Τροπάριο της Κασσιανής: Μια (ιερή) ιστορία αγάπης

Η Κασσιανή ήταν ποιήτρια, συνθέτρια και υμνογράφος, στην οποία αποδίδεται το ψαλλόμενο τη Μεγάλη Τρίτη τροπάριο που αρχίζει «Κύριε, η εν πoλλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…». Γεννήθηκε μεταξύ 805 και 810 στην Κωνσταντινούπολη κι όταν μεγάλωσε συνδύαζε σωματική ομορφιά και εξυπνάδα. Οι χρονικογράφοι αναφέρουν ότι έλαβε μέρος στην τελετή επιλογής νύφης για τον αυτοκράτορα Θεόφιλο, όπου θα επέλεγε σύζυγο της αρεσκείας του δίνοντάς της χρυσό μήλο. Θαμπωμένος από την ομορφιά τής Κασσιανής, της είπε: «Ως άρα διά γυναικός ερρύη τα φαύλα» - «Από μία γυναίκα ήρθαν στον κόσμο τα κακά», αναφερόμενος στην αμαρτία και τις συμφορές που προέκυψαν από την Εύα. Η Κασσιανή απάντησε: «Αλλά και διά γυναικός πηγάζει τα κρείττω» - «Και από μία γυναίκα ήρθαν τα καλά», αναφερόμενη στην ελπίδα τής σωτηρίας από την ενσάρκωση του Χριστού μέσω της Παναγίας.

Λέγεται ότι ο εγωισμός του Θεόφιλου τραυματίστηκε, απέρριψε την Κασσιανή και επέλεξε τη Θεοδώρα από την Παφλαγονία για σύζυγο. Ωστόσο, ο διάλογος δεν είναι πρωτότυπος, ενώ κι η σκηνή πιστεύεται ότι είναι μύθος.

Το 843 η Κασσιανή ίδρυσε μοναστήρι στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε η πρώτη ηγουμένη. Βάσει παράδοσης, ο αυτοκράτορας Θεόφιλος ήταν ερωτευμένος μαζί της, επιθυμούσε να τη δει ξανά προτού πεθάνει και πήγε εκεί. Η Κασσιανή ήταν στο κελί γράφοντας το τροπάριό της όταν αντιλήφθηκε την άφιξη της αυτοκρατορικής ακολουθίας. Τον αγαπούσε ακόμη αλλά, πλέον, είχε αφιερώσει τη ζωή της στον Θεό γι’ αυτό και κρύφτηκε -«θάβοντας» μέσα της το πάθος- και άφησε τον μισοτελειωμένο ύμνο στο τραπέζι. Ο Θεόφιλος μπήκε στο κελί αναζητώντας τη, αλλά μάταια: εκείνη τον παρακολουθούσε μέσα από μία ντουλάπα όπου είχε κρυφτεί. Ο Θεόφιλος έκλαψε μετανιωμένος που λόγω αλαζονείας έχασε αυτή τη γυναίκα. Στο τραπέζι βρήκε τα χειρόγραφά της και τα διάβασε.

Αυτός ο ύμνος αναφέρεται στο περιστατικό κατά τον οποίο η πόρνη (δεν έχει επιβεβαιωθεί εάν η Κασσιανή αναφερόταν στη Μαρία Μαγδαληνή) πλένει τα πόδια του Ιησού με μύρο, με τα δάκρυά της και στη συνέχεια τα σκουπίζει με τα μαλλιά της. Αρχικά οι μυθιστοριογράφοι θεωρούσαν ότι η Κασσιανή περιέγραφε τον εαυτό της – κάτι, όμως, που δεν ισχύει. Φεύγοντας ο Θεόφιλος εντόπισε την Κασσιανή που κρυβόταν στην ντουλάπα αλλά δεν της μίλησε, σεβόμενος την επιθυμία της. Η Κασσιανή βγήκε από την κρυψώνα της μετά την αναχώρησή του και ολοκλήρωσε το τροπάριό της, εκεί όπου υμνείται η σημασία της μετάνοιας.
Και που θα κουβαλά πάντα, έναν ανεκπλήρωτο έρωτα...