Επιστολική ψήφος: Τακτικισμός, καιροσκοπισμός, Απόδημος Ελληνισμός

Ο τρόπος με τον οποίο διεξάγεται στα μέσα μαζικής επικοινωνίας της Ελλάδας, καθώς και στη Βουλή των Ελλήνων, η συζήτηση για τη νομοθέτηση του δικαιώματος της επιστολικής ψήφου για τον απόδημο Ελληνισμό, είτε από την πλευρά της κυβέρνησης, είτε από την πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης, φανερώνει για άλλη μια φορά, την απόλυτη άγνοια, καθώς και την απόλυτη αδιαφορία του ελλαδικού πολιτικού κόσμου για τον λεγόμενο απόδημο Ελληνισμό.

Πρώτα από όλα, η συζήτηση ναι μεν αφορά τους απόδημους, αλλά διεξάγεται ερήμην των, ή μέσα από παραμορφωτικούς φακούς που δεν έχουν καμιά πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική σχέση, με τα σημερινά δεδομένα των αποδήμων!

Οι ελάχιστες οργανώσεις, ή τα άτομα που εμφανίζονται στις διάφορες επιτροπές της Βουλής εκ μέρους των αποδήμων και των ομογενών και τάσσονται υπέρ της επιστολικής ψήφου και στις ευρωεκλογές, αλλά και στις εθνικές εκλογές, είναι οργανώσεις δεκανίκια της κυβέρνησης, που δεν έχουν καμιά οργανική και ουσιαστική σχέση με τους εκτός Ελλάδας διαμένοντες Έλληνες πολίτες.

Οι συλλογικές μορφές οργάνωσης και έκφρασης των αποδήμων και των ομογενών έχουν πάψει να υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια. Σχεδόν καμιά ομογενειακή οργάνωση πλέον, τουλάχιστον στις παλιές και μεγάλες κοινότητες των υπερπόντιων χωρών, δηλαδή ΗΠΑ, Κανάδας, Αυστραλία, κ.α. δεν είναι μαζική, δεν είναι συμπεριληπτική, δεν είναι σε ανοιχτό δημοκρατικό διάλογο με τα λίγα σχετικά μέλη της. Δημογραφικές, κοινωνικές, γλωσσικές και πολιτισμικές αλλαγές καθιστούν το θέμα της επιστολικής ψήφου αδιάφορο για τη συντριπτική πλειοψηφία των αποδήμων και των ομογενών των υπερπόντιων χωρών. Αυτοί οι πολίτες 2ης, 3ης και 4ης γενιάς, εκφράζονται μέσα από τους θεσμούς και τον πολιτικό κόσμο των κυρίων κοινωνιών στις οποίες ανήκουν και συμμετέχουν.

Η νομοθέτηση δικαιώματος επιστολικής ψήφου σε αυτές τις κοινότητες και χώρες των ελληνικής καταγωγής πολιτών του κόσμου, με ή χωρίς περιορισμούς, δεν πρόκειται να επηρεάσει σοβαρά το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ελλάδα, ή να αλλοιώσει την ελληνική δημοκρατία. Οι ελάχιστες δεκάδες χιλιάδες ψήφων των εθνικών εκλογών του περασμένου Μάη και Ιούνη, τότε που υπήρχαν περιορισμοί, θα αυξηθούν κάπως, αλλά...

Αν η κυβέρνηση περιμένει σημαντική πριμοδότηση από τους απόδημους και αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης περιμένουν να στριμωχτούν ακόμα περισσότερο εκλογικά με την επιστολική ψήφο των ομογενών, τότε θα εκπλαγούν!

Η μόνη ζωντανή πολιτική σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην Ελλάδα και στους Έλληνες και στις Ελληνίδες πολίτες του εξωτερικού, είναι αυτή των μεταναστών και των μεταναστριών της πρόσφατης δεκαετίας της κρίσης, δηλαδή της δεκαετίας του 2010.

