Η κυβέρνηση επιχειρεί την αλλαγή του προσφυγικού σε μεταναστευτικό

Η Κυβέρνηση της ΝΔ έδειξε από την πρώτη ημέρα της διακυβέρνησής της τις προθέσεις της για τη διαχείριση του προσφυγικού. Η πρώτη της κίνηση ήταν να καταργήσει το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και να υπαγάγει το χαρτοφυλάκιο στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Κατέστησε σαφές ότι αντιλαμβάνεται τη διαχείριση του ζητήματος με όρους καταστολής και εθνικής ασφάλειας.

Του ξεκάθαρου μηνύματος που έστειλε η Κυβέρνηση από τις πρώτες ημέρες ακουλούθησε μια σειρά επικοινωνιακών πρακτικών και επιβλαβών πρωτοβουλιών που είχαν ως σκοπό να στοχοποιήσουν τους πρόσφυγες. Από τις εκκενώσεις καταλήψεων που φιλοξενούσαν οικογένειες με μωρά από πάνοπλους αστυνομικούς πέρασαν με μεγάλη ευκολία στη ρητορική για «εισβολείς», συνέχισαν με την κατάργηση της χορήγησης ΑΜΚΑ σε αιτούντες άσυλο και παιδιά, ενώ ακολούθησαν οι δηλώσεις του ΠΘ που εξυμνούσαν το Ellis Island και παρομοίαζαν τους πρόσφυγες με τους Πέρσες για να εμπεδώσουν την εικόνα των εγκληματιών και της απειλής. Επενδύουν καθημερινά στη δημιουργία ενός κοινωνικού αυτοματισμού, βασισμένου στα πιο ρατσιστικά και ξενοφοβικά αντανακλαστικά της κοινωνίας, τα οποία οι ίδιοι είχαν καλλιεργήσει ως αντιπολίτευση.

Η κατάθεση του Νομοσχεδίου Περί Διεθνούς Προστασίας, επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά ότι η ΝΔ αντιλαμβάνεται τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος ως πεδίο επικοινωνιακών εντυπώσεων. Μετά από μία προσχηματική διαβούλευση πέντε μόνο ημερών, το νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή το βράδυ της ίδιας μέρας

Οι υπουργοί και τα στελέχη της Κυβέρνησης διατείνονταν ότι θα κωδικοποιήσουν τη νομοθεσία που περιλαμβάνει τις Οδηγίες για τη Διεθνή Προστασία σε ένα κείμενο. Αντ' αυτού το νομοσχέδιο που κατατέθηκε είναι μια απλή παράθεση των τριών, ήδη ενσωματωμένων Οδηγιών για τη Διεθνή Προστασία, πολύ προχειρογραμμένο με νομοτεχνικά προβλήματα, κενά ερμηνείας και αλληλεπικαλύψεις διατάξεων.

Με την προσαρμογή που γίνεται στις διατάξεις της Οδηγίας, αλλά κυρίως με άρθρα που προστίθενται εκτός αυτής, υπηρετείται ο πραγματικός σκοπός της Κυβέρνησης, η αποτροπή και καταστολή των αιτούντων άσυλο. Δεν το αρνούνται άλλωστε. Μάλιστα, σε κάποιο σημείο της αιτιολογικής έκθεσης δικαιολογούν τον περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης στην εργασία με την φράση «προκειμένου να μην καθίσταται το σύστημα ασύλου ελκυστικό σε πολίτες τρίτων χωρών», αλλά να είναι ελκυστικό, θα προσέθετε κανείς, για νέες «Μανωλάδες».

Με αυτό τον τρόπο, απευθύνονται κυρίως στο εσωτερικό του κόμματος και της κοινοβουλευτικής τους ομάδας υιοθετώντας την ακροδεξιά ατζέντα για το προσφυγικό και επενδύοντας την με τις ευρωπαικές Οδηγίες που η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ενσωματώσει.

Εξάλλου, η ΝΔ εστιάζει στη ρητορική περί της αλλαγής του ζητήματος από προσφυγικό σε μεταναστευτικό. Κάνουν όμως, μεταξύ άλλων, ένα σοβαρό ατόπημα όσον αφορά την υπεράσπιση της εθνικής γραμμής για τον καταμερισμό των προσφύγων και σε άλλες χώρες της ΕΕ. Γιατί πέρα από ανυπόστατη και επικίνδυνη η ρητορική περί "μεταναστών που κατακλύζουν τα νησιά μας", ενισχύει τη γραμμή των κρατών του Βίζενγκραντ που αρνούνται να εφαρμόσουν το πρόγραμμα μετεγκατάστασης κάνοντας λόγο για μεταναστευτικό και όχι για προσφυγικό πληθυσμό.

