πως φλερτάρουν καθημερινά με το έγκλημα, τι συνέχεια έχουν στη ζωή τους, πώς δημιουργείται ένας κύκλος βίας, ναρκωτικών, προστασίας, φασισμού και αναρχισμού είναι αντικείμενο ειδικών και έχει υπεραναλυθεί, χωρίς να έχει συμβάλει σε καμιά βελτίωση της κατάστασης, ή αντιμετώπιση του φαινομένου ως τώρα. Από εκεί και πέρα υπάρχουν οι ευθύνες των άλλων παραγόντων όπως η Πολιτεία, οι νόμοι, η Αστυνομία και η Δικαιοσύνη, αλλαγές στη στάση των οποίων μπορούν να δώσουν θεαματικά αποτελέσματα.

Μερικά παραδείγματα για όλο αυτό το φάσμα των εμπλεκομένων και τη λειτουργία τους μπορούν να δώσουν απαντήσεις για την κατάσταση.

Πολιτεία

Ένα παράδειγμα είναι ο περίφημος νόμος Ορφανού, του τότε υφυπουργού Αθλητισμού δηλαδή, την περίοδο 2004-2007, ο οποίος μετέτρεπε τα εγκλήματα αθλητικής βίας σε ιδιώνυμα, επιβάλλοντας τη φυλάκιση μέχρι την εκδίκαση της ένστασης. Και αυτονοήτως απαραίτητος ήταν (όπως ισχυρίζονται σήμερα όλοι όσοι μιλούν δημόσια) και αποτελεσματικός. Και όμως, αμέσως μετά καταργήθηκε και μάλιστα από την ίδια κυβέρνηση.

Δικαιοσύνη

Η δικαιοσύνη στην Ελλάδα είναι πολύ αργή και αυτό συμβάλει σε ατιμωρησία μέσα από αναβολές και πέρασμα χρόνου, ο οποίος δαμάζει την οργή και φέρνει τη λήθη. Όλοι παραδέχονται σήμερα ότι αυτή η ατιμωρησία προκαλεί τη βία. Και μόνο η πρόσφατη παρέμβαση του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, αρμόδιου για θέματα αθλητισμού που απέστειλε εγκύκλιο προς τους εισαγγελείς Πρωτοδικών της χώρας ζητώντας να ακολουθείται η αυτόφωρη διαδικασία και οι υπαίτιοι να παραπέμπονται αμέσως στο εδώλιο, δείχνει το πρόβλημα.

Αστυνομία

Η αστυνομία από την άλλη πλευρά δεν δρά προληπτικά ποτέ. Τρέχει πίσω από τα γεγονότα, τα οποία ενίοτε εξελίσσονται σε τραγικά και αφήνει πολλά ερωτηματικά. Προσαγωγές που δεν γίνονται συλλήψεις. Παράνομες δραστηριότητες οι οποίες είναι γνωστές και δεν διώκονται. Πώς είναι δυνατόν για παράδειγμα να υπάρχουν τόσοι και για τόσο πολλά χρόνια παράνομοι Σύνδεσμοι φιλάθλων; Δεν ελέγχθηκαν ποτέ; Τι απέγιναν οι υπεύθυνοι νόμιμων και παράνομων Συνδέσμων στους οποίους σε άλλες περιπτώσεις είχαν γίνει έφοδοι και είχαν βρεθεί αντίστοιχα φονικά αντικείμενα και όπλα; Τώρα, ο πρώτος συληφθείς 23χρονος Αλβανός, καταδικάστηκε άμεσα στο Αυτόφωρο σε τέσσερα χρόνια ως υπεύθυνος του Συνδέσμου στον οποίο βρέθηκαν φονικά αντικείμενα, διότι είχε τα κλειδιά. Δηλαδή θα πήγαινε μέσα ακόμη και στην περίπτωση που αποδεικνυόταν αθώος για τη δολοφονία του Άλκη. Γιατί αυτό δεν έγινε και άλλες φορές πριν; Θα αρκούσαν 3-4 φορές ακόμη για να παταχθεί το φαινόμενο.