Για αυτό είχαμε για παράδειγμα σχεδόν 23.000 εγγραφές στην Ευρώπη για τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές του Ιούνη του 2023 και σχεδόν 16,000 πολίτες που ψήφισαν, ενώ στις ΗΠΑ με πολλαπλάσιο ελληνικό στοιχείο, που δημιουργήθηκε κυρίως προ εκατονταετίας, είχαμε μόνο 1,900 περίπου εγγραφές και 1,100 περίπου ψηφίσαντες. Όσο για την Αυστραλία της μαζικής μετανάστευσης των δεκαετιών αρχές 1950 με αρχές 1970, και μιας κοινότητας με 425.000 μέλη, είχαμε 195 εγγραφές και μόνο 125 ψηφίσαντες, με τους περιορισμούς που ίσχυαν στις εκλογές του περασμένου Ιούνη. Η συμμετοχή στις προαναφερόμενες χώρες θα αυξηθεί με την επιστολική ψήφο, αλλά δε θα είναι καθοριστική για την Ελλάδα και για τα ελληνικά πολιτικά κόμματα.

Όταν οι ομογενείς και οι απόδημοι δε συμμετέχουν στους δικούς τους συλλόγους στις χώρες που ζουν και οι σύλλογοι τους πεθαίνουν... Όταν η εθνοτική (ελληνική) ταυτότητα συγκροτείται πλέον σχεδόν αποκλειστικά βιωματικά και ατομικά (γέννηση, βάπτιση, γιορτές, οικογένεια κ.λπ.)... Όταν τα Ελληνικά Προξενεία στο εξωτερικό είναι υποστελεχωμένα και οι πρόσφατες αλλαγές στη διαδικασία απόκτησης ιθαγένειας και ελληνικού διαβατηρίου έχουν δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την κατάσταση...

Τότε...

Οι προσδοκίες της κυβέρνησης, αλλά και οι φοβίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης στο θέμα της επιστολικής ψήφου, αποδεικνύουν για άλλη μια φορά, πανηγυρικά, πόσο επιδερμική, αδιάφορη, προσχηματική και ανύπαρκτη είναι η σχέση της Ελλάδας με τους εκτός ελληνικών συνόρων πολίτες της και ομογενείς.

Προσωπικά, είμαι υπέρ της χορήγησης, υπό προϋποθέσεις (συζήτηση για άλλη ώρα αυτό), της επιστολικής ψήφου σε ευρωεκλογές, βουλευτικές εκλογές και δημοψηφίσματα. Είμαι υπέρ της αναγνώρισης του αυτονόητου. Δηλαδή ό,τι ο απόδημος Ελληνισμός σε σχέση με την Ελλάδα, συγκροτείται όχι μόνο ως πολιτισμική, γλωσσική ή θρησκευτική κοινότητα, αλλά και ως πολιτική κοινότητα.

Η επιστολική ψήφος όμως, όπως μας αποδεικνύει ξανά και ξανά η σχετική συζήτηση του τελευταίου καιρού, από μόνη της, δεν αναβαθμίζει ουσιαστικά τη σχέση της Ελλάδας με τους Απόδημους και τους Ομογενείς.

Όσο καιρό η θεώρησή μας και το αφήγημα μας παραμένουν ελλαδοκεντρικά και όχι αμφίδρομα και πολυπρισματικά...

Όσο καιρό εξακολουθούμε να θεωρούμε την Ελλάδα ως κορμό και εστία ενός Ελληνισμού με «κλαδιά» σε ολόκληρο τον κόσμο...

Όσο καιρό συνεχίζουμε να κινούμαστε κοντόφθαλμα, τυχοδιωκτικά, τακτικιστικά και καιροσκοπικά ως χώρα, ως πολιτικός κόσμος, ως κοινωνία...

Όσο καιρό αδυνατούμε να χαράξουμε μια υπερκομματική εθνική πολιτική ανοιχτών οριζόντων με στρατηγική στόχευση, για τις σχέσεις της Ελλάδας με τους απόδημους Έλληνες πολίτες…

Όσο καιρό αδυνατούμε να πράξουμε τα παραπάνω αυτονόητα, δε θα μπορούμε να ξεφύγουμε από τα στενά βαλκανικά μας σύνορα, ως κράτος και ως κοινωνία...