Νότια Πιερία: Το γαλάζιο της θάλασσας και το πράσινο του βουνού

Η Πιερία, νότια της Κεντρικής Μακεδονίας, ένας χαρισματικός νομός, προσφέρει απλόχερα στον επισκέπτη, 365 ημέρες του χρόνου, μεγάλες συγκινήσεις. Είναι η κατοικία των 12 θεών της ελληνικής μυθολογίας, ο παγκοσμίως γνωστός Ολυμπος! Αλλά και τα Πιέρια Ορη των 9 Μουσών με τα αμέτρητα μονοπάτια τους, και οι παραδοσιακοί οικισμοί με τις όμορφες πλατείες, τα καλντερίμια και τα πετρόχτιστα σπίτια.

Είναι τα φαράγγια και οι καταρράκτες, οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μοναστήρια, τα ενεργητικά πεδία, τα φυσικά κάλλη και τα φημισμένο Φεστιβάλ Ολύμπου που διεξάγεται κάθε χρόνο εδώ και 47 έτη. Οι αμμουδερές παραλίες της Πιερίας, μήκους 80 χλμ. ατενίζουν κάστρα, όρη και οικισμούς’ έχει παραλίες οργανωμένες, κοσμοπολίτικες ή λιγότερο κοσμικές, για ηρεμία. Στο οδοιπορικό μας, κινούμαστε νότια του νομού, προσεγγίζοντας και παραλίες και ορεινές περιοχές.

Ολυμπος

Είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας με την κορυφή του –το Μύτικα (ή Πάνθεον) να φτάνει τα 2.917 μ. (κατά πολλούς είναι στα 2.918 μ.) και ακολουθούν το Σχολιό (2.911 μ.) και το Στεφάνι (ή Θρόνος του Δία στα 2.909 μ.) που θεωρείται η πιο εντυπωσιακή και απόκρημνη κορυφή.

Ηταν στις 2 Αυγούστου του 1913, όταν ο Λιτοχωρίτης υλοτόμος – κυνηγός Χρήστος Κάκκαλος, σκαρφάλωσε στον Μύτικα, μαζί με τον Ελβετό φωτογράφο Frederic Boissonas και τον επίσης Ελβετό ιστορικό τέχνης Daniel Baud Bovy. Κάθε χρόνο, στον Ολυμπο, πεζοπορούν και σκαρφαλώνουν χιλιάδες ορειβάτες και φυσιολάτρες για να χαρούν και να βιώσουν από κοντά τη μαγεία του θεϊκού βουνού.

Ο Εθνικός Δρυμός Ολύμπου συγκαταλέγεται στον κατάλογο της NATURA 2000 ως «Ζώνη ειδικής προστασίας» και «τόπος κοινοτικού ενδιαφέροντος». Χαρακτηρίζεται από πλούσια χλωρίδα, στη δε αλπική ζώνη, σε υψόμετρο που ξεπερνούν τα 2.000 μ., συναντώνται σπάνια είδη φυτών. Πλούσια και η πανίδα με σπάνια και απειλούμενα είδη ενώ άλλα χαρακτηριστικά της μορφολογίας του Ολύμπου είναι οι βαθιές χαράδρες, οι ρεματιές, οι απότομες πλαγιές, τα αλπικά λιβάδια, τα δάση.

Παραδοσιακοί οικισμοί

Ο Παλαιός Παντελεήμονας, σκαρφαλωμένος σε υψόμετρο 700 μ., με την υπέροχη θέα στη θάλασσα, αποτελεί πόλο έλξης για τουρίστες, Ελληνες και ξένους, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Λιθόστρωτα καλντερίμια, μια όμορφη πλατεία με τον χαρακτηριστικό πλάτανο, περιτριγυρισμένη από την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, καφέ και ταβερνούλες, μαγαζάκια με είδη λαϊκής τέχνης, βότανα του Ολύμπου κ.ά. είναι το σκηνικό που θα συναντήσετε στο όμορφο χωριό. Και το βασικότερο, εντός του οικισμού δεν κυκλοφορούν οχήματα!

Οι Παλιοί Πόροι απέχουν 5,2 χλμ. από τον Παλαιό Παντελεήμονας (1,2 χλμ. + 4 χλμ. χωματόδρομος καλής βατότητας μέσα σε πανέμορφο τοπίο), και ξεχωρίζει με τα πετρόχτιστα σπίτια του, την όμορφη πλατεία (σ.σ. εκεί όπου ήταν το δημοτικό σχολείο, στις μέρες μας λειτουργεί ταβέρνα ψησταριά) με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και τα τρεχούμενα νερά.