Πρέπει να είναι σαφές ότι οι άνθρωποι, που εισέρχονται στη χώρα μας δικαιούνται βάσει της Σύμβασης της Γενεύης να καταθέτουν αίτηση διεθνούς προστασίας, η οποία εξετάζεται υποχρεωτικά σε α’ και β’ βαθμό από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Εξάλλου, η Διεθνής Προστασία δεν περιλαμβάνει μόνο όσους προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες, αλλά περιλαμβάνει και την Επικουρική Προστασία, για όσους εξατομικευμένα διώκονται ή απειλούνται στις χώρες από τις οποίες προέρχονται.

Είναι, επίσης, ιδιαίτερα προβληματικές οι διατάξεις του νομοσχεδίου με την κατάρτιση καταλόγων ασφαλών τρίτων χωρών και χωρών καταγωγής με την εξαρχής κατηγοριοποίηση των αφιχθέντων σε «προτεραιότητα» βάσει αυτών των καταλόγων, τορπιλίζοντας την τήρηση της βασικής αρχής της εξατομικευμένης εξέτασης των αιτημάτων, όπως απορρέει από την Σύμβαση της Γενεύης.

Ένα ακόμη προβληματικό σημείο του νομοσχεδίου η «μη συμμόρφωση» του αιτούντα άσυλο σε κάποια από τις υποχρεώσεις του δεν προβλέπει απλώς κυρώσεις, αλλά συνδέεται με το παραδεκτό του αιτήματος του για Διεθνή Προστασία, γεγονός που εκτός από σοβαρή έκπτωση δικαιώματος, θα πλήξει και την διεθνή εικόνα της χώρας.

Παράλληλα, στις Επιτροπές Προσφυγών συμμετέχουν πλεόν μόνο διοικητικοί δικαστές, αντί για δύο δικαστές και ένα μέλος οριζόμενο από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, ενώ για πρώτη φορά προβλέπεται, αντίθετα με τα προβλεπόμενα στην οικεία συνταγματική διάταξη, και μονομελής σύνθεση με έναν μόνο Δικαστή.

Τέλος, όπως προκύπτει από τον συνδυασμό διαφόρων άρθρων του νομοσχεδίου η κράτηση των αιτούντων άσυλο, από εξαίρεση κι έσχατο μέτρο, καθίσταται πλέον κανόνας. Αυστηροποιείται το άρθρο για την κράτηση αιτούντων άσυλο, δημιουργούνται «κλειστές δομές προσωρινής υποδοχής» στο πρότυπο των ΠΡΟΚΕΚΑ, ενώ η κυβέρνηση δια του αρμόδιου Υπουργού στις επιτροπές της Βουλής κατέστησε σαφές ότι η διάρκεια της διοικητικής κράτησης μπορεί να φτάνει μέχρι και τους 36 μήνες, δηλαδή διπλάσιο χρόνο από τον απώτερο χρόνο προφυλάκισης των ποινικών και μάλιστα τη στιγμή που η προηγούμενη κυβέρνηση ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπά είχε εφαρμόσει το maximum 6 μηνο.

Επέλέξαν, λοιπόν, να μπερδέψουν τους πάντες με ένα δαιδαλώδες νομοθετικό κείμενο γιατί αν έφερναν στο νομοθετικό σώμα μόνο τις παραπάνω αλλαγές, θα ήταν προφανές το πολιτικό τους σχέδιο για το προσφυγικό.

Εν κατακλείδι πρόκειται για ένα νομοσχέδιο για την κράτηση και την αποτροπή και όχι για τη διεθνή προστασία, που όχι μόνο δεν θα συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση του προσφυγικού, αλλά θα μας γυρίσει στις ζοφερές εποχές του 2012- 2014 όπου η χώρα διασυρόταν στους ευρωπαικούς και διεθνείς οργανισμούς και καταδικαζόταν επανειλλημένως από τα Δικαστήρια για σοβαρές παραβιάσεις των υποχρεώσεων και δεσμεύσεων που είχε αναλάβει στα ανθρώπινα δικαιώματα.