Απόψεις | 06.07.2023 10:40

Η θλιβερή περιβαλλοντική πορεία της ανθρωπότητας

Γιάννης Α. Φίλης

Η ιστορία είναι πλέον γνωστή και μόνο οι λεπτομέρειες διαφέρουν. Τον Μάιο στη βόρεια Ιταλία έπεσε σε 36 ώρες η μισή ετήσια βροχή σκοτώνοντας 14 ανθρώπους και αφήνοντας 20.000 άστεγους. Τον ίδιο μήνα σε περιοχές του Λάος και της Ινδίας κατέγραψαν θερμοκρασίες της τάξης των 45ο C. Πολλά νοσοκομεία και αποτεφρωτήρια στην Ινδία λειτουργούσαν πάνω από τις δυνατότητές τους. Προ ημερών στην παραλιακή πόλη του Τέξας Corpus Christi (Σώμα του Χριστού), ο δείκτης θερμότητας που συνδυάζει θερμοκρασία και υγρασία και δείχνει πώς αισθάνονται οι άνθρωποι σε συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες, έφτασε τους 51οC. Η ιστορία είναι γνωστή σε βαθμό εξοικείωσης και αποδοχής με τα ορυκτά καύσιμα και την αποδάσωση να φέρουν την κύρια ευθύνη αυτής της κατάστασης.

Η άλλη πλευρά των ορυκτών καυσίμων είναι ότι συνέβαλαν τα μέγιστα στη δημιουργία των πανίσχυρων οικονομιών των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γερμανίας, του Καναδά και άλλων χωρών. Τις περιβαλλοντικές συνέπειες αυτής της μεγέθυνσης όμως τις επωμίζονται ασύμμετρα οι φτωχοί της γης ενώ δεν αποκομίζουν πρακτικά κανένα όφελος. Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό One Earth, oι γνωστές εταιρείες Saudi Aramco, ExxonMobil, Shell, BP, Chevron και άλλες θα προκαλέσουν από το 2025 έως το 2050 πλανητική ζημιά που εκτιμάται στα 5.400 δισεκατομμύρια δολάρια λόγω ξηρασίας, πυρκαγιών, ανόδου της στάθμης της θάλασσας και άλλων. 

Και ενώ όλοι οι ηγέτες συμφωνούν για τα αίτια του προβλήματος, συνεχίζουν τις καταστροφικές πολιτικές του παρελθόντος. Οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα συνεχώς ανέρχονται. Στις 27 Ιουνίου η επιτροπή περιβάλλοντος του Ευρωκοινοβουλίου συνεδρίασε για να αποφασίσει σχετικά με πρόταση νόμου αποκατάστασης της φύσης. Ο νόμος δεν υπερψηφίστηκε με ψήφους 44 υπέρ και 44 κατά και τώρα οδεύει στην ολομέλεια με τη σύσταση απόρριψής του. Σύμφωνα με το Euronews, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) όπου ανήκει και η Νέα Δημοκρατία έδωσε μάχη για να μην περάσει το σχέδιο νόμου. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας έγινε δεκτό με επευφημίες και γιουχα?σματα από τις δύο πλευρές. Ο λόγος πέρα από ιδεολογικός είναι οι προσεχείς ευρωεκλογές και η προσέλκυση ψήφων των αλιέων, αγροτών και υλοτόμων οι οποίοι φοβούνται μείωση των εισοδημάτων τους.

Το 81% των ευρωπαϊκών βιοτόπων είναι σε κακή κατάσταση και ο νόμος μεταξύ άλλων θα περιόριζε τα επικίνδυνα χημικά για τη βιοποικιλότητα και θα αποκαθιστούσε το αστικό πράσινο, τους υποβαθμισμένους υγροτόπους και τα δάση. Πενήντα διευθύνοντες σύμβουλοι μεγάλων εταιρειών όπως η IKEA και η Nestle ενθάρρυναν τους ευρωβουλευτές να υπερψηφίσουν την πρόταση διότι «Η εξάρτησή μας από ένα υγιές περιβάλλον είναι η βάση της ευρωστίας της οικονομίας…» Οι 44 ευρωβουλευτές που καταψήφισαν τον νόμο διαφωνούν με αυτή τη θεμελιώδη οικονομική αρχή.

Για να ικανοποιηθεί η παγκόσμια ζήτηση βοδινού κρέατος, κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Βρετανία και την Κίνα μεταξύ 2017 και 2022 κόπηκαν 800 εκατομμύρια δέντρα στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου για να γίνουν βοσκότοποι. Πολλοί επιστήμονες φοβούνται ότι οι ξηρασίες που εντείνονται κάθε χρόνο θα μετατρέψουν τον εξασθενημένο Αμαζόνιο σε σαβάνα με πλανητικές συνέπειες. Να σημειωθεί ότι κάθε κιλό βοδινού κρέατος εκπέμπει το ισοδύναμο 100 κιλών διοξειδίου του άνθρακα.

Το 2020, δεκαπέντε νέοι ηλικίας πέντε έως είκοσι δύο προσέφυγαν στο συνταγματικό δικαστήριο της Μοντάνα των ΗΠΑ. Ο λόγος ήταν ότι η Μοντάνα δεν έπραξε τα δέοντα ώστε να προλάβει την κλιματική κρίση σύμφωνα με το σύνταγμά της το οποίο εγγυάται ότι: «Η πολιτεία και κάθε άτομο θα συντηρούν και θα βελτιώνουν ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον στη Μοντάνα για την παρούσα και τις μελλοντικές γενεές». Η υπόθεση εκδικάστηκε προ εβδομάδων με τις καταθέσεις των νέων και πολλών επιστημόνων. Οι δικηγόροι της πολιτείας αντέταξαν στο δικαστήριο ότι η συμβολή της Μοντάνα στην κλιματική κρίση είναι αμελητέα. Ακριβώς το ίδιο επιχείρημα που διατύπωσε στο παρελθόν η  Νορβηγία ή που ακούγεται σήμερα στην Ελλάδα και αλλού για να δικαιολογήσει νέες εξορύξεις υδρογονανθράκων. Αλλά πολλοί μικροί αριθμοί αθροίζονται σε εντυπωσιακά μεγάλους.

Η απόφαση του δικαστηρίου αναμένεται σύντομα. Το ενδιαφέρον είναι ότι και η Ελλάδα έχει το άρθρο 24 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο: «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας».  Αλλά το μόνο αειφόρο στις εξορύξεις υδρογονανθράκων είναι η ολοένα αυξανόμενη κρίση του κλίματος και της κοινωνίας.   

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

κλιματική κρίσηειδήσεις τώραΙνδίαΙταλία