Όλοι γνωρίζουν όλους

Τέλος και το κυριότερο και οι «πέτρες» ανάμεσα στους φιλάθλους, γνωρίζουν ότι καθημερινά γίνονται ανάλογα οπαδικά επεισόδια.  Άλλωστε και το τελευταίο και μοιραίο ήταν απάντηση σε άλλο που είχε προηγηθεί με αντίθετους επιτιθέμενους. Όλοι γνωρίζουν για τα ραντεβού σύγκρουσης που είναι συχνά. Όλοι γνωρίζουν για την ομερτά μεταξύ των αντιμαχόμενων. Ο φερόμενος ως φονιάς του Άλκη ήταν θύμα επίθεσης με μαχαίρι από οπαδούς του Άρη. Κόντεψε να χάσει το μάτι του, αλλά δεν ονομάτισε τους θύτες. Είπε στην αστυνομία ότι ήταν ληστές… Και πήγε τώρα να πάρει μόνος το αίμα του πίσω, από ανύποπτα παιδιά, μόνο και μόνο επειδή ήταν οπαδοί του Αρη… Η δολοφονία του Άλκη ήταν παρεπόμενο επίθεσης την προηγούμενη νύχτα σε ΠΑΟΚτσήδες στο Ωραιόκαστρο. Που ήταν αντίποινο στην επίθεση σε Αρειανό στην παραλία… Το γαϊτανάκι αυτό δεν τελειώνει.  Δεν μπορούσε η Πολιτεία, η Αστυνομία,  τόσα χρόνια να αντιδράσουν σ’ αυτό;

Και πάμε στις ομάδες

Εδώ κι αν δεν δείχνουν η μία την άλλη, σαν «αθώες περιστερές». Ναι ο ΠΑΟΚ κατηγορείται για τη λειτουργία των πολυπληθών και «δύσκολων» φιλάθλων του. Ακόμη και για σχέσεις μαζί τους. Κατηγορείται και για τη χρησιμοποίηση ενός απόστρατου αξιωματικού της αστυνομίας σε θέση ασφάλειας, όταν άλλος σύλλογος το έχει κάνει αυτό κλασική πρακτική.

Κατηγορείται για μια φωτογραφία διφορούμενης σημασίας σημερινού στελέχους στης διοίκησης, του Γιώργου Σαββίδη και για ένα τραγούδι αργά το βράδυ έξω από το γήπεδο του Άρη, χρόνια πριν, όταν άλλη μεγάλη ομάδα είχε και έχει στη διοίκησή της ως αντιπρόεδρο της ΠΑΕ και πρόεδρο του ΑΣ άτομο που είχε κατηγορηθεί για τη δολοφονία Φιλόπουλου. Το οποίο βεβαίως έχει αθωωθεί, αλλά για να κατηγορηθεί ήταν αποδεδειγμένα παρών στα επεισόδια και στο συγκεκριμένο περιστατικό της δολοφονίας. Έπρεπε να πάρει και αξίωμα; Ό,τι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό; Τι σημαίνουν, τι δείχνουν, τι σηματοδοτούν όλα αυτά και πώς μπορεί ένας σύλλογος να κατηγορεί επίσημα έναν άλλο για σχέση με τους οπαδούς έχοντας αυτό το γεγονός στο «πορτφόλιό» του; Μάλιστα η πολιτεία στο θέμα αυτό δεν φρόντισε να «φαίνεται η γυναίκα του Καίσαρα τίμια», καθώς ο υφυπουργός αθλητισμού, αρμόδιος σε μεγάλο βαθμό να συμβάλει σε μια λύση, δέχτηκε προ καιρού στο γραφείο του αυτό το άτομο και φωτογραφήθηκε περιχαρής σε εναγκαλισμό μαζί του.

Σε άλλο βίαιο οπαδικό επεισόδιο πριν λίγο καιρό, έπεσαν πυροβολισμοί. Από τύχη δεν είχαμε θύματα, ακόμη και από περαστικούς. Κατηγορήθηκε άτομο που βρίσκεται στους αγώνες στον πάγκο ομάδας…

Ο αναμάρτητος, πρώτος τον λίθον βαλέτω

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Μπορούμε ως κοινωνία, πολιτεία διοίκηση, ομάδες, φίλαθλοι και ΜΜΕ να συμβάλουμε σε μια λύση, όταν κατηγορούμε ο ένας τον άλλο υποδεικνύοντας τα κρίματά του και ξεχνώντας τα δικά μας; Και αυτή τη στιγμή, όλοι μαζί να αφορίζουμε τον χρονικά τελευταίο σε μια προσπάθεια δικού μας εξαγνισμού;

Μπορεί μια ομάδα μπάσκετ να βελτιωθεί και να νικήσει, όταν όλη η κριτική συγκεντρώνεται μόνο στον παίκτη που έκανε το τελευταίο λάθος;