Η COP28 τέλειωσε με χειροκροτήματα και χωρίς δεσμεύσεις

Την Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου οι 197 χώρες που συμμετείχαν στη σύνοδο για το κλίμα στο Ντουμπάι κατέληξαν σε κοινή ανακοίνωση κάτω από χειροκροτήματα και χαμόγελα. Οι χώρες συμφώνησαν να συμβάλλουν στην ενεργειακή μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα με "σωστό, ομαλό και δίκαιο τρόπο" ώστε το 2050 να έχουμε μηδενικές εκπομπές και να συγκρατήσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας στον 1,5οC. Χώρες όπως η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία δεν ήθελαν καμιά αναφορά στα ορυκτά καύσιμα, αλλά ενέδωσαν γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει τίποτα δεσμευτικό στην ανακοίνωση.

Δεν γίνεται αναφορά στην υποχρεωτική απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα εντός κάποιου χρονοδιαγράμματος, ενώ γίνεται μνεία "μεταβατικών καυσίμων" που είναι ο δούρειος ίππος του άκρως ρυπαντικού φυσικού αερίου. Επί πλέον αναφέρονται ως μέρος της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης οι τεχνολογίες απομάκρυνσης άνθρακα από την ατμόσφαιρα, οι οποίες όμως σήμερα είναι ανεφάρμοστες, πέρα από μια μικρή και αμελητέα κλίμακα.

Πολλοί συμμετείχαν στη σύνοδο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), μια πετρελαιοπαραγωγό χώρα όπου απαγορεύονται οι διαδηλώσεις και η οποία χαρακτηρίζεται ως "σκληρή απολυταρχία" από τον Πίνακα Δημοκρατίας του Πανεπιστημίου Βίρτσμπουργκ. Μεταξύ τους 34 δισεκατομμυριούχοι, πολυεκατομμυριούχοι όπως ο Ρίσι Σούνακ και ο Βασιλιάς Κάρολος, 2.500 λομπίστες εταιρειών όπως η ExxonMobil, η BP, η ENI, η Shell και η Total, λομπίστες εταιρειών εντομοκτόνων όπως η Bayer, η Syngenta και η BASF και εταιρειών παραγωγής κρέατος (είναι γνωστό ότι η εκτροφή ζώων και η κατανάλωση κρέατος συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή κατά περίπου 20%). Πολλοί απ' αυτούς συμμετείχαν στις επιτροπές λήψης αποφάσεων.

Ο πρόεδρος της συνόδου και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας πετρελαίου ADNOC των ΗΑΕ, Σουλτάνος Αλ Τζαμπέρ δήλωσε: "Δεν υπάρχει επιστημονική διαπίστωση, ή σενάριο που να λέει ότι η απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα θα επιτύχει τον 1,5οC". Ο ίδιος σχεδίαζε σύμφωνα με το BBC να χρησιμοποιήσει τη σύνοδο για να συνάψει συμφωνίες με διάφορες χώρες για αύξηση εξορύξεων. Μάλιστα.

Πολλοί ηγέτες χωρών κατέθεσαν τις απόψεις τους στο Ντουμπάι. Ο Πρωθυπουργός Σούνακ της Βρετανίας, ημέρες μετά την προώθηση νέων εξορύξεων υδρογονανθράκων στη Βόρεια Θάλασσα, δήλωσε ότι πρέπει να καταργήσουμε τα ορυκτά καύσιμα. Ο Αλ Γκορ χαρακτήρισε την κλιματική πολιτική του Σούνακ "άθλια", ενώ ο βουλευτής Μίλιμπαντ είπε ότι ο Σούνακ έχει ανεβάσει τη διγλωσσία σε νέο επίπεδο. Η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Χάρις είπε ότι ο πλανήτης βρίσκεται σε "κρίσιμο σταυροδρόμι" κλιματικά. Την ίδια στιγμή όμως η κυβέρνησή της προωθεί επιθετικά νέες εξορύξεις. Οι ΗΠΑ παράγουν τη μεγαλύτερη ποσότητα υδρογονανθράκων παγκοσμίως.

Ο Πρωθυπουργός Μητσοτάκης μίλησε για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα, τη μετατροπή του Πόρου σε πράσινο νησί, την ανάγκη προσαρμογής και έκανε έκκληση στους Έλληνες εφοπλιστές να συμβάλουν στην απανθρακοποίηση της ναυτιλίας. Δεν είπε όμως ότι λίγες ημέρες πριν η κυβέρνησή του είχε δώσει το πράσινο φως για ερευνητικές γεωτρήσεις υδρογονανθράκων στα Ιωάννινα. Ούτε για τις επενδύσεις σε χερσαίες και θαλάσσιες εξορύξεις. Οι μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων που θα εξορυχθούν, σε μικρό ποσοστό θα ικανοποιήσουν τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας, ενώ ο κύριος όγκος τους θα διοχετευθεί στην παγκόσμια αγορά και θα καταλήξει στην ατμόσφαιρα με τη μορφή αερίων θερμοκηπίου. Δεν απανθρακοποιείς μέσω ανθρακοποίησης.

Οι σύνοδοι COP έχουν καταντήσει ένα κακόγουστο τουριστικό γεγονός, όπου πλήθη ανθρώπων ανταγωνίζονται σε δραματικές ομιλίες, σε διαμάχες για την επιλογή των φράσεων των ανακοινωθέντων και σε έλλειψη ηθικού θάρρους για την ανάληψη δεσμεύσεων. Οι παρούσες πολιτικές των χωρών οδηγούν σε θερμοκρασιακή άνοδο τουλάχιστον μεταξύ 2οC και 3οC. Αυτό λένε η φυσική και τα μαθηματικά σε εμάς που ασχολούμαστε με αριθμούς. Και γνωρίζουμε ότι η θερμοκρασιακή αύξηση θα διατηρηθεί επί χιλιάδες χρόνια.

Είκοσι οκτώ COP έχουν πετύχει πολύ λίγα. Το 2020, μεσούσης της πανδημίας, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ήταν 38,5 δισεκατομμύρια τόνοι. Το 2022, αφού επιστρέψαμε στην κανονικότητα, έγιναν 40,5. Το 2000 η συγκέντρωση μεθανίου στην ατμόσφαιρα ήταν 1770 μέρη στο δισεκατομμύριο. Το 2021 ήταν 1900. Η παγκόσμια συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ανέρχεται σταθερά κάθε χρόνο. Τον Νοέμβριο ήταν 422 μέρη στο εκατομμύριο, 5 περισσότερα από πέρυσι τον ίδιο μήνα. Η μέση θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ανέρχεται και αυτή σταθερά. Οι αριθμοί σαρκάζουν τις υποκριτικές ομιλίες περί προόδου.

Η επόμενη σύνοδος θα διεξαχθεί το 2024 στην επίσης πετρελαιοπαραγωγό και αυταρχική χώρα Αζερμπαϊτζάν. Περιμένει κανείς εχέφρων, οσοδήποτε φύσει αισιόδοξος, κάτι διαφορετικό