Η Παλιά (Ανω) Σκοτίνα, στις πλαγιές του Κάτω Ολύμπου, και σε απόσταση 11 χλμ. από Παλαιό Παντελεήμονα ή 9,2 χλμ. από Σκοτίνα (τα 3 χλμ. χωματόδρομος) είναι ένας ήσυχος οικισμός, με ελάχιστους κατοίκους το χειμώνα, την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (1862) στην πλατεία με το πλατάνι και την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου (14^ος αιώνας).

Μεταξύ των παραπάνω τριών οικισμών, να αναφέρουμε, ότι ο Παλαιός Παντελεήμονας είναι ο πιο τουριστικός, με πολλές επιλογές για διαμονή, ταβέρνες για φαγητό, καφέ. Οι Παλιοί Πόροι είναι πιο ήσυχοι, προσφέροντας 3-4 επιλογές για διαμονή και φαγητό. Η Ανω Σκοτίνα διαθέτει και εκείνη 3-4 επιλογές σε ξενώνες, ένα εστιατόριο που λειτουργεί εντός του ενός ξενώνα, και ένα καφέ για μεζέδες και ουζάκι για τους καλοκαιρινούς μήνες.

Λιτόχωρο

Η πύλη του Ολύμπου, όπως αποκαλούν τη γραφική κωμόπολη, χτισμένη στις υπώρειες του Ολύμπου, κάτω από τις επιβλητικές κορυφές του. Ομορφη κωμόπολη με λιθόστρωτα δρομάκια, παραδοσιακά σπίτια με μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζει και για τη ναυτική του παράδοση. Στο Λιτόχωρο, λειτουργεί ναυτικό μουσείο, στον κεντρικό δρόμο (τηλ. 23520 82711), έχει ξενώνες και οικογενειακά ξενοδοχεία, βραβευμένα εστιατόρια και ταβέρνες. Σε κοντινή απόσταση είναι το φαράγγι του Ενιπέα, από όπου ξεκινάει μονοπάτι για τα Πριόνια σε υψόμετρο 1.100 μ. (16 χλμ. ασφαλτόδρομος). Από τα Πριόνια ξεκινούν τα μονοπάτια για την ανάβαση στον Ολυμπο. Η διαδρομή μέχρι το καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» (2.100 μ.) είναι το πιο πολυσύχναστο ορειβατικό μονοπάτι του Ολύμπου.

Info

-Απόσταση: Από Αθήνα ακολουθείτε την εθνική οδό για Θεσσαλονίκη, και μέχρι την Κατερίνη (πρωτεύουσα του νομού Πιερίας), θα διανύσετε περίπου 440 χλμ. Εναλλακτικά, φτάνετε και με το τρένο ή αεροπορικώς στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης. Από Θεσσαλονίκη, οδικώς μέχρι την Κατερίνη, γράφοντας 70 χλμ., για Λιτόχωρο έξοδος στο 82 χλμ. (+5 χλμ.), για Λεπτοκαρυά, Λείβηθρα έξοδος στο 92 χλμ. Σιδηροδρομικώς, με τρένο, είτε με τη γραμμή που φτάνει Αθήνα, είτε με την προαστιακή μέχρι τη Λάρισα, με στάση στην Κατερίνη.

-Διαμονή: Στην Πιερία είναι καταγεγραμμένα 388 ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών με 38.200 κλίνες, 991 ενοικιαζόμενα δωμάτια και 21 κάμπινγκ. Λειτουργούν ξενοδοχεία, μικρές οικογενειακές μονάδες, ξενώνες, mountain resorts, καταφύγια κ.ά.

