Η επίπτωση του πολέμου στον τουρισμό: Η ρωσική αγορά θα παραμείνει εκτός τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα και το 2023

O πόλεμος στην Ουκρανία, ουσιαστικά ένας πόλεμος μέσα στην ίδια την Ευρώπη, ήταν κάτι μη αναμενόμενο μέχρι που συνέβη. Όπως επίσης οι αρχικές εκτιμήσεις για τη σύντομη διάρκειά του διαψεύστηκαν αφού συμπληρώνεται ένας χρόνος πολεμικών επιχειρήσεων,  χωρίς να διαφαίνεται κάποια προοπτική τερματισμού των εχθροπραξιών και ειρηνικής διευθέτησης της κρίσης.

Οι επιπτώσεις στον τουρισμό είναι δύο κατηγοριών: άμεσες και δευτερογενείς.  Άμεση επίπτωση ήταν η διακοπή της τουριστικής κίνησης από τη Ρωσία και την Ουκρανία προς την Ελλάδα.  Με δεδομένο ωστόσο πως το 2019 ο αριθμός των Ρώσων τουριστών προς τη χώρα μας δεν ξεπέρασε τους 600.000 επισκέπτες, αποδείχθηκε ένα μικρό μέγεθος που δεν είχε ιδιαίτερη επίδραση στην πορεία της σεζόν ακόμη και για προορισμούς που παραδοσιακά επιλέγονταν από Ρώσους τουρίστες. Η υψηλή ζήτηση για το ελληνικό τουριστικό προϊόν το καλοκαίρι του 2022 βοήθησε ώστε η απώλεια των Ρώσων τουριστών να αναπληρωθεί με επιτυχία από άλλες αγορές. Άλλωστε και τα 433 εκ. ευρώ που μπήκαν στη χώρα από τους Ρώσους τουρίστες το 2019 αποδείχθηκε  ένα μικρό κλάσμα στα 17,6 δις ευρώ που ήταν τελικά τα έσοδα της σεζόν του 2022, φτάνοντας στο 97% των εσόδων του 2019.

Για το 2023 με δεδομένη τη συνέχιση του πολέμου και κατ’ επέκταση των δυτικών κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, θα πρέπει να θεωρήσουμε πως δεν θα αλλάξει κάτι σε σχέση με την περσινή σεζόν. Η ρωσική αγορά θα παραμείνει εκτός τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα. Το θετικό όμως για το 2023 είναι πως οι αγορές της Κίνας και της Αυστραλίας που το 2022 παρέμειναν κλειστές λόγω πανδημίας έχουν πλέον ανοίξει και αναμένουμε ρεύμα επισκεπτών και από τις δυο χώρες.

Αν οι άμεσες επιπτώσεις του πολέμου έχουν χαμηλό αντίκτυπο στον ελληνικό τουρισμό, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις δευτερογενείς συνέπειες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία πυροδότησε ένα πρωτόγνωρο ενεργειακό κόστος, το οποίο με τη σειρά του ισχυροποίησε το πληθωριστικό κύμα  που συνεχίζει να πλήττει την παγκόσμια οικονομία.

Το «κοκτέιλ» ενεργειακού κόστους και ακρίβειας οδήγησε σε μια αύξηση από 30 έως και 40%  ανά δωματο διανυκτέρευση στο λειτουργικό κόστος των ξενοδοχείων, ανεξάρτητα από το μέγεθος και την κατηγορία της επιχείρησης. Σοβαρότερες είναι οι συνέπειες για τα ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας, είτε πρόκειται για ξενοδοχεία πόλης, είτε ορεινών και ημιορεινών προορισμών.

Για να αντιμετωπιστεί το αυξημένο λειτουργικό κόστος αναγκαστήκαμε να προχωρήσουμε σε αυξήσεις τιμών, της τάξης του 15% για τα πεντάστερα ξενοδοχεία ενώ από κει και κάτω οι αυξήσεις δεν ξεπέρασαν το 10%. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως δεν καταφέραμε να καλύψουμε  την αύξηση του λειτουργικού κόστους των ξενοδοχείων  αφού δεν θα  μπορούσαμε να την μετακυλήσουμε στον μεμονωμένο πελάτη προκειμένου να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί. Σε ότι αφορά δε τα πακέτα των tour operators,  αυτά ήταν έτσι κι αλλιώς κλεισμένα με τιμές του 2019.

Η αποκλιμάκωση θα αργήσει να έρθει

Δυστυχώς, θα αργήσουμε να δούμε αποκλιμάκωση σε αυτά τα κόστη και τουλάχιστον σύμφωνα με διεθνείς μελέτες θα απαιτηθεί τουλάχιστον μια τριετία για να επιστρέψουμε στα επίπεδα τιμών πριν από τον πόλεμο.

Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι παρενέργεια του πληθωρισμού είναι και η αύξηση των επιτοκίων κάτι που δυσκολεύει τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις τόσο ως προς την τραπεζική χρηματοδότησή τους όσο και ως προς την εκπλήρωση δανειακών υποχρεώσεων του παρελθόντος.

Το θετικό στοιχείο πάντως είναι ότι η σεζόν του 2023 προδιαγράφεται θετική και παρά τις επιπτώσεις της ακρίβειας σε όλα τα νοικοκυριά των ευρωπαϊκών οικονομιών που είναι και οι βασικές αγορές μας, το ταξίδι εξακολουθεί να παραμένει προτεραιότητα. Βεβαίως αυτή η επιθυμία εκφράζεται διαφορετικά σε κάθε χώρα.  Αλλιώς αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες ενός χειμώνα με ενεργειακή κρίση στην Πολωνία, στη Γερμανία ή στις Κάτω Χώρες κι αλλιώς στη Μ. Βρετανία που έχει δείξει ήδη μια δυναμική κινητικότητα στις κρατήσεις του 2023.  Σε κάθε περίπτωση μια πληρέστερη εικόνα για τη σεζόν θα την έχουμε μέσα στον Μάρτιο.