Live μετάδοση: Οι πρώτες εικόνες μιας μαύρης τρύπας (vid)

Ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα αναμένει με μεγάλο ενδιαφέρον την ανακοίνωση της NASA, που θα γίνει στις 16:00 ώρα Ελλάδας. Επιστήμονες θα δώσουν ταυτόχρονα συνεντεύξεις Τύπου σε έξι μεγάλες πόλεις του κόσμου.

Το γεγονός ότι η όλη διαδικασία διοργανώνεται από στελέχη του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών των ΗΠΑ (NSF) και του διεθνούς τηλεσκοπίου Event Horizon Telescope (EHT) υποδεικνύει ότι η ανακοίνωση θα αφορά μια ανακάλυψη στον κόσμο του Διαστήματος.Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά οι εικόνες που κατέγραψε το τεράστιο διαστημικό πρόγραμμα από μια μαύρη τρύπα, πιθανότατα αυτή που βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία μας, του Τοξότη Α*. 

Οι αστρονόμοι έχουν επιτέλους μια -έστω μικρή και θολή- εικόνα του περιβάλλοντος μιας μαύρης τρύπας, δηλαδή της συνοριακής περιοχής πέρα από την οποία δεν υπάρχει σημείο επιστροφής, καθώς ούτε καν το φως δεν μπορεί να δραπετεύσει. Γι' αυτό το εσωτερικό μιας μαύρης τρύπας δεν είναι δυνατό να φωτογραφηθεί, αφού απλώς είναι ...κατάμαυρο.

Τώρα για πρώτη φορά έχουμε την εικόνα από τις «σκιές» που ρίχνουν γύρω τους οι μαύρες τρύπες, οι οποίες προκαλούν ακραίες καμπυλώσεις του χωροχρόνου. Περιβαλλόμενες από στροβιλιζόμενα καυτά νέφη σκόνης και αερίων, εκπέμπουν ισχυρή ακτινοβολία και προδίδουν έμμεσα την ύπαρξη τους. Πλέον όλοι πρέπει να πειστούν πως οι μαύρες τρύπες υπάρχουν.

Τοξότης Α*

Έτσι ονομάζεται η μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον ξαλαξία μας, τον Milky Way. Πρόκειται για μια πελώρια οπή με μάζα περίπου όσο τέσσερα εκατ. άστρα σαν τον Ηλιο, που βρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη, κοντά στα σύνορα με τον αστερισμό του Σκορπιού. 

Ο Τοξότης Α* παρουσιάζει μικρή δραστηριότητα και οι επιστήμονες προσπαθούν τα τελευταία χρόνια με τα ισχυρά επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια να ανακαλύψουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για αυτήν.

Το πιο ενδιαφέρον εύρημα που έχει προκύψει από αυτές τις παρατηρήσεις είναι ότι ο Τοξότης Α* αποτελεί το κέντρο ενός τεράστιου σμήνους μικρομεσαίων μελανών οπών που βρίσκονται γύρω από αυτόν. Ο αριθμός τους εκτιμάται από μερικές εκατοντάδες ως μερικές χιλιάδες. Η ύπαρξη τους δημιουργεί νέα δεδομένα στην παρατήρηση και μελέτη του Τοξότη Α* αλλά και ολόκληρης της περιοχής αφού οι αλληλεπιδράσεις ενός τόσο μεγάλου αριθμού μελανών οπών είναι βέβαιο ότι θα προκαλεί διαφόρων ειδών κοσμικά φαινόμενα.

To τηλεσκόπιο Event Horizon

Το τηλεσκόπιο ΕΗΤ αποτελείται από ένα ευρύ δίκτυο διάσπαρτων τηλεσκοπίων σε διάφορα μέρη του κόσμου, δημιουργώντας -μέσω διασύνδεσης τους- ένα τεράστιο εικονικό τηλεσκόπιο με μέγεθος σχεδόν όσο η Γη. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται αρκετή δυνατότητα μεγέθυνσης, ώστε να απεικονισθεί η περιοχή γύρω από μια μαύρη τρύπα, ιδίως του λεγόμενου «ορίζοντα γεγονότων», δηλαδή της «περιμέτρου» πέρα από την οποία τίποτε δεν μπορεί να δραπετεύσει, ούτε το φως (γι' αυτό, άλλωστε, μια μαύρη τρύπα λέγεται...μαύρη). Είναι συνεπώς προφανές ότι είναι αδύνατο να φωτογραφηθεί το εσωτερικό μιας μαύρης τρύπας, αφού δεν βγαίνουν φωτόνια από εκεί.

Μέχρι τώρα το τηλεσκόπιο ΕΗΤ έχει στρέψει την προσοχή του σε δύο μαύρες τρύπες, οι οποίες έχουν τους μεγαλύτερους «ορίζοντες γεγονότων», όπως φαίνονται από τη Γη: στην κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία μας (τον Τοξότης Α*) και στην ακόμη μεγαλύτερη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γιγάντιου γαλαξία Μ87. Κατά πάσα πιθανότητα η ανακοίνωση θα αφορά μια από αυτές τις δύο μαύρες τρύπες (ή και τις δύο!).

Ανακοινώσεις

Επίκεντρο των ανακοινώσεων θα είναι η Ουάσιγκτον όπου την ανακοίνωση θα κάνουν οι διευθυντές του ΕΗΤ Σέφερντ Ντόουλμαν και του NSF Φρανς Κόρντοβα, ενώ συνεντεύξεις τύπου θα πραγματοποιηθούν σε Βρυξέλλες, Σαγκάη, Ταϊπέι, Σαντιάγο της Χιλής και Τόκιο. 

Στην παρουσίαση στην έδρα της ΕΕ -η οποία έχει συμβάλει στη χρηματοδότηση της σχετικής έρευνας- θα συμμετέχουν ο Ευρωπαίος επίτροπος για την Έρευνα-Επιστήμη-Καινοτομία Κάρλος Μοέδας και επιστήμονες, ενώ στη Χιλή θα συμμετέχουν οι διευθυντές του μεγάλου τηλεσκοπίου ALMA και του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO).