Travel | 30.03.2024 10:57

Στροφάδες: Τα νησιά των ανεμοστρόβιλων με το καστρομονάστηρο που κρατάει τα μυστικά του

Κώστας Ασημακόπουλος

Ένα από το πιο απόμακρα και μυστηριώδη σημεία που θα πρέπει να επισκεφτούν όσοι επιθυμούν να κάνουν ταξίδι στο χρόνο και να θαυμάσουν την άγρια ομορφιά της Ελλάδας είναι οι νήσοι Στροφάδες. Έρχονται στη δημοσιότητα όποτε βρίσκονται κοντά στο επίκεντρο κάποιου ισχυρού σεισμού ή κάποιου ναυαγίου.

Κι όμως πρόκειται για ένα από τα πλέον άγρια και συνάμα όμορφα σημεία όπου ακόμα και η επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο είναι περιορισμένη. Τόπος προορισμού κυνηγών τις περιόδους που ταξιδεύουν τα αποδημητικά πτηνά από βορά προς νότο και αντίστροφα και όσων επιθυμούν να εγκαταλείψουν τον πολιτισμό και να μην τον βρίσκουν ούτε στα κινητά τηλέφωνα.

Σεισμοί 7 Ρίχτερ

Μοναδική συντροφιά τις νύχτες είναι το σταθερό πέρασμα της δέσμης φωτός του επιβλητικού φάρου που βρίσκεται στη Σταμφάνη. Πρόκειται για το μεγαλύτερο από τα δύο νησιά που είναι χτισμένο και το Καστρομονάστηρο του Σωτήρος το οποίο συμπληρώνει 800 χρόνια ζωής. Σε αυτούς τους 8 αιώνες έχει αντέξει πολλούς μεγάλους σεισμούς. Τα τελευταία χρόνια μεγάλες καταστροφές προξενήθηκαν από τα 7 Ρίχτερ στις 18 Νοεμβρίου 1997. Ακολούθησαν μεγάλοι σεισμοί το 2008, το 2012, 26η Οκτωβρίου 2018, ενώ συχνά γίνεται ένας σεισμός κοντά στα 6 Ρίχτερ.

40 ναυτικά μίλια από το κοντινό λιμάνι

Οι Στροφάδες ή Στροφάδια απέχουν 27 ναυτικά μίλια νότια από το ακρωτήρι Γεράκι της Ζακύνθου και άλλο τόσο από τη νησίδα Πρώτη στις Δυτικές ακτές της Πελοποννήσου. Η πραγματική απόσταση με τα λιμάνια της Ζακύνθου και της Πελοποννήσου είναι στα 40 ναυτικά μίλια δηλαδή απόσταση λίγο μεγαλύτερη από αυτή μεταξύ του λιμανιού του Πειραιά και της Ύδρας.

Δεν είναι παιχνίδι το ταξίδι

Με άλλα λόγια η επίσκεψη στα Στροφάδια δεν είναι παιχνίδι. Γίνεται μόνο με ιδιωτικό σκάφος και χρειάζεται μεγάλη προσοχή και ιδιαίτερη προετοιμασία. Ειδικά με ισχυρό νοτιά ή δυνατό βοριά το νότιο Ιόνιο γίνεται απροσπέλαστο για κάθε σκαρί. Μόνο με μπουνάτσα ένα καλό ταχύπλοο μπορεί να καλύψει την απόσταση σε περίπου 2.30 με 3 ώρες. Τα νησιά έχουν συνολική έκταση περίπου 2,6 τ.χλμ. 

Η Σταμφάνη με το καστρομονάστηρο και τον φάρο

Η Σταμφάνη έχει μήκος περίπου ενός χλμ. που από μακριά μοιάζει με «κρέμα καραμελέ» καθώς το μέγιστο ύψος είναι 20 μέτρα και είναι επίπεδο με μικρή έκταση που καλλιεργούσαν παλαιότερα οι μοναχοί που ζούσαν στο καστρομονάστηρο.