Tips

1. Μονή Αγίου Διονυσίου: Από το Λιτόχωρο, στα 3 χλμ. στο δρόμο για Πριόνια Ολύμπου, βρίσκεται η νέα μονή Αγίου Διονυσίου, με εκκλησιαστικά κειμήλια, κομμάτι Τιμίου Ξύλου, παλιά χειρόγραφα, το νέο σκευοφυλάκιο κ.ά. (τηλ. 23520 21125). Στη διαδρομή από Λιτόχωρο για Πριόνια Ολύμπου, λίγο πριν τα Πριόνια, σε υψόμετρο 900 μ. είναι χτισμένη η παλιά μονή Αγίου Διονυσίου, η οποία δέχθηκε πολλές καταστροφές από Τούρκους και Γερμανικά στρατεύματα κατοχής.
2. Καταφύγια Ολύμπου: «Δ.Μπουντόλας» στη θέση Σταυρός, στα 900 μ., στο δρόμο για τα Πριόνια Ολύμπου (τηλ. 23520 84100, 6948 593275),«Σπήλιος Αγαπητός» (τηλ. 23520 81800, 81329), «Γιώσος Αποστολίδης» (τηλ. 23510 82840), «Χρήστος Κάκκαλος» (τηλ. 6937 361689), «Πετρόστρουγκα» (τηλ. 2310 310649, 6948 821513), «Πριόνια» (τηλ. 6932 484868). «Κορομηλιές» στην Λεπτοκαρυά (τηλ. 6945 915861). «Κορομηλιά» Δίου στον εθνικό δρυμό Ολύμπου – Ρέμα Ορλιά (τηλ. 6942 243349, 6981 448978).
3. Παραλίες: Ξεκινώντας από βόρεια του νομού, Μακρύγιαλος, Πύδνα, Κορινός, Παραλία (70 χλμ. από Θεσσαλονίκη) αξιόλογη τουριστική υποδομή, Ολυμπιακή Ακτή μεγάλη αμμώδης παραλία, Γρίτσα, Πλάκα Λιτοχώρου (5 χλμ. από Λιτόχωρο) οργανωμένη, Λεπτοκαρυά, παραλία Σκοτίνας, Παντελεήμονα κάτω από το Κάστρο Πλαταμώνα, Πλαταμώνας, Νέοι Πόροι κ.ά.
4. Κάστρο Πλαταμώνα: Στη νοτιοανατολική πλευρά του Ολύμπου, ξεχωρίζει το εντυπωσιακό κάστρο του Πλαταμώνα, χτισμένο στη θέση της αρχαίας Ηράκλειας. Εχει σχήμα πολυγωνικό, ο κεντρικός πύργος έχει ύψος 16 μ., είναι οκταγωνικός, στο δε κάστρο με την εξαιρετική θέα στις ακτές και την ευρύτερη περιοχή, διατηρείται η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής (τηλ. 23520 44470).
5. Δίον: Ο ιερός τόπος των αρχαίων Μακεδόνων, σ’ ένα πλούσιο σε βλάστηση περιβάλλον. Το ιερό της Δήμητρας, το ιερό του Διός Υψίστου, το ιερό της Ισιδος – Αιγύπτιας θεάς, το ιερό του Διός Ολυμπίου, η αστική έπαυλη με το περίφημο ψηφιδωτό του Διόνυσου, το κτηριακό συγκρότημα των δημόσιων λουτρών, το ρωμαϊκό θέατρο, το ελληνιστικό θέατρο, η Παλαιοχριστιανή Βασιλική κ.ά. είναι μερικά από τα σημαντικά αρχαία που θα θαυμάσετε στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου. Επίσης, στο μουσείο εκτίθενται ευρήματα από τις ανασκαφές του Δίου (τηλ. 23510 53206).
6. Λείβηθρα: Από Λεπτοκαρυά ακολουθείτε το δρόμο για Παλιά Λεπτοκαρυά και Αρχαιολογικό χώρο Λειβήθρων (7,4 χλμ.). Το βιωματικό πάρκο Λειβήθρων ανοίγει κατόπιν συνεννόησης (τηλ. 23520 33884, 23510 47883, www.leivithrapark.gr). Σε απόσταση 9 χλμ. από Λεπτοκαρυά φτάνετε στο Μαγνητικό πεδίο (είναι το σημείο όπου υπάρχει πινακίδα για το καφέ). Εκεί, τα αυτοκίνητα, ενώ βρίσκονται σε κατηφόρα, ανηφορίζουν μόνα τους, με σβηστή τη μηχανή ή πηγαίνουν πίσω. Πιο πάνω, λειτουργεί καφέ, σνακ, Σάββατο από τις 12 το μεσημέρι, Κυριακή από τις 11.00 π.μ. (τηλ. 6934 525161).
7. Τοπικά προϊόντα: Ακτινίδια, σταφύλια, ελιές, τσίπουρο, κρασί, μέλι, λικέρ, γλυκά κουταλιού, πίτες, κάστανα Παντελεήμονα και Βρύας, τσάι Ολύμπου, τυροκομικά, μύδια και οστρακοειδή, μανιτάρια, τρούφα, ντόπια κρέατα, καπνός, βαμβάκι κ.ά.