Γιάλοβα και Βοϊδοκοιλιά: Σπάνιοι υγρότοποι και ονειρικές παραλίες

Η Γιάλοβα, παραθαλάσσιο χωριό, νοτιοδυτικά της Μεσσηνίας, σε απόσταση 7 χλμ. από την Πύλο, αποτελεί ιδανικό τόπο για ήρεμες και οικογενειακές διακοπές αλλά και οικοτουριστικές εξορμήσεις στη γύρω περιοχή. Γνωστή για τη λιμνοθάλασσα της που εκτείνεται ανάμεσα στο χωριό και τον όρμο της Bοϊδοκοιλιάς, με το μεγαλύτερο βάθος της να μην ξεπερνά τα 4 μ., είναι ο σημαντικότερος υγροβιότοπος της Νότιας Ελλάδας, αλλά και ένας από τους σημαντικότερους της Ευρώπης, πολύτιμος σταθμός για τα μεταναστευτικά πουλιά.

Στο παρελθόν, στην περιοχή ήταν η έδρα του τελωνειακού σταθμού της Πύλου, όπου κύρια εξαγωγικά προϊόντα αποτελούσαν η σταφίδα και το κρασί. Στις μέρες μας, η Γιάλοβα, διαθέτει αξιόλογη τουριστική υποδομή, μεγάλη οργανωμένη παραλία με καταστήματα, ταβέρνες, καφέ και μπαρ ενώ οι κάτοικοί της ασχολούνται και με τη γεωργία και τον τουρισμό.

Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, γνωστή και ως Διβάρι (από τη λατινική λέξη vivarium, που σημαίνει ιχθυοτροφείο), είναι μάλιστα χαρακτηρισμένη και ως αρχαιολογικός χώρος 6.000 στρεμμάτων. Η δημιουργία της τοποθετείται στους προϊστορικούς χρόνους και οφείλεται τόσο στην τεκτονική δράση όσο και στην ανύψωση της στάθμης της θάλασσας, φαινόμενα που δημιούργησαν αυτήν τη μοναδικής σημασίας οικολογική ζώνη.

Καταφύγιο άγριας ζωής

Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας είναι ενταγμένη στο ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής προστασίας, ενώ έχει επίσης αναγνωριστεί ως Καταφύγιο Αγριας Ζωής και Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά.

Είναι ο πρώτος σταθμός που συναντούν στα Βαλκάνια τα αποδημητικά πουλιά που έρχονται από την Αφρική, τα οποία, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, αγγίζουν τα 2 δισ. σε αριθμό. Από τα 442 είδη πουλιών που έχουν καταγραφεί στον ελληνικό χώρο, περισσότερα από 270 έχουν εντοπιστεί στη Γιάλοβα. Αποτελεί τόπο φιλοξενίας σπανιότατων ειδών όπως ο αφρικανικός χαμαιλέοντας, ένα ξεχωριστό είδος χαμαιλέοντα το οποίο στην Ευρώπη συναντάται μόνο στην περιοχή της Πύλου!

Το ζεστό κλίμα και οι τεράστιες αμμουδιές είναι ο καλύτερος σύμμαχος για τον αφρικανικό χαμαιλέοντα, ο οποίος ζευγαρώνει τους καλοκαιρινούς μήνες με τα μικρά να γεννιούνται την επόμενη χρονιά και μετά από 11 μήνες επώασης. Ο αφρικανικός χαμαιλέοντας τείνει προς εξαφάνιση με σημαντικότερη απειλή την ανθρώπινη παρέμβαση. Στη λιμνοθάλασσα θα δείτε και πολλά πουλιά όπως ερωδιούς, αλκυόνες, φλαμίνγκο, σταυραετούς, αργυροτσικνιάδες κτλ., η δε περιοχή φιλοξενεί και έναν εντυπωσιακό αριθμό θηλαστικών, ερπετών, αμφίβιων και ψαριών.

Τώρα το φθινόπωρο, αποτελεί ιδανική περίοδο για να επισκεφτείτε την περιοχή, αφού τα πουλιά σταματούν εδώ, στο νοτιότερο ευρωπαϊκό υγρότοπο, πριν πετάξουν πάνω από τη Μεσόγειο και τη Σαχάρα, ένα ταξίδι 3.000 χλμ. Τη δε άνοιξη ακολουθούν την ίδια διαδρομή με αντίστροφη φορά, εγκαταλείποντας τις περιοχές διαχείμασής τους στην Κεντρική Αφρική και μεταναστεύοντας προς την Ευρώπη για να αναπαραχθούν.

Βοϊδοκοιλιά – Σαν να έγινε με… διαβήτη

Από τις πλέον αναγνωρίσιμες παραλίες, όχι μόνο στην περιοχή, ή στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, ιδιαίτερης ομορφιάς, χαρακτηρισμένη ως «Τόπος Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους». Και όπως καταλάβατε, δεν είναι άλλη από τη διάσημη Βοϊδοκοιλιά, μια από τις ωραιότερες της Μεσογείου, με λευκή άμμο και γαλάζια δροσερά νερά. Θα την αναγνωρίσετε από το φυσικό της ημικύκλιο που μοιάζει να έγινε με διαβήτη. Η παραλία διατηρεί από την ομηρική εποχή το όνομά της, καθώς ο Ομηρος στα έπη του την αναφέρει ως Βουφράδα (Βους=βόδι), όνομα που μοιάζει με το Βοϊδοκοιλιά. Πιθανότατα σε αυτή την αμμουδιά να έφτασε το πλοίο του Τηλέμαχου από την Ιθάκη, όταν ο νέος αναζητούσε πληροφορίες για την τύχη του Οδυσσέα από τον βασιλιά της Πύλου Νέστορα.

