Αλέξανδρος Τούντας - Νίκος Πολοζιάνης στο ethnos.gr: «Είμαστε ένας λαός που έχει ανάγκη να θυμηθεί»

Δύο ταλαντούχοι ηθοποιοί, ο Αλέξανδρος Τούντας και ο Νίκος Πολοζιάνης, μιλούν στο ethnos.gr, με αφορμή το θεατρικό έργο «Οιδίπους Τύραννος» που συμμετέχουν και το οποίο παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 στο Από Μηχανής Θέατρο. Βασικός άξονας της παράστασης είναι η σύνδεση πολίτη και πολιτείας σε βαθιά κρίση.

Ο Σοφοκλής, στο πρόσωπο του Οιδίποδα, σκιαγραφεί έναν βασιλιά στα όρια της αλαζονείας, τυφλωμένο από το «εγώ» και την υπέρμετρη πίστη του στη δύναμη της λογικής –λόγοι ικανοί να τον οδηγήσουν στην ύβρη και από εκεί στην πτώση–, και την ίδια στιγμή έναν άνθρωπο γυμνό, μόνο απέναντι στο αναπάντητο υπαρξιακό ερώτημα: «Ποιος είμαι;». Ο «Οιδίπους Τύραννος» δείχνει εύστοχα την ικανότητα του ανθρώπου να διαχειρίζεται, στην πορεία των αιώνων, όλα τα δεινά που αποδόθηκαν σε πλανητική ανισορροπία ή θεϊκή τιμωρία, αλλά στην πραγματικότητα προκλήθηκαν λόγω της ανθρώπινης πλεονεξίας και ματαιοδοξίας.

Συμμετέχετε στην παράσταση «Οιδίπους Τύραννος». Ποια είναι η πιο δυνατή αλήθεια με την οποία σας έφερε αντιμέτωπους το έργο;

Νίκος Πολοζιάνης: Ένα έργο του Σοφοκλή, εκτός από θεατρικό κείμενο και ποίηση, είναι ένα μεγάλο φιλοσοφικό ερώτημα. Ο άνθρωπος ορίζει τη μοίρα του; Η μοίρα τον άνθρωπο; Ποιο ρόλο παίζει το θεϊκό στοιχείο μέσα σε όλο αυτό; Μέσα από αυτό το ερώτημα με τα παιχνίδια της μοίρας λοιπόν, αλλά και το παιχνίδι της εξουσίας, του έρωτα και της φιλοδοξίας αλλά και την αναζήτηση της αλήθειας, το έργο μας δίνει απαντήσεις που είναι στο «είναι» μας το πώς θα τις μεταφράσουμε.

Αλέξανδρος Τούντας: Πρώτα απ' όλα να πούμε ότι κάθε αλήθεια είναι δυνατή, είτε βολεύει είτε ξεβολεύει. Συγκεκριμένα στον Οιδίποδα λοιπόν, μια μεγάλη διαπίστωση ήταν ο νομοτελειακός κύκλος της ακμής που ακολουθείται από τη φθορά και την παρακμή μέχρι την πτώση και την τελική αλλαγή. Αυτός ο αέναος κύκλος της φύσης.

Ποιοι είναι οι ρόλοι σας στην παράσταση και πώς τους προσεγγίσατε;

Ν.Π: Στην παράσταση ο ρόλος μου είναι ο Χορός. Ο κ. Σαράντος έχει τοποθετήσει τον Χορό με μια πολύ σημαντική σκηνοθετική ματιά, στο κέντρο του έργου. Η προσέγγισή μου ήταν οι οδηγίες του σκηνοθέτη μου και η «ένωση» με τους υπόλοιπους ηθοποιούς του χορού που όλοι μαζί, σαν ένα σώμα και μια ψυχή, δημιουργούμε αυτόν τον ρόλο. Προσωπικά, συγκινούμαι και παθιάζομαι με το κείμενο του Σοφοκλή και με την ποιότητα της παράστασής μας.

A.T: Η έρευνα για εμένα ξεκινάει πάντα απ’ το σώμα και τον ρυθμό του ρόλου. Το ίδιο ισχύει και σε αυτή την παράσταση που έχω αναλάβει τον ρόλο του Αγγέλου. Ως στοιχεία ποιοτικά και αναγνωρίσιμα μπορώ να σας αναφέρω την εξωστρέφεια και την αφοπλιστική ειλικρίνειά του, σε τέτοιο βαθμό που σχεδόν γίνεται αφελής.

Ο Οιδίποδας, όπως όλοι οι τραγικοί ήρωες, πάει κόντρα στη μοίρα του. Εσείς πιστεύετε στο αναπόδραστο της μοίρας;

Ν.Π: Λέει μέσα στο κείμενο ο Οιδίπους: «Ακολουθώντας τον δρόμο των αστεριών». Όταν όλο το σύμπαν λειτουργεί με απόλυτη μαθηματική ακρίβεια, πώς ο άνθρωπος που είναι μια τελίτσα του σύμπαντος, θα μπορούσε να βασίζεται στην τυχαιότητα; Bέβαια, υπάρχει πάντα η επιλογή στο δεξιά ή αριστερά, αλλά η διασταύρωση των δρόμων αυτών στη ζωή μας. Δεν είναι στη δική μας δύναμη. Άλλωστε μάλλον και ο Σοφοκλής κάτι τέτοιο θα πίστευε και έγραψε αυτό το έργο, φαντάζομαι…

Α.Τ: Τη μοίρα την αντιλαμβάνομαι μόνο ως την κλεψύδρα του χρόνου μας. Εγώ πιστεύω στη φύση. Στη συνεχή κίνηση, στην απόλυτη ανάγκη για διαδοχή και αλλαγή, στην άνοδο και την πτώση.

Θεωρώντας ότι μπορούμε να κυνηγήσουμε την ευτυχία, είμαστε κι εμείς παιδιά της πλάνης όπως ο Οιδίποδας;

Ν.Π: Ίσως η μεγαλύτερη δυστυχία είναι το κυνήγι της ευτυχίας ή ίσως η ευτυχία είναι επικίνδυνη, οδηγώντας τον άνθρωπο να σπάσει τους φραγμούς του και να υπερβεί τον εαυτό του. Άλλωστε, η ευτυχία, όπως και η δυστυχία είναι υπερβατικές καταστάσεις για τον καθένα μας και μας αποκαλύπτεται η αλήθεια. Αλλά αλήθεια χωρίς πόνο δεν γίνεται. Άρα δεν είμαστε παιδιά της πλάνης. Η ζωή, όσο και να θέλουμε να πλανευτούμε, θα μας αποκαλυφθεί.

Α.Τ: Πλάνη και ευτυχία δεν πάνε μαζί. Η ευτυχία είναι ο υψηλότερος συντονισμός των αισθήσεων μας, ενώ η πλάνη μια τελείως εγκεφαλική λειτουργία ψευδαισθήσεων.

Τι έχετε να πείτε για τη συνεργασία σας με τον Θανάση Σαράντο και τη Μάνια Παπαδημητρίου;

Ν.Π: Νιώθω τυχερός σε αυτήν την παράσταση που είμαι δίπλα σε τόσο καλούς ηθοποιούς και με τόσο καλούς ανθρώπους και μιλάω για όλο το σύνολο του θιάσου και φυσικά και για τους ανθρώπους που είναι πίσω από αυτήν την παράσταση, με τις γνώσεις και τη φροντίδα τους. Για την κυρία Μάνια Παπαδημητρίου συγκεκριμένα, νομίζω ότι όταν τη βλέπει κανείς να παίζει, βλέπει τι ακριβώς πρέπει να έχει ένας ηθοποιός: προσωπικότητα, τρέλα, παιδικότητα, θάρρος, έμπνευση και πάθος. Όσον αφορά τον κο Θανάση Σαράντο είναι ένας άνθρωπος με πολύ συγκεκριμένο όραμα και αγάπη για το θέατρο. Δεν αφήνει καμία λεπτομέρεια χαμένη. Είναι όλα δομημένα και στον ρόλο του και στη σκηνοθεσία του. Ο άνθρωπος ξέρει θεατρο, θα μπορούσα να πω πιο λαϊκά και απλά και έχει μια πολύ συγκεκριμένη φιλοσοφία και μόρφωση γύρω από αυτό που σκοπεύει να δείξει στον κόσμο. Το έργο, μιας που μιλήσαμε για τύχη, δεν αφέθηκε ποτέ στην τύχη του.

