Ανασκαφή αποκλειστικά για.. Έλληνες;

Όταν στις αρχές του μήνα κοινοποιήθηκε ανακοίνωση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη για την ανασκαφή στα Αντικύθηρα, η έκπληξη ήταν διπλή. Κατ' αρχάς, γιατί είναι παράδοξο ένας «χορηγός» να ανακοινώνει αρχαιολογικές έρευνες. Η δεύτερη και πιο δυσάρεστη έκπληξη ήταν η επισήμανση ότι «είναι η πρώτη φορά που η επιστημονική έρευνα επί του πεδίου αποτελεί αμιγώς ελληνική επιχείρηση» και ότι «οι εθνικές μας δυνατότητες στις ενάλιες έρευνες όχι απλώς υπάρχουν, αλλά με κατάλληλη συνέργεια και καλό συντονισμό μπορούν να είναι εφάμιλλες -αν όχι καλύτερες- από ανάλογες δυνατότητες ξένων φορέων». Βέβαια, ιδιωτικό ίδρυμα είναι, γράφει ό,τι πιστεύει. Να, όμως, που λίγες μέρες αργότερα (18/10) την ίδια ακριβώς άποψη, επικίνδυνη για τον χώρο της αρχαιολογίας, αναπαρήγαγε δελτίο Τύπου του ΥΠΠΟΑ, επισημαίνοντας ότι η έρευνα στα Αντικύθηρα πραγματοποιήθηκε «με αποκλειστική πλέον ελληνική συμμετοχή».

Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη δεν είναι  φορέας διεξαγωγής ενάλιων ερευνών. Φορέας, τόσο στα Αντικύθηρα όσο και σε πολλά άλλα ναυάγια στην επικράτεια είναι η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ και ουδείς είχε αμφιβολία ότι έχει την επιχειρησιακή δυνατότητα να τις κάνει. Μάλιστα, οι ενάλιες αρχαιολογικές έρευνες δεν επιτρέπεται -και σωστά- να διεξάγονται από ξένους φορείς χωρίς τη συνεργασία της. Από κει και πέρα, όμως, τι εννοεί το ΥΠΠΟΑ; Ότι η συμμετοχή πανεπιστημίων του εξωτερικού ή ερευνητών ή η ύπαρξη των ξένων Σχολών στην Ελλάδα δεν είναι επιθυμητή; Ότι οι ξένοι ερευνητές είναι «ανεπιθύμητοι»;

Βέβαια, όπως διαβάζουμε στο ίδιο Δελτίο Τύπου την έρευνα και φέτος χρηματοδότησε η ελβετική εταιρεία HUBLOT. Οπότε είναι εντάξει να δίνονται από ξένους χρήματα για αρχαιολογικές έρευνες, αλλά ενοχλεί η παρουσια ξένων επιστημόνων;

Η υπόθεση δεν είναι τωρινή. Η έρευνα των Αντικυθήρων διεξάγεται από το 2015 ως έρευνα της Εφορείας Εναλίων. Η τότε Υπουργική Απόφαση έγκρισης της πενταετούς (2015-2019) έρευνας όριζε ως διευθύντρια την κυρία Αγγελική Σίμωσι, τότε προϊσταμένη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, ως καταδυόμενους αρχαιολόγους τους Θ. Θεοδούλου και Δ. Κουρκουμέλη και αναφερόταν στην βοήθεια του Ινστιτούτου Woodshole, που τότε εκπροσωπούσε στην ερευνητική ομάδα ο Αμερικανός αρχαιολόγος B. Folley. Έπειτα από κάποια χρόνια αγαστής συνεργασίας, προέκυψαν προβλήματα μεταξύ της επιστημονικής ομάδας. Τα προβλήματα αυτά διοχετεύτηκαν στον Τύπο μέσω επιστολών της κυρίας Αγγελικής Σίμωσι και του Π.Κ. Λασκαρίδη, με βασικό τότε μότο το να φύγει η ανασκαφή από τα «χέρια των ξένων»

Μετά από διάφορες περιπέτειες το 2019, το ΚΑΣ αποφάσισε και η Υπουργός υπέγραψε υπέρ μιας τελευταίας αποστολής στο ναυάγιο, σωστικού χαρακτήρα, με αλλαγή της επιστημονικής ομάδας, δηλαδή με εξαίρεση των αρχαιολόγων που ως το 2017 έκαναν την έρευνα στα Αντικύθηρα.

Κι έτσι φτάσαμε και στο δελτίο Τύπου του ΥΠΠΟΑ που μας πληροφορεί τώρα ότι «έγινε εντοπισμός εκ νέου του χώρου του ναυαγίου». Δηλαδή εντόπισαν το ναυάγιο που σκάβουν από το 2015;  Επίσης, στο ίδιο δελτίο αναφερόταν ότι  «με την παρούσα έρευνα συμπληρώθηκε με την μέθοδο της φωτογραμμετρίας η σχεδιαστική αποτύπωση του χώρου του ναυαγίου», ενώ ήδη το 2015 το ΥΠΠΟ είχε ανακοινώσει ότι είχε ολοκληρωθεί με τα πιο σύγχρονα μέσα η αποτύπωση όλου του χώρου των δύο ναυαγίων που εντοπίστηκαν!

Ποιος ο λόγος, λοιπόν, να εκδοθεί νέο δελτίο Τύπου με παλιές διαπιστώσεις; Δεν θα ήταν καλύτερο το ΥΠΠΟ, αντί να προβάλλει «νέα ευρήματα» που είναι απλώς παλιά, να εστιάσει στη σοβαρή παρουσίαση των πραγματικά πλούσιων ευρημάτων της πενταετούς έρευνας από όσους πραγματικά τα έφεραν στο φως;