Οι τρίτες βουλευτικές εκλογές στο Ισραήλ

Δημοσκόπηση για λογαριασμό της κρατικής τηλεόρασης, τα αποτελέσματα της οποίας ανακοινώθηκαν στο βραδινό κεντρικό δελτίο ειδήσεων της Παρασκευής (16/1), φέρνουν πρώτο το «Γαλανόλευκο» του Μπένι Γκαντς με 36 έδρες, έναντι 31 εδρών του Λικούντ. Για πρώτη φορά ο Γκαντς προηγείται του Νετανιάχου στο ερώτημα «ποιος είναι καταλληλότερος πρωθυπουργός», αλλά με διαφορά μόνο μίας ποσοστιαίας μονάδας.

Από την άλλη, τα κόμματα της κεντροαριστερής αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου και του συνασπισμού αραβικών κομμάτων, συγκεντρώνουν 58 έδρες, έναντι 55 των κομμάτων της Δεξιάς (Λικούντ και εθνοθρησκευτικά και εβραϊκά υπερορθόδοξα κόμματα). Αυτό σημαίνει ότι και πάλι ούτε η Δεξιά ούτε η Αριστερά είναι σε θέση να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση, μια και δεν συγκεντρώνουν τις 61 από τις 120 έδρες.

Ρυθμιστής μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς παραμένει και πάλι ο Αβιγκντορ Λίμπερμαν, αφενός εμμένοντας στην αντιθρησκευτική του ατζέντα και αφετέρου διατηρώντας αποστάσεις ασφαλείας ως προς τον Νετανιάχου.

Ενδιαφέρον εύρημα της δημοσκόπησης αποτελεί η τάση των ισραηλινών ψηφοφόρων να μην μεταβάλλουν εύκολα την ψήφο τους. Στην ερώτηση εάν προτίθενται να ξαναψηφίσουν το κόμμα που είχαν ψηφίσει στις προηγούμενες εκλογές, τόσο οι δεξιοί όσο και οι αριστεροί ψηφοφόροι δηλώνουν πίστη στην προηγούμενη επιλογή τους κατά ποσοστό 75% και 77%, αντίστοιχα.

Ενα πρόσθετο στοιχείο που ήδη απασχολεί την κοινή γνώμη και αναμένεται να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον της επικείμενης προεκλογικής περιόδου είναι το ζήτημα της έγκρισης ή απόρριψης εκ μέρους του κοινοβουλίου του αιτήματος που υπέβαλε ο Νετανιάχου περί αναστολής της δικαστικής διαδικασίας εναντίον του ενόσω θα διαρκεί η βουλευτική του θητεία, με την εκλογή του ως βουλευτή κατά τις εκλογές της 2ας Μαρτίου.

44% των ερωτηθέντων συντάσσονται με την άποψη της αντιπολίτευσης, που απαιτεί το αίτημα Νετανιάχου να κριθεί από το κοινοβούλιο άμεσα, και δη πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών. Αντιθέτως, το 38% των ερωτηθέντων συντάχθηκε με την άποψη ότι το αίτημα Νετανιάχου θα πρέπει να κριθεί από την ολομέλεια της νέας σύνθεσης του κοινοβουλίου, που θα προκύψει από τις κάλπες της 2ας Μαρτίου 2020.

Αξιολογώντας τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι δεξιοί ψηφοφόροι αρχίζουν ελαφρώς να χάνουν την εμπιστοσύνη τους στο Λικούντ. Παρατηρείται μια δημοσκοπική κάμψη των κομμάτων της Δεξιάς.

Ωστόσο, το γεγονός αυτό θα μπορούσε να είναι παροδικό, κυρίως λόγω της ασυμφωνίας (και υποβόσκουσας απροθυμίας) των μικρών κομμάτων της εθνοθρησκευτικής Δεξιάς να συσπειρωθούν όλα μαζί σε ενιαίο σχήμα. Μπορεί το «συνοικέσιο» να έγινε για τις προσεχείς κάλπες, αλλά ο γάμος δεν φαίνεται να είναι ευτυχής. Το γεγονός αυτό φάνηκε από τη διστακτικότητα κάποιων ηγετικών στελεχών της εθνοθρησκευτικής Δεξιάς να «βάλουν πλάτη» στα επιχειρήματα του Λικούντ ώστε να μην κριθεί το αίτημα αναστολής της ποινικής δίωξης του Νετανιάχου πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών.

Από την άλλη, παρά τη σημαντική ανοδική τάση του «Γαλανόλευκου» (για τα τοπικά δεδομένα, η διαφορά των τεσσάρων έδρων θεωρείται σημαντική), η από κοινού κάθοδος των Εργατικών με το αριστερότερο Μέρετς δεν φαίνεται να φέρνει σημαντικά δημοσκοπικά κέρδη. Ο Ενιαίος Αραβικός Συνδυασμός παραμένει σταθερός στις 13 εδρες, διατηρώντας μεν την τρίτη θέση, πλην όμως δεν καταφέρνει να κερδίσει τις περιθωριακές αραβικές ψήφους, που εκφράζουν είτε τις χριστιανικές τοπικές κοινότητες, είτε κάποιες τοπικές κοινωνικές ελίτ της Ναζαρέτ, είτε ακόμη και μερίδες της αραβικής κοινωνίας που τείνουν να εκδηλώνουν φιλικότερα αισθήματα προς το ισραηλινό κρατικό κατεστημένο.

