Γυναικοκτονία στη Σαλαμίνα: Τι πρέπει να γίνει όταν το panic button δεν επαρκεί; Να διεκδικήσουμε το αυτονόητο

Μία ακόμα γυναικοκτονία σημιεώθηκε το πρωί της Τρίτης (05/12) στη Σαλαμίνα. Μία 43χρονη έπεσε νεκρή από πυρά ενός άνδρα. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο 71χρονος πρώην σύντροφος του θύματος έστησε ενέδρα στο σπίτι της μητέρας της, όπου είπε καταφύγει, με σκοπό να αφαιρέσει τη ζωή της. Αστυνομικές πηγές ανέφεραν ότι, το θύμα στις 2 Δεκεμβρίου είχε καταγγείλει το σύντροφό του για ενδοοικογενειακή βία. Τότε, οι αστυνομικοί είχαν παροτρύνει την 43χρονη να φύγει από το σπίτι όπου ζούσε μαζί του και της χορήγησαν το πολυδιαφημισμένο panic button. Το θύμα βρήκε καταφύγιο στο σπίτι της μητέρας του, όπου έμενε από εκείνη τη μέρα. Ωστόσο, το πρωί της Τρίτης (05/12), ο δράστης πήγε με όπλο στο σπίτι αυτό, χτύπησε το κουδούνι και μόλις είδε την κοπέλα από το τζάμι της πόρτας πυροβόλησε με αποτέλεσμα το θανάσιμο τραυματισμό της.

Η αιματοβαμμένη λίστα του 2023

Η γυναικοκτονία της 43χρονης, δυστυχώς, δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Μέχρι στιγμής, 8 συνολικά γυναίκες έχουν χάσει τη ζωή τους από τα χέρια αντρών του περιβάλλοντός τους οι οποίοι θεωρούσαν ότι, τα θύματά τους, τούς ανήκουν. 

Ιανουάριος, Νίκαια - «Ελάτε, σκότωσα τη γυναίκα μου…»

Γύρω στις 05.20 τα ξημερώματα της Κυριακής, 22 Ιανουαρίου 2023, , στο ισόγειο διαμέρισμα της οδού Βοσπόρου, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Νίκαια, 50χρονος άνδρας ενημέρωσε την Άμεση Δράση. «Ελάτε σπίτι, σκότωσα τη γυναίκα μου», λέει στο τηλέφωνο με την κινητοποίηση των Αρχών να είναι άμεση, Οι αστυνομικοί που έφτασαν στο σημείο, εντόπισαν νεκρή την άτυχη γυναίκα στο καναπέ με σημάδια στον λαιμό και δίπλα της τον 50χρονος άντρα σε κατάσταση μέθης. Ο καθ’ ομολογία γυναικοκτόνος προσήχθη ενώ, λίγα λεπτά αργότερα, στο σημείο έφτασε και ιατροδικαστής. Στην αυτοψία διαπίστωσε στραγγαλισμό με ίχνη απόφραξης στόματος και μύτης, εκχυμώσεις συμβατές με δάχτυλα στην τραχηλική χώρα και εκχύμωση άνω βλεφάρου αριστερού ματιού. Γείτονες του ζευγαριού, στις πρώτες καταθέσεις που έδωσαν στους αστυνομικούς ανέφεραν ότι υπήρχε παρελθόν ενδοοικογενειακής βίας στο διαμέρισμα που συζούσε το ζευγάρι. Όπως τόνισαν, και στο παρελθόν είχε κληθεί η αστυνομία να σπεύσει στο διαμέρισμα της Νίκαιας. Φαίνεται ότι, το θύμα, φοβόταν να καταγγείλει τον σύζυγό του.

Απρίλιος, Χαλκηδόνα Θεσσαλονίκης - «Δεν άντεχα να την βλέπω άλλο έτσι»

