Τραμπ, αλά ελληνικά

Η επικοινωνιακή στρατηγική της ΝΔ εκ του αποτελέσµατος κρίνεται επιτυχής. Ποια είναι; Είναι Τραµπ αλά ελληνικά. Επικεντρώθηκε πρώτιστα στο κέντρισµα συναισθηµατικών αντιδράσεων, εξαφάνισε την αντιπαράθεση προγραµµάτων και πολιτικών πεπραγµένων, εκµεταλλεύθηκε αστήρικτες αιτιάσεις και fake news, τα οποία εκαλούντο οι αντίπαλοι να ανατρέψουν µε επιχειρήµατα και τεκµήρια. Οριζε διαρκώς πεδία εξωπολιτικής αντιπαράθεσης.

Σε δεύτερη φάση επικεντρώθηκε στην αποδόµηση της ηθικής του αντιπάλου, του περίφηµου ηθικού πλεονεκτήµατος της Αριστεράς. Σταδιακά συγκέντρωσε τις επιθέσεις στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα, µε ύβρεις και ad hominem χαρακτηρισµούς (Είσαι ψεύτης! Είσαι ο χειρότερος!), µε αποκορύφωµα τους βαρείς υπαινιγµούς για πλουτισµό και συνεργασία της οικογένειας του Αλέξη Τσίπρα µε τη δικτατορία, υιοθετηµένους από τον ίδιο τον Κυρ. Μητσοτάκη µέσα στη Βουλή, χωρίς ποτέ να διευκρινίσει ή να ανακαλέσει. Στην ίδια γραµµή κινήθηκαν οι συκοφαντίες και τα fake news για το ταχύπλοο της Αίγινας, την Ντίσνεϊλαντ, τον χρυσό του Μαδούρο, τις Μαλδίβες κ.λπ.

Ο στόχος προδήλως ήταν το πρόσωπο του πρωθυπουργού, η εξασθένηση της αίγλης του και της υπεροχής του, κατά το µείγµα ανθρωπολογικών, κοινωνικών και πολιτικών χαρακτηριστικών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν απάντησε λυσιτελώς σε τούτη την επικοινωνιακή καταιγίδα – πέραν των άλλων υπαρκτών υποκειµενικών αδυναµιών του. Προσπάθησε να δώσει τις µάχες στο πολιτικό πεδίο των οικονοµικών και των πραγµατικών γεγονότων, και υποτίµησε µοιραία το συµβολικό, το πεδίο της κατασκευασµένης πραγµατικότητας, της επικοινωνιακής καταιγίδας και της χειραγώγησης συναισθηµατικών συµπεριφορών. Στον ψυχολογικό πόλεµο δεν µπορείς να απαντήσεις µε λογικά επιχειρήµατα, διότι κανείς δεν θέλει να τα ακούσει. Εχει αναλυθεί εκτενώς, σε βιβλία και ντοκιµαντέρ, η επικοινωνιακή στρατηγική του Ντόναλντ Τραµπ. Ενα όπλο του ήταν η ήδη κατακτηµένη τηλεοπτική υπερπροβολή του από το τηλεπαιχνίδι του, το «Apprentice».

Η φύση του παιχνιδιού ήταν το δεύτερο όπλο του: Αποφάσιζε αν ένας υποψήφιος θα κέρδιζε τη θέση εργασίας ή όχι. Επρόκειτο για την αποθέωση της ενός ανδρός αρχής, για την υπερδιαστολή του ευαγγελικού «καθώς ακούω κρίνω, και η κρίσις η εµή δικαία εστίν». Απέναντι στα περίπλοκα check and balances της φιλελεύθερης δηµοκρατίας, δυσνόητα ή και απεχθή για την απογοητευµένη εργατική τάξη, ο Τραµπ πρόβαλλε την Απόφαση και την Ισχύ του Ενός.

Το τρίτο όπλο του ήταν η διαρκής διασπορά αστήρικτων κατηγοριών και fake news κατά των πολιτικών του αντιπάλων, µέσω του Fox News. To γνωστότερο από αυτά ήταν η υπόθεση του «birtherism» («γεννησιολογίας»). O Τραµπ πρωταγωνίστησε πολιτικά όταν επετέθη στο CNN, ήδη το 2012, διότι δεν κάλυπτε δηµοσιογραφικά τους ισχυρισµούς ότι ο Μπαράκ Οµπάµα είχε γεννηθεί στην Κένυα, όχι στις ΗΠΑ, άρα δεν εδικαιούτο να εκλεγεί πρόεδρος. Η απόληξη του «birtherism» είναι ότι ο Οµπάµα ίσως ήταν κρυφοµουσουλµάνος, όχι χριστιανός, και άρα ο σκοπός του ίσως ήταν ο εξισλαµισµός του αµερικανικού έθνους. Ο πρόεδρος Οµπάµα αρνήθηκε κατ’ αρχάς να απαντήσει.

Στο τέλος δεν άντεξε. Παρουσίασε το πιστοποιητικό γέννησής του, στην Πολιτεία της Χαβάης, κατά τη διάρκεια του επίσηµου δείπνου µε τους πολιτικούς ανταποκριτές του Λευκού Οίκου, παρόντος του Τραµπ. Ο χαρισµατικός και θεσµικός Οµπάµα µαστίγωσε λεκτικά τον Τραµπ, και αυτός αποχώρησε ταπεινωµένος. Οµως ο Οµπάµα είχε ηττηθεί, ο Τραµπ είχε νικήσει· οι φοβισµένοι λευκοί, που είδαν ως φυλετική απειλή τον πρώτο µαύρο πρόεδρο, είχαν ανάγκη τη συνωµοσιολογική κατασκευή του «birtherism», και την πίστεψαν. Οπως πίστεψαν ότι οι µουσουλµάνοι απειλούν να επιβάλουν τη σαρία στο Τέξας, και εξ αντιδράσεως ψήφισαν αντι-σαρία νόµο στην Πολιτεία του Τέξας, το 2017. Ορισµένοι συµπολίτες µας δεν ήθελαν και δεν θέλουν κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, µε πολιτικούς όρους.

Απολύτως σεβαστό. Αλλοι, ιδίως οι έµφοβοι πληγωµένοι άνθρωποι της Μεγάλης Υφεσης, υποκύπτουν στην προπαγάνδα· δεν πιστεύουν αποκλειστικά τα µάτια τους, την εµπειρία τους, την πραγµατικότητα της 13ης σύνταξης, της γενικευµένης δωρεάν περίθαλψης, της κατάργησης του υποκατώτατου, του µεταφορικού ισοδύναµου, της επιδότησης ενοικίου, των 120 δόσεων. Γράφει η σπουδαία φιλόσοφος Χάνα Αρεντ: «[Οι άνθρωποι] δεν εµπιστεύονται τα µάτια τους και τ’ αυτιά τους, αλλά µόνο τη φαντασία τους, η οποία κεντρίζεται από οτιδήποτε είναι ταυτόχρονα καθολικό και συνεπές εσωτερικά». Μέσα στον αντεστραµµένο κόσµο, το αληθινό είναι µια στιγµή του ψεύτικου, έλεγε ο Γκι Ντεµπόρ. Η κατανόηση της µάχης του συµβολικού οφείλει να είναι η απαρχή µιας νέας πορείας. Τώρα.

Γράφει ο Νίκος Ξυδάκης