Φινλανδικό μοντέλο και ευρωπαϊκός κατακερματισμός

Εάν η φιλανδική πολιτική ηγεσία, υπό τον άλλοτε υπουργό Οικονομικών Αλεξάντερ Στουμπ, δεν είχε ζητήσει την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη εκεί γύρω στο 2015, το πολιτικό φαινόμενο που ακούει στο όνομα «Φινλανδία» θα είχε περάσει σε γενικές γραμμές μάλλον απαρατήρητο από τα ελληνικά μίντια.

Σε πολιτικό επίπεδο, ωστόσο, τα αποτελέσματα των εκλογών που πραγματοποιήθηκαν μόλις την περασμένη Κυριακή στη Φινλανδία αποτυπώνουν τάσεις και μοτίβα που πλέον μας αφορούν όλους. 

Από τα συνολικά εννέα φινλανδικά κόμματα που εξασφάλισαν την είσοδο στο Κοινοβούλιο των μόλις 200 εδρών στις 14 Απριλίου, κανένα δεν έλαβε πάνω από 18%.

Ο κατακερματισμός σε όλο του το μεγαλείο, θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς, περιγράφοντας μια τάση η οποία όμως επεκτείνεται πια πέρα από τα σύνορα της Φινλανδίας, αγγίζοντας συνολικά την ΕΕ των 27+1, σε επίπεδο εθνικό αλλά και πανευρωπαϊκό.

Οι ισχυρές μονοκομματικές κυβερνήσεις του παρελθόντος έχουν πια πάει περίπατο, αφήνοντας πίσω τους Κοινοβούλια πολυκομματικά… σε βαθμό αδυναμίας διακυβέρνησης.

Εάν πιστέψουμε τις δημοσκοπήσεις στον δρόμο προς τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές της 28ης Απριλίου στην Ισπανία, τότε η επόμενη Βουλή στη χώρα της Ιβηρικής θα είναι κατά πάσα πιθανότητα… εντεκακομματική.

Αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο πολιτικός κατακερματισμός επιτείνεται, καθώς αναδυόμενες πολιτικές δυνάμεις, προερχόμενες όχι μόνο από την ευρωσκεπτικιστική δεξιά (όπως η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι στην Ιταλία) αλλά και από το φιλοευρωπαϊκό κέντρο (όπως η παράταξη «La République En Marche!» του Μακρόν στη Γαλλία) αλλάζουν τους συσχετισμούς των δυνάμεων εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μέσα και από την προοπτική δημιουργίας νέων πολιτικών ομάδων στην Ευρωβουλή.

Και όλα αυτά στη σκιά της γενικότερης ανόδου μιας ευρωσκεπτικιστικής Δεξιάς που προωθεί την επιστροφή στον κατακερματισμό ως αντίβαρο στο στρατηγικό όραμα μιας ever-closer-union, την ίδια ώρα που το Brexit γεννά συνθήκες σχιζοφρενικές, με τη Βρετανία να εκλέγει μεν ευρωβουλευτές στις επερχόμενες εκλογές του Μαΐου, τους οποίους όμως στην πορεία ενδέχεται να αποσύρει από τα έδρανα της Ευρωβουλής, εάν και όποτε τελικώς εκείνη αποφασίσει να αποχωρήσει.

Αλλά και σε επίπεδο διακρατικών ενδοευρωπαϊκών προτιμήσεων, η συνοχή πια δοκιμάζεται ποικιλοτρόπως εν έτει 2019, όπως προκύπτει μέσα και από τα ευρήματα της έρευνας «EU Coalition Explorer» του «European Council on Foreign Relations», που παρουσίασε πρόσφατα ο επικεφαλής του γραφείου του ECFR στο Βερολίνο, Γιόζεφ Γιάνινγκ, από το βήμα του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) στην Αθήνα.

Κρίνοντας από όσα εμπεριέχονται ως ευρήματα στην έρευνα, εάν κάτι ανθεί στην Ενωμένη Ευρώπη σήμερα αυτό είναι οι… εκλεκτικές συγγένειες μεταξύ κρατών-μελών που πορεύονται σε δυάδες (Ελλάδα-Κύπρος, Βουλγαρία-Ρουμανία, Ισπανία-Πορτογαλία), τριάδες (Βαλτική), τετράδες (Βίσεγκραντ) ή κατά μόνας (Ιρλανδία, Κροατία).

Κρίσιμο ζητούμενο για να διαφυλαχθεί η συνοχή: το να συνεχίσουν χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία να λειτουργούν ως συνδετικό ή συγκολλητικό στοιχείο.

Το θέλουν; Μπορούν;