Α.Τ: Ο Θανάσης και η Μάνια είναι δυο άνθρωποι που αγαπούν και υπηρετούν το θέατρο με συνέπεια και πάθος, επομένως η συνεργασία μαζί τους είναι δημιουργική και ειλικρινής.

Τι ρόλο παίζει σήμερα η Τέχνη στην Ελλάδα;

Ν.Π: Η Τέχνη στην Ελλάδα, σε μια χώρα δυστυχώς χωρίς παιδεία και μόρφωση, είναι η μόνη που αντιστέκεται στην κιτς επιφανειακή κατάσταση στην οποία καλούμαστε όλοι να ζήσουμε, σε αυτόν τον τεχνολογικό μεσαίωνα που επιβιώνουμε όλοι μας, και σε μια πτωχευμένη χώρα επίσης, για να μην γελιόμαστε. Η Τέχνη είναι το τελευταίο καταφύγιο του ανθρώπου και είναι ίσως η μόνη που θέλει να κάνει ακόμα τον άνθρωπο να σκέφτεται, να αναδημιουργείται και να εξελίσσεται πνευματικά και ουσιαστικά. Να κάνει τον άνθρωπο να κοιτάει ψηλά. Άνθρωπος (άνω +θρώσκω).

A.T: Ώρες ώρες σκέφτομαι την Τέχνη σήμερα σαν ένα δίχτυ ασφαλείας έτοιμο να υποδεχτεί όσους ψάχνουν μια διέξοδο από την άγρια καθημερινότητά τους. Τους προσφέρει την έξαψη του άλματος, τους κρατάει ασφαλείς και τους παραδίδει στην επόμενη μέρα σώους και αβλαβείς.

Πώς σχολιάζετε το προεδρικό διάταγμα και πώς μπορεί να γίνει πραγματικότητα ο όρος «ανάπτυξη» που ακούμε συνέχεια από τους πολιτικούς;

Ν.Π: Η πολιτική είναι ο καθρέφτης του λαού, άλλωστε και στο έργο μας το πώς αντιδράει ο χορός στον Οιδίποδα όταν τον έχει ανάγκη, δίνει πολλές απαντήσεις για την πολιτική σκέψη του ανθρώπου. Ο όρος ανάπτυξη είναι το πιο γλυκό ψέμα, σαν κεράκι πάνω στον άρτο και στο θέαμα που ταΐζουν τον λαό οι πολιτικοί. Κακά τα ψέματα, είμαστε μια πτωχευμένη χώρα, με πτωχευμένους πολίτες, με σχεδόν διαλυμένη την παιδεία και την υγεία. Άρα όσο οι πολίτες είναι οι πελάτες των πολιτικών και της προπαγάνδας τους. τόσο αυτούς τους πολιτικούς θα έχουμε και αυτήν την ανάπτυξη φυσικά.

A.T: Το ΠΔ καταδικάζεται απερίφραστα από το σύνολο των καλλιτεχνών. Αυτό τα λέει όλα. Απεργίες, παραιτήσεις και καταλήψεις δεν ξεκινάει κανείς από καπρίτσιο. Την ανάπτυξη την αντιλαμβάνομαι μόνο με κοινωνικούς όρους. Όσο άνθρωποι πνίγονται αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, όσο άνθρωποι ξεσπιτώνονται, όσο άνθρωποι δεν μπορούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες, όσο οι θεσμοί υποχωρούν και το μόνο που προελαύνει είναι το κέρδος δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη.

Τι είναι αυτό που σας ώθησε στην υποκριτική; Μπορεί ένας νέος καλλιτέχνης να τα βγάλει σήμερα πέρα οικονομικά;

Ν.Π: Θα μου επιτρέψετε να πω ότι δεν ασχολούμαι με την υποκριτική, αλλά με την ηθοποιία. Ποια η διαφορά; H υποκριτική είναι Τέχνη, ενώ η ηθοποιία εκτός από τέχνη είναι λειτούργημα, είναι τρόπος ζωής και σκέψης. Γι’ αυτό ποτέ δεν ένιωσα ότι δουλεύω ως ηθοποιός, αλλά ότι ζω ως ηθοποιός. Γι’ αυτό το ονομάζω λειτούργημα. Είναι κάτι ανώτερο από τη δουλειά. Εκθέτει ο ηθοποιός τον εαυτό του και την ψυχή του. Οι ηθοποιοί είναι φιλημένοι από τους αγγέλους, να πω ρομαντικά. Το ότι είμαι ηθοποιός δεν το διάλεξα. Αυτό με διάλεξε και εγώ το ακολουθώ σαν ερωτευμένος. Το οικονομικό είναι πολύ γενικό να το απαντήσω για όλους τους νέους ή μη καλλιτέχνες. Ο καθένας έχει το προσωπικό του μονοπάτι. Εγώ προσωπικά ζω από αυτό που σπούδασα και αγαπώ. Οι γενικές οικονομικές συνθήκες που ζούμε όλοι όμως σε αυτήν την χώρα και για όλες τις δουλειές είναι απαράδεχτες, σύμφωνα με το κόστος ζωής και την εισπρακτική δύναμη του σημερινού Έλληνα, σχεδόν όπου και να εργάζεται.

Α.Τ: Στην υποκριτική με έσπρωξε η περιέργεια και η ανάγκη μου να εκτονώσω δημιουργικά περισσεύματα ενέργειας που είχα.

Υπάρχει διαφορά της προηγούμενης γενιάς ηθοποιών με τη σημερινή;

Ν.Π: Θα χρειαζόταν ίσως να ζήσω την προηγούμενη γενιά για να έχω δομημένη απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Έχω την αίσθηση όμως ότι παλιά όλα ήταν καλυτέρα, ζούσαμε σε λιγότερο φοβισμένη κοινωνία, με καλύτερη παιδεία και αισθητική και με μεγαλύτερη απλότητα, που είναι και το μεγαλείο του ανθρώπου. Όσον αφορά την γενιά που ζω, ήδη με τις ταχύτητες της εποχής μας και την τεχνολογία που έχει εισβάλλει στη ζωή μας, με τα καλά της και τα κακά της, σίγουρα η προσαρμογή στις εξελίξεις και στις αλλαγές είναι ζητούμενο. Ο πραγματικός καλλιτέχνης όμως είναι στην ουσία επαναστάτης. Αντιστέκεται στην πεζότητα της ζωής μας με όπλο του την ποίηση, θυμίζοντας με αυτό που κάνει τι πραγματικά έχει ουσία και νόημα.

Α.Τ: Όχι, κανένας νέος γενικά δεν μπορεί σήμερα να τα βγάλει πέρα οικονομικά χωρίς να πνιγεί στο άγχος και την ανασφάλεια. Όλα είναι κόντρα. Το ότι τελικά επιβιώνουμε οφείλεται στην ορμή και την φαντασία της νιότης.

Η τηλεόραση σας ενδιαφέρει; Βλέπουμε πολλούς συναδέλφους σας σε σήριαλ, ακόμη και σε τηλεοπτικά ριάλιτι.

Ν.Π: Άλλο παίζω έναν ρόλο στην τηλεόραση (αυτό είναι Τέχνη) και άλλο τα τηλεοπτικά, σχεδόν στο σύνολό τους, σκουπίδια που ονομάζουμε ριάλιτι. Μην τα μπερδεύουμε αυτά τα δυο. Φυσικά και μ' ενδιαφέρει πολύ και χαίρομαι που τα ελληνικά σίριαλ έχουν αποκτήσει ξανά την ποιότητα και την αισθητική που τους αξίζουν. Δεν είναι τυχαίο ότι βλέπουμε πολλά σίριαλ εποχής. Είμαστε ένας λαός που έχει ανάγκη να θυμηθεί. Φέτος έχω την τιμή και τη χαρά να παίζω τον ρόλο του Κοσμά στο "Κόκκινο Ποτάμι" μ' έναν πολύ σημαντικό σκηνοθέτη, όπως είναι ο κος Μανούσος Μανουσάκης και ήμουν ευλογημένος που ο πρώτος ρόλος μου σε σίριαλ έγινε δίπλα του.

Α.Τ: Ζούμε την εποχή της ταχύτητας και της εικόνας. Την εποχή του viral και των followers. Όλα αλλάζουν, οπότε και ο δικός μας χώρος δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος. Η τηλεόραση είναι ένα κομμάτι της δουλειάς μας. Αν μου προσφέρει τις συνεργασίες και τους όρους δημιουργίας που εγώ αναζητώ μπορώ να συμμετέχω με όρεξη και έμπνευση.

Πώς αντέδρασαν οι γονείς σας όταν αποφασίσατε ν’ ασχοληθείτε με τον καλλιτεχνικό χώρο;

Ν.Π: Θα πω απλά ότι τους ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου που στήριξαν τις σπουδές μου και τα όνειρά μου όσο μπορούσαν, γιατί γέννησαν έναν ηθοποιό.

A.T: Το άκουσαν απλά, όπως και αν τους έλεγα ότι θα γίνω γιατρός ή πυροσβέστης. Δεν το έκριναν.

Σε ποια σημεία κρατάτε την παιδικότητά σας και πού νομίζετε ότι την αφήνετε πίσω;

Ν. Π: Ο ηθοποιός, δεν λέμε τυχαία ότι παίζει. Παίζω στο θεατρο, παίζω σε μια ταινία κτλ. Το παιδί που κρύβουμε όλοι μέσα μας, ειδικά για τον ηθοποιό, είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία του. Αρκεί να συνοδεύεται από συνέπεια και αυτογνωσία.

A.T: Αναγκαστικά την αφήνω πίσω όταν τρέχω για να τα προλάβω όλα. Όταν όμως καθίσω με αγαπημένους και οι ρυθμοί πέσουν, έρχεται και με ξυπνάει για να με συντονίσει πάλι στην ουσία.

Είστε αισιόδοξοι για το μέλλον;

N.Π: Τo θέμα είναι αν το μέλλον είναι αισιόδοξο για εμάς. Θα μπορούσα να πω ότι δεν είμαι συνήθως από τους αισιόδοξους ανθρώπους, αλλά όταν βλέπω κάτι που θα μου δώσει δύναμη, όπως ένα παιδί να διαβάζει ένα βιβλίο μέσα στο μετρό, ενώ όλοι οι άλλοι είναι μ' ένα κινητό στο χέρι ή κάποιος δίνει μια κουβέρτα σ’ έναν άστεγο ή όταν βλέπω γεμάτα τα θέατρα… Θέλω να πω ότι δεν είμαι αισιόδοξος χωρίς ερέθισμα ή χωρίς αιτία, έτσι για να είμαι. Λες και πίνω Amita Motion-θετική ενέργεια. Προσπαθώ και εγώ ν' αποτελώ λόγω αισιοδοξίας για τους ανθρώπους γύρω μου και για την κοινωνία. Άλλωστε, όλοι είμαστε μέρος του συνόλου.

Α.Τ: Όσο σκοτάδι κι αν υπάρχει γύρω, αρκεί μια ρωγμή για να περάσει το φως. Οπότε ναι, παραμένω αισιόδοξος και προσπαθώ να αντιστέκομαι στη ματαίωση της εποχής.