Σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ: 55 χρόνια αλλαγών και ταλαιπωρίας για τους μαθητές

Aλλαγές στο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια φέρνει η νέα χρονιά για τους περίπου 100.000 μαθητές της Γ' Λυκείου, οι οποίοι θα διεκδικήσουν μια θέση στα πανεπιστήμια της χώρας. Οι αλλαγές αφορούν στη θεσμοθέτηση βάσης εισαγωγής από κάθε τμήμα και κατάθεση μηχανογραφικού δελτίου, σε δύο φάσεις, οι οποίες μαζί με την κατάργηση τμημάτων, θα προκαλέσουν και την μείωση του αριθμού των θέσεων στα ΑΕΙ και χιλιάδες νέους εκτός της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτή τη στιγμή ακόμη το υπουργείο Παιδείας δεν έχει ξεκαθαρίσει επίσημα αν τα μέτρα θα εφαρμοστούν από το 2021 αλλά ο στόχος είναι αυτός. Οι ρυθμίσεις αυτές αιφνιδίασαν τους μαθητές της Γ' τάξης, καθώς δεν περίμεναν οτι εν μέσω πανδημίας και με τα σχολεία κλειστά το υπουργείο Παιδείας θα πάρει τόσο σημαντικές για το μέλλον τους αποφάσεις.

Σε γενικές γραμμές οι αλλαγές προβλέπουν:

• Θεσμοθέτηση ελάχιστης βάσης εισαγωγής από κάθε Πανεπιστημιακό Τμήμα ως ποσοστό του μέσου όρου των επιδόσεων όλων των υποψηφίων στο σύνολο των μαθημάτων (Μ1, Μ2, Μ3, Μ4) του επιστημονικού πεδίου στο οποίο αντιστοιχεί το Τμήμα. Τα παραπάνω, όπως υποστηρίζει η κυρία Κεραμέως «θα οδηγήσουν στην ενίσχυση της αυτονομίας των ΑΕΙ και της δυνατότητας κάθε τμήματος να διαμορφώσει το ακαδημαϊκό του προφίλ, ενώ τα πανεπιστήμια θα έχουν αποφασιστικό ρόλο τα ΑΕΙ στην εισαγωγή των φοιτητών. Αναμένεται μείωση του ποσοστού μη ολοκλήρωσης των σπουδών, που σήμερα πλησιάζει το 30% του συνόλου».
• Η διαδικασία εισαγωγής θα γίνεται σε δύο φάσεις.
  Φάση Α: συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου με περιορισμένο αριθμό επιλογών (σε αντίθεση με τον απεριόριστο αριθμό που ισχύει σήμερα).
  Φάση Β: ακολουθεί την ανακοίνωση των επιτυχόντων της Φάσης Α, συμμετέχουν μόνον οι μη εισαχθέντες κατά την Φάση Α και οι επιλογές τους περιορίζονται σε όσα Τμήματα απέμειναν κενές θέσεις από την Φάση Α. Στόχος των αλλαγών αυτών, σύμφωνα με την υπουργό Παιδείας «θα είναι η ενθάρρυνση των συνειδητών επιλογών στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου, η μείωση του αριθμού επιτυχόντων σε σχολή «τυχαίας» επιλογής, η αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών με συμμετοχή φοιτητών που επιλέγουν στοχευμένα τα εν λόγω τμήματα, η μείωση της ανάγκης μετεγγραφών».

Οι αλλαγές στο εξεταστικό σύστημα τα τελευταία 55 χρόνια

Το εξεταστικό σύστημα για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια έχει αλλάξει δεκάδες φορές τα τελευταία 55 χρόνια ,αφού ο κάθε υπουργός ήθελε να βάλει τη δική του "πινελιά" η οποία σχεδόν πάντα ήταν αποτυχημένη, ενώ πολλές φορές οι υπουργοί Παιδείας έχασαν τις «καρέκλες τους» και κάποιοι δεν εξελέγησαν ούτε ...βουλευτές στις επόμενες εκλογές. Ετσι φτάσαμε στο 2021-21, με υπουργό την κυρία Κεραμέως η οποία επίσης βάλθηκε να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και βέβαια θα κριθεί με τη σειρά της το επόμενο διάστημα.

Οι αλλαγές στο εξεταστικό σύστημα τα τελευταία 55 χρόνια ήταν πραγματικά καταιγιστικές αλλά πολύ λίγες εφαρμόστηκαν κατόπιν σοβαρής μελέτης και με όραμα για ένα δίκαιο σύστημα που όμως δεν θα εξαντλούσε τους νέους αλλά και τα ίδια τα πανεπιστήμια. Φυσικά οι εποχές αλλάζουν και το ίδιο πρέπει να γίνεται με τη εισαγωγή στα δημόσια πανεπιστήμια, όχι όμως με μπαλώματα, προχειρότητα και με μαθητές πειραματόζωα, όπως συνήθως γίνεται. Οι αλλαγές από το 1963 έως σήμερα κινήθηκαν ως εξής:

Ξεκινώντας από την περίοδο 1963-64 με την κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου , ο πρωθυπουργός και υπουργός Παιδείας Γεώργιος Παπανδρέου εκτός από τη δωρεάν παιδεία, θέσπισε τις εισιτήριες εξετάσεις για τα Πανεπιστήμια και προσδιόρισε τέσσερις ομάδες σχολών: Α΄ Ομάδα: Νομική-Θεολογία-Φιλολογία, Β' Ομάδα: Ιατρική-Γεωπονική-Φυσικομαθηματική, Γ΄ Ομάδα: Πολυτεχνείο και Δ΄ Ομάδα: Οικονομικές και Πολιτικές Σχολές. Οι απόφοιτοι του Λυκείου είχαν δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις για τα Πανεπιστήμια και τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες, αντίστοιχα, οι απόφοιτοι των τεχνικών Λυκείων διεκδικούσαν τις θέσεις στις σχολές των υπομηχανικών.

Το 1966 εισάγεται και το λεγόμενο «Ακαδημαϊκό Απολυτήριο» (με δύο τύπους, Α και Β) και εισιτήριες εξετάσεις το Σεπτέμβριο. Ο Α' τύπος προσδιόριζε τη θεωρητική κατεύθυνση και ο Β' τύπος αναφερόταν στη θετική κατεύθυνση. Οι μαθητές επέλεγαν μεταξύ των δύο κατευθύνσεων και εξετάζονταν στον Α΄ ή στον Β΄ τύπο σύμφωνα με τις αιτήσεις τους, ανεξάρτητα από τον τύπο Λυκείου που είχαν φοιτήσει (κλασικό ή πρακτικό).

Οι αλλαγές Παπανούτσου ανατρέπονται εν μέρει από τη Χούντα. Οι εξετάσεις διενεργούνταν τέλος Αυγούστου-αρχές Σεπτεμβρίου και ήταν ξεχωριστές για κύκλους ΑΕΙ (11 κύκλοι) και για κύκλους ΚΑΤΕΕ (5 Κύκλοι). Δεν προβλεπόταν κατοχύρωση βαθμολογίας, ούτε συντελεστές.

Το 1976 η ΝΔ και ο Γεώργιος Ράλλης επαναφέρουν τη μεταρρύθμιση του 1963-64 με παραλλαγές. Θεσπίζονται εισαγωγικές εξετάσεις και στα Λύκεια ώστε ο αριθμός όσων θα εισάγονταν να μην είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που κατόπιν θα εισάγονταν στα ΑΕΙ. Οι αποκλειόμενοι από τα Λύκεια διοχετεύονταν στα νεο δημιουργηθέντα Τεχνικά Επαγγελματικά Λύκεια (ΤΕΛ) και στις νέες Τεχνικές και Επαγγελματικές Σχολές. Για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θεσπίζεται το σύστημα των πανελληνίων εξετάσεων στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου, τα μαθήματα των οποίων χωρίστηκαν σε κορμού και επιλογής. Στα μαθήματα επιλογής διενεργούνταν πανελλήνιες εξετάσεις, οι οποίες άρχισαν το 1978-79 στη Β' Λυκείου.

Το 1980-82, οι σχολές των Πανεπιστημίων χωρίστηκαν στον τύπο Α΄ Θεωρητικής Κατεύθυνσης και στον τύπο Β΄ Θετικής Κατεύθυνσης. Οι υποψήφιοι εξετάζονταν σε τέσσερα μαθήματα στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου, οι εξετάσεις ήταν ταυτόχρονα και προαγωγικές ή απολυτήριες. Η τελική βαθμολογία για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προέκυπτε από το άθροισμα των μορίων από τον πολλαπλασιασμό των βαθμών των μαθημάτων κάθε τάξης με τους αντίστοιχους συντελεστές (κυμαίνονταν από το 20 μέχρι το 80) και της μέσης γενικής βαθμολογίας προαγωγής της Β΄ τάξης και απόλυσης της Γ΄ τάξης.

Το 1983 το ΠΑΣΟΚ και ο τότε υπουργός Παιδείας Απόστολος Κακλαμάνης δημιουργούν τις περίφημες Δέσμες οι οποίες καταργούν το διπλό Λύκειο. Ο μαθητής αλλά και ο απόφοιτος προηγούμενων ετών που επιθυμούσε να συμμετάσχει στις εξετάσεις, έπρεπε να υποβάλει τον Μάρτιο το μηχανογραφικό του δελτίο. Ο ίδιος θεσπίζει λίγο αργότερα τα Ενιαία Πολυκλαδικά Λύκεια, το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, αλλάζει τα συγγράμματα και τα ΚΑΤΕΕ μετασχηματίζονται σε ΤΕΙ.

Το 1988 ο Γιώργος Παπανδρέου ως υπουργός Παιδείας προχωρά σε αλλαγές ευρείας κλίμακας με αποτέλεσμα οι γενικές εξετάσεις να αποδεσμευτούν από το Λύκειο και να λάβουν χαρακτήρα αμιγώς εισαγωγικών εξετάσεων. Η συμμετοχή σε αυτές των τελειόφοιτων μαθητών δεν ήταν πλέον υποχρεωτική. Καταργείται η συμμετοχή της μέσης γενικής βαθμολογίας των τριών τάξεων του Λυκείου στα κριτήρια επιλογής, περιορίζεται το δικαίωμα κατοχύρωσης της βαθμολογίας και ορίζεται ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή στη διαδικασίας επιλογής του κάθε τμήματος ότι ο υποψήφιος πρέπει να έχει συγκεντρώσει βαθμολογία στο βασικό μάθημα τουλάχιστον ίση με το μισό της μέγιστης δυνατής.

Το 1991 ο Γιώργος Σουφλιάς προχωρά σε νέες αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης: Ορίζονται συντελεστές για τα μαθήματα, καταργούνται οι επί μέρους ομάδες και ο υποψήφιος επιλέγει μέχρι και 60 τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ, καταργείται η βάση στο βασικό μάθημα, και διευρύνεται το χρονικό περιθώριο κατοχύρωσης της βαθμολογίας το πολύ τριών μαθημάτων μέχρι και για δύο έτη από το έτος της αρχικής συμμετοχής στις γενικές εξετάσεις. Το 1996 καταργήθηκαν οι διατάξεις που προέβλεπαν της χωρίς εξέταση εισαγωγή στα ΤΕΙ των αποφοίτων τμημάτων ειδικότητας ΤΕΛ και καθιερώθηκαν ειδικές εξετάσεις σε τρία μαθήματα.

Το 1998, ο Γεράσιμος Αρσένης, φέρνει τα πάνω-κάτω στο εξεταστικό προκαλώντας γενικευμένη αναταραχή στην Παιδεία -τη μεγαλύτερη μετά από την αναταραχή του '91 επι Κοντογιαννόπουλου. Θεσπίζει την εξέταση όλων των μαθημάτων σε πανελλαδικές εξετάσεις για Β' και Γ' Λυκείου. Το μέτρο ίσχυσε το 1999 για τη Β' Λυκείου και το 2000 για τη Γ' Λυκείου, εξαντλώντας τους υποψήφιους αλλά και την κυβέρνηση λόγω των σφοδρών αντιδράσεων και των καταλήψεων οι οποίες διέλυσαν την εκπαιδευτική διαδικασία.

Το 2001 ο υπουργός Παιδείας Πέτρος Ευθυμίου, όπως ήταν αναμενόμενο σιγά-σιγά ξήλωσε όλες τις αποφάσεις Αρσένη προκειμένου να σταματήσουν οι αναταραχές. Μείωσε τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα σε 9 για τη Β' Λυκείου και 9 ή 10 (μάθημα επιλογής «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας») για τη Γ' Λυκείου. Τα υπόλοιπα πέντε εξετάζονταν ενδοσχολικά.

Την περίοδο 2004-2007 η Μαριέττα Γιαννάκου καταργεί εντελώς τις πανελλαδικές εξετάσεις στη Β' Λυκείου, ενώ από την επόμενη σχολική χρονιά οι μαθητές της Γ' Λυκείου θα εξετάζονται σε έξι μαθήματα αντί των εννέα. Ταυτόχρονα εισάγει την βάση του δέκα (με άριστα το 20) στον βαθμό πρόσβασης για εισαγωγή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Τα επόμενα 4 χρόνια, δεκάδες χιλιάδες θέσεις μένουν κενές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Τρία χρόνια αργότερα, το 2010 επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου καταργείται η βάση του δέκα με αποτέλεσμα να αρχίσουν να εισάγονται και πάλι χιλιάδες φοιτητές στα πανεπιστήμια και τα τεχνολογικά ιδρύματα με βαθμούς τρία και τέσσερα, αλλά δε μένουν πια κενές θέσεις.

Το 2013 ο υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος θεσπίζει την Τράπεζα Θεμάτων για τις προαγωγικές εξετάσεις, αρχής γενομένης από τους μαθητές της Α' Λυκείου. Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται κατά 50% μέσω κλήρωσης από την Τράπεζα θεμάτων. Υπήρξαν σοβαρές αντιδράσεις και χιλιάδες μαθητές έμειναν μετεξεταστέοι! Η Τράπεζα Θεμάτων, καταργείται τελικά το 2015, με απόφαση του Αριστείδη Μπαλτά, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Μέχρι σήμερα με μικροαλλαγές παραμένει το ίδιο σύστημα αφού οι αποφάσεις, που είχε πάρει ο Κώστας Γαβρόγλου το 2018, δεν εφαρμόστηκαν ποτέ καθώς άλλαξε η κυβέρνηση. Όσο για την τράπεζα θεμάτων επανήλθε και κατά πάσα πιθανότητα θα εφαρμοστεί φέτος για τους μαθητές της Α' Λυκείου.