Το πιο πολύνεκρο δυστύχημα της Πολεμικής μας Αεροπορίας: Θεωρίες συνωμοσίας και πραγματικότητα για τους 63 νεκρούς

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 5 Φεβρουαρίου του 1991, όταν συνέβη το πιο πολύνεκρο δυστύχημα της Πολεμικής Αεροπορίας

Επί μερόνυχτα αναζητούσαν τα σωστικά συνεργεία, ο Στρατός και πολίτες το αεροσκάφος C-130, που συνετρίβη στο όρος Όθρυς. Οι θεωρίες συνωμοσίας δεν έλειψαν ούτε από αυτό το τραγικό δυστύχημα.

Έπειτα από αγωνιώδη αναζήτηση στις χιονισμένες βουνοπλαγιές της Εύβοιας, της Βοιωτίας, της Μαγνησίας βρέθηκαν τα άψυχα κορμιά των επιβαινόντων και τα συντρίμμια του μοιραίου αεροσκάφους στη θέση Τσατάλι, περίπου 7 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του χωριού Βρύναινα και κοντά στους συνοικισμούς Κοκκωτοί, Άγιος Ιωάννης και Κωφοί στις νότιες κλιτύες της Όθρυος.

Στο αεροσκάφος επέβαιναν 58 επιβάτες και 5 μέλη του πληρώματος. Την περίοδο εκείνη, ο πόλεμος στον Περσικό Κόλπο βρισκόταν σε εξέλιξη και οι Αμερικανοί σφυροκοπούσαν ιρακινούς στόχους. Η φύλαξη στη βάση της Σούδας είχε ενταθεί. Το C 130 είχε απογειωθεί στο πλαίσιο διατεταγμένης αποστολής, σχετικής με την εμπλοκή της Ελλάδας στα πολεμικά γεγονότα.

Είχαν γραφτεί πολλά, είχαν ακουστεί περισσότερα - άλλα ψιθυριστά και άλλα φωναχτά - για τα αίτια της τραγωδίας που βύθισε στο πένθος δεκάδες οικογένειες. Κάποιοι υποστήριζαν ότι επρόκειτο για σαμποτάζ, άλλοι ότι οφειλόταν σε ανθρώπινο λάθος… Η ουσία ήταν ότι 63 άνθρωποι, όλοι τους στρατιωτικοί (αξιωματικοί, υπαξιωματικοί, στρατεύσιμοι), είχαν χάσει τη ζωή τους.

Το Χρονικό της τραγωδίας εκτυλίχθηκε μία ώρα μετά το μεσημέρι της Τρίτης 5 Φεβρουαρίου 1991. Το θηριώδες στρατιωτικό αεροσκάφος, εκτελούσε πτήση από την Ελευσίνα προς τη Νέα Αγχίαλο της Μαγνησίας ενώ στη συνέχεια θα ταξίδευε για τα Χανιά. Στις 12:35 το C-130 απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Στις 12:50 πραγματοποιήθηκε η τελευταία επικοινωνία του αεροσκάφους με τον πύργο ελέγχου της Νέας Αγχιάλου· εκείνη τη στιγμή πετούσε σε ύψος περίπου 8.000 ποδών.

Κάτι κακό είχε συμβεί...

Στις 13:01 ο πύργος ελέγχου Αγχιάλου άρχισε να αναζητεί το αεροσκάφους· μάταια όμως. Οπότε οι υπεύθυνοι ζήτησαν από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας να εντοπίσει και να επικοινωνήσει με τον πιλότο. Ούτε από την Ελευσίνα καταφέραν τίποτα. Όσο περνούσαν τα λεπτά καταλάβαιναν όλοι ότι κάτι κακό είχε συμβεί.

Ακολούθησε συναγερμός και γενική κινητοποίηση. Πολεμική Αεροπορία, Ναυτικό και Λιμενικό, καταδρομείς χιονοδρόμοι αλλά και ορειβατικοί σύλλογοι και κάτοικοι πολλών περιοχών, άρχισαν να αναζητούν συντρίμμια από το αεροσκάφος. Όμως το πεδίο των ερευνών ήταν τεράστιο. Ουδείς μπορούσε να προσδιορίσει το σημείο όπου ίσως να είχε καταπέσει το C-130. Πιθανά σημεία πτώσης εικαζόταν ότι ήταν περιοχές της Μαγνησίας, η Βόρεια Εύβοια, η Φθιώτιδα και το όρος Όθρυς. Τα καιρικά φαινόμενα δεν επέτρεπαν εξονυχιστικές έρευνες: πυκνή ομίχλη επικρατούσε σε όλες τις περιοχές, ενώ αλλού έβρεχε ή χιόνιζε και οι προσπάθειες δυσκόλευαν τραγικά. Να πούμε ότι, άνδρες των ορεινών καταδρομών είχαν πλησιάσει αρκετά στην περιοχή και κάποιοι πέρασαν από τον τόπο του δυστυχήματος, αλλά η πυκνή ομίχλη δεν τους επέτρεψε να εντοπίσουν τα συντρίμμια. Εκείνες τις μέρες της αγωνιώδους της αναζήτησης του αεροσκάφους, ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί μετέδιδαν αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες, ότι δηλαδή χάθηκε το αεροπλάνο στην τάδε τοποθεσία ή προσγειώθηκε κάπου ή έπεσε στη θάλασσα και άλλα διάφορα.

Επίσης κάποιοι τηλεφωνούσαν και κατέθεταν ότι είδαν το αεροπλάνο να πέφτει στην τάδε περιοχή ή ότι άκουσαν ισχυρό κρότο στον Ευβοϊκό και άλλα πολλά… Κάποια «αξιόπιστη πηγή» είχε οδηγήσει τις έρευνες (και τους δημοσιογράφους…) στο Τρίκερι. Και ενώ συνέβαιναν όλα αυτά οι οικογένειες των 63 αγνοουμένων ζούσαν το δικό τους δράμα.

«Παύσατε έρευνες»! 

Την Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου και ώρα 08:40, το αρχηγείο των Ενόπλων Δυνάμεων έστειλε σήμα: «Παύσατε έρευνες»! Το αεροπλάνο είχε εντοπιστεί, μετά τέσσερις μέρες, στις χιονισμένες πλαγιές της Όθρυος. Ο αντισμήναρχος Γιώργος Καραγιάννης, πιλότος του ελικοπτέρου που εντόπισε τα συντρίμμια, είχε δηλώσει: «Μετά λίγα λεπτά πτήσης πάνω από τη νότια πλευρά της Όθρυος, είδα κάτι που μου τράβηξε την προσοχή. Πλησίασα περισσότερο. Ήταν το αεροσκάφος. Είδα μία περιοχή μήκους 300 μέτρων και πλάτους περίπου 50 μέτρων γεμάτη από συντρίμμια και πτώματα. Απομακρύνθηκα από την περιοχή για να μην αλλοιώσω με τον αέρα του ελικοπτέρου τον χώρο, ενόψει των ερευνών». Όπως προέκυψε αργότερα από τη νεκροψία και την νεκροτομή των πτωμάτων ο θάνατός τους επήλθε ακαριαία, από τη βίαιη πρόσκρουση του αεροσκάφους στο έδαφος.

Οι θεωρίες συνωμοσίας απογειώνονται...

Το C-130 είχε χτυπήσει με την κοιλιά και αυτό αποδείκνυε ότι ο χειριστής που μάλλον πετούσε στα 4.000 πόδια, αντελήφθη εμπόδιο τελευταία στιγμή και προσπάθησε να το σηκώσει.
Κάποιοι από τους συγγενείς είχαν υποστηρίξει τότε ότι είχε γίνει δολιοφθορά από ξένο αεροσκάφος, άλλοι έλεγαν ότι κάποιοι δεν ήθελαν να φτάσει το ελληνικό αεροπλάνο στον προορισμό του, στην Κρήτη επειδή, σύμφωνα με πληροφορίες τους, μετέφερε κιβώτια με άγνωστο και ίσως ύποπτο υλικό.
Μέρες αργότερα, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ιωάννης Βαρβιτσιώτης έστειλε επιστολή σε κάποιες οικογένειες στην οποία ανέφερε ανάμεσα στα άλλα: «Το αεροσκάφος δεν μετέφερε πυρομαχικά ή οποιαδήποτε άλλα υλικά. Δεν υπήρχε βόμβα στο αεροσκάφος! Οι επιβαίνοντες και τα συντρίμμια του αεροσκάφους άργησαν να εντοπιστούν λόγω της πυκνής νέφωσης που επικρατούσε στην περιοχή».

Για την πολύνεκρη τραγωδία κατηγορήθηκε τελικά ο επισμηναγός, ο υπεύθυνος για την εναέρια κυκλοφορία στο αεροδρόμιο της Νέας Αγχιάλου· του αποδόθηκαν κατηγορίες για ανθρωποκτονία κατά συρροή εξ αμελείας, παράβαση στρατιωτικού καθήκοντος και καταστροφή αεροπλάνου. Η δίκη έγινε στις 4 Νοεμβρίου του 1994 και διήρκεσε δύο εβδομάδες. Ο κατηγορούμενος καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών με τριετή αναστολή· το Εφετείο τον κήρυξε ομόφωνα αθώο. Οι συγγενείς δεν σταμάτησαν να φωνάζουν για δίκη παρωδία και κατηγορούσαν το αρχηγείο Αεροπορίας και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας για απόκρυψη στοιχείων.