Οσο για τη δημοτικότητα του Μπένι Γκαντς -οπωσδήποτε η διαφορά μόλις μιας ποσοστιαίας μονάδας έναντι του Νετανιάχου δεν είναι δυνατόν να θεωρείται νίκη. Και αυτό ίσως είναι μια μικρή ένδειξη ότι ένας σημαντικός λόγος που η εποχή Νετανιάχου δεν έχει λήξει ακόμα είναι η αμείωτα υψηλή του δημοτικότητα.

Κρίσιμο στοιχείο που φέρεται ότι θα καθορίσει τις εντυπώσεις , αλλά και το ενδιαφέρον του ομολογουμένως κουρασμένου εκλογικού σώματος, είναι το ζήτημα της αποδοχής ή μη του αιτήματος που υπέβαλε ο Νετανιάχου περί αναστολής ή μη της ποινικής δίωξης εναντίον του. Το αίτημα καθαυτό - παρότι δημιουργεί εύκολες αμφιβολίες στον μέσο πολίτη περί της τιμιότητας του Νετανιάχου - είναι σύμφωνο με την υφιστάμενη νομοθεσία . Υπάρχει όμως κενό νόμου περί του πότε θα πρέπει να κριθεί από το κοινοβούλιο - εάν δηλαδή στη συγκεκριμένη συγκυρία μπορεί να κριθεί από το κοινοβούλιο πριν ή μετά τις εκλογές του ερχόμενου Μαρτίου.

Η σχετική γνωμοδότηση που εξέδωσε ο νομικός επίτροπος του ισραηλινού κοινοβουλίου κατέληξε ότι το αίτημα αυτό μπορεί να κριθεί και πριν από τις κάλπες. Ωστόσο, αν και το κοινοβούλιο έχει ήδη διαλυθεί, η γνωμοδότηση επέτρεψε την αναβίωση ad hoc επιτροπών, των οποίων ηγούνται βουλευτές του «Γαλανόλευκου» του Μπένι Γκαντς (μια και στη διαλυθείσα Κνέσετ, το κόμμα αυτό είχε μια έδρα περισσότερη από το Λικούντ).

Κατά την εβδομάδα που πέρασε, οι συνεδριάσεις των επιτροπών αυτών ήταν θυελλώδεις, με το Λικούντ και τη Δεξιά να διαμαρτύρονται ότι η Κνέσετ μετατρέπεται σε λαϊκό δικαστήριο εν μέσω προεκλογικής περιόδου, και δη με διαδικασίες αμφιβόλου νομιμότητας - και, πράγματι, η νομική αρτιότητα της γνωμοδότησης του νομικού επιτρόπου της Κνέσετ είναι συζητήσιμη.

Από την άλλη, η αριστερή αντιπολίτευση, τα αραβικά κόμματα και το «Γαλανόλευκο» ανυπομονούν να δουν τις ad hoc επιτροπές να απορρίπτουν το αίτημα Νετανιάχου περί αναστολής της ποινικής του δίωξης, να του επιδοθούν τα κατηγορητήρια πριν από τις εκλογές και να δουν τον Νετανιάχου να κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου εν μέσω προεκλογικής περιόδου. Μια φωτογραφία του στα ΜΜΕ μέσα από την αίθουσα του δικαστηρίου υπολογίζεται ότι θα δώσει τέλος άπαξ διά παντός στην πολιτική του καριέρα.

Σημαντικός πρωταγωνιστής αυτού του πολύπλοκου πολιτικού-δικαστικού θρίλερ που βιώνει το Ισραήλ αυτήν την περίοδο αναδεικνύεται ο Πρόεδρος της Κνέσετ και σημαίνον στέλεχος του Λικούντ, Ιούλι Εντελστεϊν. Σε αυτόν εναπόκειται αν θα αποφασίσει πότε και εάν θα συγκαλέσει σε ολομέλεια της (κατά τα άλλα, ήδη διαλυθείσας) Κνέσετ, η οποία θα κληθεί να εγκρίνει ή να απορρίψει την απόφαση της ad hoc επιτροπής περί της απόρριψης του αιτήματος Νετανιάχου περί αναστολής της ποινικής του δίωξης.

Ο Εντελστεϊν έχει ήδη δηλώσει ότι «δεν θα επιτρέψει με κανέναν τρόπο τη φαλκίδευση των κοινοβουλευτικών διαδικασιών» και ότι τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της λήψης σχετικής απόφασης από την ολομέλεια της Κνέσετ, που θα προκύψει μετά τις επερχόμενες εκλογές.

Οι επόμενες δύο εβδομάδες πρόκειται να ξετυλίξουν κατά τρόπο αποκαλυπτικό το πολιτειακό κουβάρι που έχει εμπλέξει το Ισραήλ σε μια ιδιότυπη ακυβερνησία, καθιστώντας τον Νετανιάχου μία από τις πιο αμφιλεγόμενες πολιτικές προσωπικότητες του Ισραήλ καθ’ όλη τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών.