Πολιορκία του Κουτ: η πιο ταπεινωτική παράδοση των Βρετανών – Πώς εξόντωσαν οι Οθωμανοί τους αιχμαλώτους

Η πολιορκία του Κουτ Αλ Αμάρα, περισσότερο γνωστή ως η πρώτη Μάχη του Κουτ, ήταν η πολιορκία της πόλης Κουτ, την οποία υπερασπίζονταν 8.000 άνδρες του Βρετανικού Στρατού από τους Οθωμανούς.

Το Κουτ απέχει 160 χιλιόμετρα από τη Βαγδάτη και το 1915- οπότε και διαδραματίζονται τα γεγονότα- είχε πληθυσμό περίπου 6.500 κατοίκους. Μια μέρα σαν σήμερα, 29 Απριλίου του 1916, έπειτα από περίπου πέντε μήνες πολιορκίας, οι υπερασπιστές της πόλης παραδόθηκαν· όσοι είχαν επιζήσει, οδηγήθηκαν στις φυλακές του Χαλεπίου, όπου όλοι, μα όλοι, πέθαναν από τις κακουχίες!

Ο καθηγητής του Κέιμπριτζ και ιστορικός Christopher Catherwood έχει χαρακτηρίσει την πολιορκία εκείνη ως τη χειρότερη ήττα των Συμμάχων στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο· ήταν σίγουρα, μια από τις μεγαλύτερες παραδόσεις βρετανικών δυνάμεων μέχρι τότε.
Οι δυνάμεις της Βρετανικής Αυτοκρατορίας είχαν φθάσει στο Κουτ γύρω στις 3 Δεκεμβρίου του 1915· είχαν υποστεί σημαντικές απώλειες, αριθμώντας μόνο 11.000 πεζικάριους και ιππείς.

Ο στρατηγός Τάουνσεντ επέλεξε να μείνει και να κρατήσει τη θέση στο Κουτ αντί να συνεχίσει την πορεία του προς τη Βασόρα. Οι οθωμανικές δυνάμεις υπό τον Χαλίλ Πασά έφτασαν στις παρυφές της πόλης στις 7 Δεκεμβρίου. Μόλις έγινε αντιληπτό ότι οι Οθωμανοί είχαν επαρκείς δυνάμεις για να πολιορκήσουν το Κουτ, ο Τάουνσεντ διέταξε το ιππικό του να δραπετεύσει νότια. Οι Οθωμανοί διοικούνταν από τον Γερμανό στρατηγό και στρατιωτικό ιστορικό Μπάρον φον ντερ Γκολτς.

Μέχρι τον Απρίλιο, η πείνα και οι στερήσεις είχαν κάμψει το ηθικό των αμυνόμενων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι τα ινδικά στρατεύματα των Βρετανών υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τη χορτοφαγική θρησκευτική διατροφή τους και να φάνε κρέας αλόγου.
Μέχρι τον Απρίλιο οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν χάσει περίπου 30.000 άνδρες ενώ στον αντίποδα οι Οθωμανοί 10.000, αλλά και τη στρατηγική ιδιοφυΐα του Μπάρον φον ντερ Γκολτς, που είχε πεθάνει. Και ο στρατηγός Τάουνσεντ, βλέποντας ότι ήταν μάταιη κάθε αντίσταση, αναγκάστηκε να παραδοθεί.
Οι αιχμάλωτοι (βρετανικές και ινδικές δυνάμεις) υποχρεώθηκαν να βαδίσουν γύρω από την πόλη της Βαγδάτης ενώ χλευάζονταν και κακοποιούνταν από τα οθωμανικά στρατεύματα που επέβλεπαν την πορεία τους. Μάλιστα έχει γραφτεί από ιστορικούς ότι οι Οθωμανοί μοίρασαν δηλητηριασμένα μπισκότα στους αιχμαλώτους: «Το επόμενο πρωί, άρχισαν να πεθαίνουν ένας ένας βγάζοντας αφρούς από το στόμα, με τα έντερα σε ελεεινό χάλι και το στομάχι τους να διαλύεται»!

Ο Βρετανός ιστορικός Paul Knight έγραψε: «Η μεταχείριση των υπερασπιστών του Κουτ ήταν παρόμοια με εκείνη των Συμμάχων αιχμαλώτων πολέμου που έπεσαν στα χέρια των Ιαπώνων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η υπερκόπωση, ο υποσιτισμός και η κακομεταχείριση τους σκότωσαν όλους. Ο στρατηγός Τάουνσεντ είχε διαφορετική μεταχείριση: φυλακίστηκε στα Πριγκηπόνησα (στη Χάλκη) και απόλαυσε όλες τις ανέσεις, περιμένοντας να τελειώσει ο πόλεμος. Δέκα μήνες μετά την παράδοση του Κουτ, ο Βρετανικός-Ινδικός Στρατός κατέλαβε την περιοχή μέχρι τη Βαγδάτη.
Ο στρατηγός Τάουνσεντ επέστρεψε στη Βρετανία το 1919 και εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από το Στράτευμα· πολιτεύτηκε και εξελέγη βουλευτής. Ο Τάουνσεντ, στιγματισμένος από την παράδοση στο Κουτ και από τις κακουχίες που υπέφεραν τα στρατεύματά του ενώ εκείνος ζούσε βασιλικά, πέθανε από καρκίνο το 1924 σε ηλικία 63 χρονών.