Νεκρή από πυροβολισμό στο κεφάλι με κυνηγετικό όπλο εντοπίστηκε, μέσα σε αυτοκίνητο, 71χρονη. Ως δράστης ταυτοποιήθηκε, λίγες ώρες αργότερα, ο 34χρονος γιος της. Οι αστυνομικοί πραγματοποίησαν έφοδο στο σπίτι του, όπου δεν βρισκόταν κανείς, ωστόσο έφτασαν στην ταυτοποίησή του, καθώς ο 34χρονος είχε νοικιάσει το αυτοκίνητο, μέσα στο οποίο βρέθηκε νεκρή η μητέρα του. Σύμφωνα με πληροφορίες, η 71χρονη είχε νοσηλευτεί στο παρελθόν σε κλινική λόγω των ψυχολογικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε. Κατά την έρευνα στο σπίτι του, ο δράστης, εξηγούσε τους λόγους πίσω από τη μητροκτονία. «Ζητώ συγγνώμη από όλους, αλλά περισσότερο από τον Θεό. Δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω καραμπίνα, δεν το περίμενα να κάνει τέτοια ζημιά. Τα τελευταία χρόνια είχαμε οικονομικά προβλήματα και η μητέρα μου αντιμετώπιζε ψυχολογικά προβλήματα. Δεν άντεχα να την βλέπω έτσι και για αυτό την σκότωσα», έγραφε.

Μάιος, Χαλκιδική – Νεκρή στο παιδικό δωμάτιο του σπιτιού της

Νεκρή από πυροβολισμό στο κεφάλι με καραμπίνα, βρέθηκε μία 39χρονη μητέρα δύο παιδιών στο σπίτι της, στη Στρατονίκη. Ο δράστης ήταν ο 36χρονος σύζυγός της ο οποίος αυτοκτόνησε μετά τη γυναικοκτονία της μητέρας των δύο παιδιών του. Μάλιστα, το φρικιαστικό περιστατικό εκτυλίχθηκε μπροστά στα μάτια του 8χρονου γιου του ζευγαριού, ο οποίος και τραυματίστηκε ελαφρά από τα σκάγια. . Στο σπίτι εντοπίστηκαν πατημασιές με ίχνη αίματος που σημαίνει ότι το 8χρονο παιδί περιφερόταν για αρκετή ώρα στον χώρο. Το 12χρονο κορίτσι της οικογένειας δε βρισκόταν στο σπίτι την ώρα του φονικού, καθώς είχε διανυκτερεύσει στο σπίτι της γιαγιάς του. Την αστυνομία ειδοποίησε συγγενής των θυμάτων, ο οποίος ήρθε αντιμέτωπος με το αποτρόπαιο θέαμα.

Ιούνιος, Κως - «Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Αναστάζια βασανίστηκε μέχρι να ξεψυχήσει»

Στις 11 Ιουνίου, λίγο μετά τις 11.00 το βράδυ, η Αναστάζια δολοφονήθηκε άγρια από έναν 32χρονο. Η σορός της εντοπίστηκε, μέρες αργότερα και ενώ αναζητούνταν, ανάμεσα σε κλαδιά. Ο κατηγορούμενος, υπήκοος Μπαγκλαντές, προσπάθησε να διαφύγει από τη χώρα και να εξαφανίσει κάθε ίχνος του, ωστόσο οι κάμερες τον είχαν καταγράψει να μπαίνει μαζί με την Αναστάζια στο σπίτι του. Η ίδια κάμερα δεν κατέγραψε ποτέ την κοπέλα να βγαίνει από το σπίτι. Τότε, πηγές της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας, σημείωναν στο ethnos.gr ότι, «το μόνο σίγουρο είναι ότι η Αναστάζια βασανίστηκε μέχρι να ξεψυχήσει». Η σορός της άτυχης κοπέλας είχε τυλιχθεί με ένα σεντόνι και από το κεφάλι μέχρι τα πόδια είχε καλυφθεί με μία μαύρη σακούλα σκουπιδιών. Εντοπίστηκε σε κατάσταση σαπωνοποίησης, χωρίς ρούχα και εσώρουχα και το μόνο ορατό σημείο του κορμιού της ήταν μικρή επιφάνεια από τα κάτω άκρα της. «Το κορίτσι το έπνιξαν», ήταν η πρώτη φράση που είπε στους αστυνομικούς η ιατροδικαστής που έχει αναλάβει την υπόθεση.

Ιούλιος, Αθήνα - Την λέγαν Άννα - Την δολοφόνησαν η τρανσφοβία, ο ρατσισμός και η φτώχεια

Νεκρή βρέθηκε, στο διαμέρισμά της στον Άγιο Παντελεήμονα, η 46χρονη Άννα Ιβάνκοβα από την Κούβα. Η σορός της τρανς γυναίκας εντοπίστηκε, σε μία λίμνη αίματος, από τη σπιτονοικοκυρά της. Η Άννα έφερε δυο καίρια χτυπήματα στο λαιμό από μαχαίρι που, με βάση όσα είπε στους αστυνομικούς ο ιατροδικαστής, επέφεραν τον θάνατό της. Λίγες μέρες αργότερα, προσήχθη και ταυτοποιήθηκε ως δράστης ένας 35χρονος ο οποίος, σύμφωνα με τις Αρχές, φέρεται να είχε προσωπικές και οικονομικές διαφορές με το θύμα. «Τσακωθήκαμε και με χτύπησε. Προσπάθησα να αμυνθώ και τη χτύπησα και εγώ. Άρπαξα ένα αντικείμενο που βρήκα μπροστά μου και τη χτύπησα δυνατά», υποστήριξε στην απολογία του.