Κήποι, νερά και κέδροι

Το εντυπωσιακό είναι πως στο παρελθόν τα νησιά θεωρούνταν από τα πιο εύφορα στην Ελλάδα. Σώζονται ακόμα κήποι με φρούτα και λαχανικά. Το χώμα είναι σκούρο, σχεδόν μαύρο και πολύ εύφορο. Στα νησιά υπάρχουν και αρκετοί κέδροι.Υπάρχουν διάσπαρτα κάποια παλιά τροχόσπιτα των κυνηγών. 

Θαμμένες φυλακές

Το μικρότερο νησί ονομάζεται Άρπυια και φαίνεται πως στα βάθη των αιώνων χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή. Ακόμα και σήμερα σώζονται κελιά που πλέον είναι χωμένα μέσα στην παχιά άμμο. Όποιος επισκέπτης επιχειρήσει να επισκεφθεί πεζός το νησί ή ακόμα χειρότερα αποφασίσει να διανυκτερεύσει θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός καθώς στο νησί κυριαρχούν τεράστιοι αρουραίοι που οι ντόπιοι ονομάζουν «ποντικοκούνελα».

Τα νησιά των ανεμοστρόβιλων

Η Άρπυια χωρίζεται από τη Σταμφάνη με επικίνδυνα αβαθή, σκοπέλους και υφάλους που κρατούν μακριά τα τουριστικά σκάφη. Μάλιστα στα νησιά επικρατούσαν και επικρατούν σε ορισμένες εποχές θυελλώδεις άνεμοι με τη μορφή ανεμοστρόβιλου, τους οποίους οι αρχαίοι προσδιόριζαν με τη φράση «στροφάδες άελλαι».

Αδύνατη η πρόσβαση

Η πρόσβαση είναι σχεδόν αδύνατη για ιστιοπλοϊκά και για μεγάλα σκαριά καθώς περιμετρικά των δύο νησιών και σε μεγάλη έκταση υπάρχουν επικίνδυνοι ύφαλοι. Έτσι τα νησιά έχουν κρατήσει τα μυστικά τους στα βάθη των αιώνων.
Η προσέγγιση στο μοναδικό σημείο που υπάρχει ένας ταλαιπωρημένος ντόκος γίνεται από συγκεκριμένη «διαδρομή» που την γνωρίζουν οι έμπειροι καπεταναίοι και φυσικά την «αποκαλύπτουν» τα βυθόμετρα, τα GPS και οι ηλεκτρονικοί χάρτες. Ο μεγάλος τσιμεντένιος ντόκος έχει κοπεί πολλές φορές λόγω των σεισμών και των κυμάτων.

Δύσκολη η μεταφορά αγαθών

H μεταφορά τροφίμων ή υλικών εφοδιασμού ή ακόμα και οικοδομικών υλικών για τη συντήρηση του καστρομονάστηρου είναι δύσκολη και κοστοβόρα υπόθεση. Nερό υπάρχει στο νησί από διάσπαρτες μικρές πηγές παρότι μετά τους σεισμούς του 1886 χάθηκε η ορμή του νερού που στο παρελθόν ανάβλυζε με δύναμη.

Γίνονται εργασίες συντήρησης

Αυτή την περίοδο υπάρχει συνεργείο με τεχνήτες που επιχειρούν έργα συντήρησης στο καστρομονάστηρο και από θαύμα δεν είχαμε κάποιο τραυματισμό μετά τα 5,7 Ρίχτερ που σημειώθηκαν το πρωί της Παρασκευής 29 Μαρτίου. Η περιοχή στο παρελθόν έχει δώσει σεισμούς ακόμα και 7 Ρίχτερ.

Τους προστάτευε από τους πειρατές

Το Καστρομονάστηρο είναι μοναδικό στο είδος του και είναι ορατό από μίλια μακριά. Έχει ύψους 25 μέτρα, δηλαδή, περίπου όσο μία οικοδομή 6-7 ορόφων. Για να ανέβει κανείς στην οροφή θα πρέπει να σκαρφαλώσει στην ξύλινη καταπακτή που υπάρχει εσωτερικά που έχει πρόσβαση στην ταράτσα αλλά πλέον έχει υποστεί πλέον μεγάλες φθορές. Η ταράτσα του καστρομονάστηρου και το μεγάλο ύψος προστάτευε τους μοναχούς από τους πειρατές αφού το να ανέβει ή να κατέβει κανείς ήταν και είναι απαγορευτικό.

Ναυάγησε η αυτοκράτειρα Ειρήνη

Σύμφωνα με την παράδοση το καστρομονάστηρο χτίστηκε το 1241 από την αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Ειρήνη η οποία λέγεται πως ναυάγησε στα νησιά και κατάφερε να σωθεί.

Στην Παναγία και στον Άγιο Διονύσιο

Είναι αφιερωμένο στη Παναγία της «των πάντων χαράς» και στον Άγιο Διονύσιο. Υπάρχει κενοτάφιο του Αγίου Διονυσίου ο οποίος έζησε στο Καστρομονάστηρο. Η Κοίμηση του Αγίου σε ηλικία 75 ετών, καταγράφηκε στις 17 Δεκεμβρίου του 1622, με τελευταία του επιθυμία να ταφεί στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Στροφάδων.

Η συμφορά του 1717

Το 1717 το μοναστήρι λεηλατήθηκε από μουσουλμάνους πειρατές. Μερικά κειμήλιά του βρέθηκαν στη Μικρά Ασία να πωλούνται στα παζάρια. Καραβοκύρηδες από την Πάτμο αγόρασαν την τιμώμενη εικόνα της Παναγίας «Πάντων Χαρά» κι αφού τη μετέφεραν στην Πάτμο, κάλεσαν έναν αγιογράφο να την απεικονίσει σε τοιχογραφία μέσα στο ναό του Αγ. Βασιλείου. Στην συνέχεια την απέστειλαν στις Στροφάδες.

Η ανάγλυφη καμπάνα

Πάνω στις καμπάνες του μοναστηριού είναι ανάγλυφη η Παναγία και σκηνές από τη μοναστική ζωή.

Το μακάβριο μυστικό της ταράτσας

Ένα από τα μακάβρια μυστικά που κρατάει εδώ και δεκαετίες το Καστρομονάστηρο είναι τα μηνύματα που έγραψαν Ιταλοί στρατιώτες την περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Παρότι πολλά από αυτά έχουν αλλοιωθεί από τον ήλιο και τον άνεμο σώζονται ακόμα και σήμερα στην οροφή του μοναστηριού. Σύμφωνα με τους μοναχούς είναι οι τελευταίες επιθυμίες ή τα ονόματα Ιταλών αιχμαλώτων που μαρτύρησαν στην οροφή του καστρομονάστηρου. Τους συνέλαβαν οι Γερμανοί το Φθινόπωρο του 1943 (όταν Γερμανία και Ιταλία ήρθαν σε ρήξη για την εξέλιξη του πολέμου) και τους κλείδωσαν στην οροφή του καστρομονάστηρου.

Δεκάδες Ιταλοί στρατιώτες βρήκαν μαρτυρικό θάνατο

Τους άφησαν εκεί για ημέρες χωρίς τροφή και νερό και δεκάδες από αυτούς βρήκαν μαρτυρικό θάνατο. Πριν ξεψυχήσουν έγραψαν μηνύματα και ποιήματα στους συγγενείς τους. Τα συγκινητικά απομεινάρια της τραγωδίας θα πρέπει να σωθούν, να καταγραφούν και να ερευνηθούν είναι ένα ντοκουμέντο της θηριωδίας των Γερμανών κατά των Ιταλών. Ήταν η ίδια περίοδος που στην Κεφαλλονιά εκτελέστηκαν από τη Βέρμαχτ με συνοπτικές διαδικασίες 5.200 Ιταλοί στρατιώτες. Τα γεγονότα ενέπνευσαν τους δημιουργούς της κινηματογραφικής ταινίας «Το μαντολίνο του λογαχού Κορέλι».
Διαβάστε ακόμη
κάστροΣτροφάδεςΕλλάδαΖάκυνθοςσεισμός