Η «καµπάνα» της κλιµατικής αλλαγής

Γιατί όµως όλη αυτή η ανησυχία; Τι είναι η κλιµατική αλλαγή; Γιατί αποτελεί µια µόνιµη απειλή για την ανθρωπότητα;

Ο όρος κλιµατική αλλαγή περιλαµβάνει όλες τις µεταβολές που συµβαίνουν στο κλιµατικό σύστηµα της Γης και οι οποίες οδηγούν σε νέα καιρικά φαινόµενα. Οι µεταβολές αυτές διαρκούν κάποιες δεκαετίες ή ακόµα και εκατοµµύρια έτη.

Το κλιµατικό σύστηµα του πλανήτη µας συνίσταται από πέντε αλληλεπιδρώσες «σφαίρες»: α) την ατµόσφαιρα (ο αέρας), β) την υδρόσφαιρα (το νερό), γ) την κρυόσφαιρα (ο πάγος και οι παγετώνες), δ) τη βιόσφαιρα (η ζωή) και ε) τη λιθόσφαιρα (ο γήινος φλοιός και ο ανώτερος µανδύας).

Η ενέργεια που απαιτείται για τις αλληλεπιδράσεις των σφαιρών (του κλιµατικού συστήµατος) προέρχεται κυρίως από τον ήλιο και, σε ένα µικρό ποσοστό, από ηφαίστεια κ.ά. Ενέργεια όµως αποβάλλεται και από το κλιµατικό σύστηµα και εκπέµπεται στο ∆ιάστηµα. Η ισορροπία της εισερχόµενης και της εξερχόµενης ενέργειας, καθώς και η ενέργεια η οποία διακινείται µέσω του κλιµατικού συστήµατος καθορίζουν το ενεργειακό ισοζύγιο της Γης. Οταν η εισερχόµενη ενέργεια είναι µεγαλύτερη από την εξερχόµενη, το ενεργειακό ισοζύγιο είναι θετικό και η Γη θερµαίνεται, ενώ όταν η εξερχόµενη ενέργεια είναι µεγαλύτερη, το ενεργειακό ισοζύγιο είναι αρνητικό και η Γη ψύχεται.

Η κίνηση της ενέργειας αυτής στις πέντε αλληλεπιδρώσες «σφαίρες» δηµιουργεί τον «καιρό». Οι µέσοι όροι του καιρού ονοµάζονται «κλίµα», οι δε αλλαγές στον µακροπρόθεσµο µέσο όρο ονοµάζονται «κλιµατική αλλαγή».

Σύµφωνα µε τα Ηνωµένα Εθνη (UNFCC), οι κλιµατικές αλλαγές οφείλονται άµεσα ή έµµεσα σε ανθρώπινες δραστηριότητες, ενώ η κλιµατική µεταβλητότητα σε φυσικά αίτια. Αυτή η ανθρωπογενής αλλαγή επιδρά άµεσα είτε στην «υπερθέρµανση του πλανήτη» ή στην «αλλαγή του κλίµατος».

Ανθρωπογενείς επιδράσεις όπως η υπερκατανάλωση πρωτογενών πηγών και φυσικών πόρων, η υπεραύξηση του πληθυσµού, η διαρκής υποβάθµιση του φυσικού περιβάλλοντος, ο ασύδοτος πλουτισµός, η αδυναµία ουσιαστικών ελέγχων, η διακυβέρνηση των ολίγων και τόσα άλλα οδηγούν σε υπερφίαλο παραλογισµό των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, µέσα από εφησυχασµένες κοινωνίες και σωρευτικούς πολιτισµούς. Σ

ε πρόσφατη ολιγόλεπτη επικοινωνία µε τον Προέδρο της ∆ηµοκρατίας (Πτ∆) Προκόπη Παυλόπουλο έγινε άµεση αναφορά για την κλιµατική αλλαγή και την Ανθρωπόκαινο Εποχή. Ανησυχεί και εκφράζεται, , όπως ανησυχούν και πρέπει να εκφραστούν εκατοµµύρια άνθρωποι στη Γη.

Η Ανθρωπόκαινος Εποχή προχωρά. O Homo sapiens (o άνθρωπος ο σοφός) ταξιδεύει και κινδυνεύει. Και µαζί του κινδυνεύουν η ζωή και η ποικιλότητά της και ολόκληρος ο πλανήτης. Σε παγκόσµιο επίσης επίπεδο οι αλλαγές στη ζωή (µεταλλάξεις), οι εξαφανίσεις ειδών, οι αποψιλώσεις, το λιώσιµο των πάγων και όλα τα συµπαρασυρόµενα δεν προοιωνίζονται ευοίωνους αιώνες.

Ολο και πιο έντονα κουδουνίζουν στα αυτιά και καρφώνονται στο µυαλό ο στίχος του Τζον Ντον (1624) και το πιστεύω του Ερνεστ Χεµινγουέι (1940)... «όταν ακούς να χτυπά η καµπάνα, µη ρωτάς για ποιον χτυπάει, να ξέρεις ότι χτυπάει για σένα...»...

Γράφει ο Ζαχαρίας Σκούρας, Καθηγητής Γενετικής ΑΠΘ