Ιούλιος, Χαλκίδα - «Δεν περνούσα καλά μαζί της και τη σκότωσα»

Τη ζωή της 84χρονης συζύγου του αφαίρεσε 88χρονος. Το θύμα βρέθηκε νεκρό σε πολυθρόνα στο κλειστό μπαλκόνι του σπιτιού τους. Ο ηλικιωμένος ομολόγησε ότι πυροβόλης, με δίκαννη κυνηγετική καραμπίνα, τη σύζυγό του στο κεφάλι ενώ, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες πάσχει από άνοια. Ο ίδιος φέρεται να είπε στους αστυνομικούς ότι τη σκότωσε επειδή δεν περνούσε καλά μαζί της.

Σεπτέμβριος, Καλαμαριά - «Έλεγε στον πατέρα του ότι θα τη σκοτώσει»

Ήταν λίγο μετά τις 8 το πρωί. Ο 38χρονος φέρεται να περίμενε τη 42χρονη πρώην σύζυγό του να επιστρέψει στο σπίτι επί της οδού Κομνηνών στην Καλαμαριά, καθώς είχε συνοδεύσει τα δύο παιδιά τους στο σχολείο. Χτύπησε το κουδούνι του διαμερίσματος κρατώντας μια καραμπίνα. Όταν η πρώην σύζυγός του, τού άνοιξε την πόρτα, την εκτέλεσε πυροβολώντας τη στην κοιλιακή χώρα. Στη συνέχεια έστρεψε την καραμπίνα στον εαυτό του δίνοντας τέλος στη ζωή του. Γύρω στις 8.15 γείτονας τηλεφώνησε στην αστυνομία, έχοντας ακούσει τον πυροβολισμό. Ο 38χρονος πρώην αστυνομικός πίεζε την σύζυγό του να τα ξαναβρούν. «Γνώριζα και την οικογένεια και το ζευγάρι. Υπήρχε πρόβλημα. Η γυναίκα του, τον έδιωξε από το σπίτι. Του είπε ότι δεν τον θέλει. Πήραν συναινετικό διαζύγιο. Δεν είχαν έντονες συγκρούσεις. Έπαιρνε τα παιδιά και μιλούσε μαζί τους. Του λέγαμε ότι πρέπει να φτιάξει τη ζωή του και να μην παρεκτρέπεται. Αυτή επέμενε πως δεν τον θέλει. Είχαν δυο αγόρια και είχε βγει απόφαση του δικαστηρίου για το πότε θα βλέπει ο πατέρας τα παιδιά. Η καραμπίνα ήταν του πατέρα του. Ο ίδιος δεν είχε ούτε περίστροφο. Δεν τον πήραν χαμπάρι το πρωί όταν έφυγε από το πατρικό του. Έφυγε τα χαράματα. Την καραμπίνα την πήρε από χθες ισχυριζόμενος πως θα την καθαρίσει. Έλεγε στον πατέρα του ότι θα την σκοτώσει», περιέγραφε τότε οικογενειακός τους φίλος.

«Καμία μόνη», αλλά...

Σύμφωνα με την Ελληνική Αστυνομία, από την 1η Ιανουαρίου μέχρι και τις 30 Οκτωβρίου του 2023 έχουν καταγγελθεί 9.860 περιστατικά ενδοοικογεΝνειακής βίας σε όλη την Ελλάδα. Εξ’ αυτών, τα 8.409 αφορούν γυναίκες. Συνολικά, το 2020, καταγγέλθηκαν, αντίστοιχα, 5.413 τέτοια περιστατικά.

Ενδιαφέροντα είναι και τα ευρήματα της έρευνας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) με τίτλο «Έμφυλη βία κατά των γυναικών και άλλες μορφές διαπροσωπικής βίας στην Ελλάδα». Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Απρίλιο του 2023 σε δείγμα σχεδόν 12.000 γυναικών, ηλικίας 18-74 ετών. Το 29,6% των γυναικών που συμμετείχαν δηλώνουν ότι έχουν υποστεί σωματική βία, το 18,1% ότι έχουν υποστεί σεξουαλική βία ενώ το 36,5%, σωματική ή σεξουαλική βία από οποιοδήποτε δράστη ή δράστιδα. Ως πιο συχνή μορφή βίας εμφανίζεται η ψυχολογική η οποία, όμως, ασκείται μόνο σε στενές, συντροφικές σχέσεις. Οι γυναίκες που ρωτήθηκαν, δήλωσαν ότι την έχουν υποστεί, σε ποσοστό 40,4%.

Η κυβέρνηση δηλώνει περήφανη ότι έχει καταφέρει να δομήσει ένα ολοκληρωμένο δίκτυο ενάντια στην έμφυλη βία, με την τηλεφωνική γραμμή SOS 15900, τα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα, τους 20 Ξενώνες Φιλοξενίας, καθώς και την εφαρμογή του «panic button» το οποίο, σύμφωνα με τους ίδιους ισχυρισμούς, έχει σώσει δεκάδες γυναίκες ωστόσο, στην περίπτωση της άτυχης 43χρονης από τη Σαλαμίνα, δεν λειτούργησε. Τι ισχύει τελικά;

Η αλήθεια είναι ότι, τα συμβουλευτικά κέντρα είναι θεσμός τουλάχιστον μίας δεκαετίας – χαρακτηριστικά, αυτό του Συντάγματος, ιδρύθηκε το 1988 και σε αυτά, συχνά υπάρχουν ελλείψεις σε προσωπικό. Οι ξενώνες υπάρχουν, μεν, αλλά όχι σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας, με αποτέλεσμα οι γυναίκες - θύματα να μην έχουν άλλη λύση, πολλές φορές, από το να καταφεύγουν σε χώρους γνωστούς τους κακοποιητές τους. Το πολυδιαφησμισμένο από κυβέρνηση και ΕΛ.ΑΣ. «panic button», από την άλλη, έχει ελάχιστο χρόνο απόκρισης. Πόσες γυναίκες προλαβαίνουν ή και έχουν έλεγχο του κινητού τους, την ώρα που υφίστανται κακοποίηση; Και τι γίνεται και με τις άλλες μορφές έμφυλης βίας, όπως η κακοποίηση μέσω της εικόνας (που λανθασμένα ονομάζουμε «revenge porn»). Σε σχέση με αυτά τα περιστατικά που είναι χιλιάδες και, πολλές φορές, αφορούν και πολύ νεαρά κορίτσια, πόσο έχει ενισχυθεί η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση συγκροτεί κάθε άλλου είδους αστυνομικό σώμα;

Φυσικά, μικρά βήματα έχουν γίνει και γίνονται, προς τη σωστή -τουλάχιστον επί της αρχής- κατεύθυνση. Ακόμη και κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, όμως, είναι αρκετά; Ναι, ακόμα και η συνείδηση των γυναικών αλλά και των ανδρών έχει αλλάξει σε σχέση με την έμφυλη βία και ναι, το «Καμία μόνη» δεν είναι ένα σύνθημα που δεν έχει αφήσει το αποτύπωμά του στην ελληνική κοινωνία. Εκτός της επικοινωνίας, όμως, είναι σημαντικό να γίνουν και ουσιαστικές κινήσεις, που φέρνουν απτά αποτελέσματα. Ένα δίκτυο δομών και υπηρεσιών που θα διευκολύνει άμεσες αντιδράσεις και παρεμβάσεις υπέρ των θυμάτων. 

Η κυβέρνηση οφείλει να τοποθετηθεί ως προς το γιατί αρνείται συστηματικά και κατηγορηματικά να ικανοποιήσει το πάγιο αίτημα των γυναικείων και φεμινιστικών οργανώσεων, τη θεσμική τομή που είναι απαραίτητη για την εξίσωση: τη νομική αναγνώριση του όρου «γυναικοκτονία» («femicide») τον οποίον υιοθετούν ο ΟΗΕ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κόσμος αναπόφευκτα -σχεδόν μοιραία- εξελίσσεται. Είναι επιτακτικό, όμως, να απαιτήσουμε και το πλαίσιο εκείνο που θα μάς προστατεύει, στο σπίτι, στους χώρους εργασίας μας, αλλά και στον δρόμο.