Η Βοϊδοκοιλιά δεν έχει ανέσεις ούτε ομπρέλες, ούτε μπαρ. Θα φτάσετε εκεί από χωματόδρομο από το Πετροχώρι, ή με μονοπάτι από το Διβάρι και τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας. Ή με ποδήλατο!

Ακριβώς δίπλα στην αμμουδιά, ακολουθώντας ένα σύντομο σηματοδοτημένο μονοπάτι που θα σας οδηγήσει στην κορυφή του βόρειου λόφου της Βοϊδοκοιλιάς. Εκεί βρίσκεται ο θολωτός τάφος, ο οποίος, σύμφωνα με τον Παυσανία, ανήκε στον Θρασυμήδη, γιο του Νέστορα. Είναι φτιαγμένος πάνω σε ερείπια πρωτοελλαδικά και γύρω υπάρχουν και άλλες ταφές. Ο αρχαιολογικός χώρος που ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1950 από τον Σπύρο Μαρινάτο είναι περιφραγμένος, αλλά μπορείτε να δείτε τον τάφο από μακριά. Αν περπατήσετε μάλιστα ως την άκρη του τύμβου, γύρω από την περίφραξη θα απολαύσετε τη Βοϊδοκοιλιά από ψηλά.

Καταρράκτης Καλάμαρη

Κατά την παραμονή σας στην περιοχή, αξίζει να επισκεφτείτε και τον καταρράκτη Καλάμαρη, που βρίσκεται πολύ κοντά στη Γιάλοβα, και αποτελεί αφορμή για σύντομη πεζοπορία. Θα στρίψετε για Σχοινόλακκα, συνεχίζοντας μέχρι να φτάσετε σε μια διχάλα και τη σχετική πινακίδα που οδηγεί στον καταρράκτη Καλάμαρη.

Στο τέλος του χωματόδρομου θα παρκάρετε και θα περπατήσετε το μονοπάτι προς τον καταρράκτη, διάρκειας περίπου 15 λεπτών. Υπάρχει και μια πιο μακρινή διαδρομή για πεζοπορία, η οποία ξεκινάει από τη Στενωσιά, και καταλήγει στον καταρράκτη, ύστερα από περπάτημα μιάμιση ώρας.

*

COSTA NAVARINO, ο πρώτος διεθνής, τουριστικός προορισμός υψηλών προδιαγραφών στην Ελλάδα, το όνειρο του αείμνηστου καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλου, να τοποθετήσει την πατρίδα του στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Το όνειρό του επετεύχθη, μετά από γραφειοκρατία πολλών ετών, το Μάιο του 2010.  Στην καρδιά της φιλοσοφίας της Costa Navarino είναι ο σεβασμός για το περιβάλλον, τις παραδόσεις και την τοπική κοινωνία. Δύο ξενοδοχεία 5 αστέρων, δυο γήπεδα γκολφ 18 οπών, εστιατόρια, ποικίλες δραστηριότητες, διαδραστικός περιβαλλοντικός εκθεσιακός χώρος, εκπαιδευτικά προγράμματα, αθλητικά γεγονότα παγκόσμιας εμβέλειας κτλ. συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στη φιλοσοφία της εταιρίας ΤΕΜΕΣ Α.Ε. (www.costanavarino.com).  

Tips 

-Λαογραφικό μουσείο Γιάλοβας: Μπροστά στη θάλασσα, σε μια παλιά αποθήκη επεξεργασίας σταφίδας, στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο με την ιδιωτική συλλογή του λαογράφου Κώστα Μπαλαφούτη, με 10 βιβλία στο ενεργητικό του. Η συλλογή  αποτελείται από τουλάχιστον 3.000 εκθέματα, από το 1800 και μετά. Υπάρχουν και παλαιοντολογικά εκθέματα, εργαλεία από παραδοσιακά επαγγέλματα κτλ. Επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης στο τηλ. 6937 131609.

-Παραλίες: Πέρασμα της Συκιάς (ή Λαιμός) στο τέρμα της παραλίας Διβάρι/Ντιβάρι, ύστερα από 1,5 χλμ. χωματόδρομο, κάτω από το Παλιόκαστρο, μια στενή λωρίδα θάλασσας που χωρίζει την μικρή ακτή από τη Σφακτηρία από τη στεριά και που μαρτυρά τη φυσική προέλευση του νησιού. Κολυμπήστε μέχρι την αντίπερα ακτή, είναι μόλις 200 μ. Στο Πέρασμα της Συκιάς υπάρχει μονοπάτι που φτάνει στο Παλιόκαστρο. Για το ανέβασμα να υπολογίζετε περίπου 25 λεπτά της ώρας. Η Γλώσσα είναι μικρή παραλία στη σκιά της Βοϊδοκοιλιάς, με ήσυχα νερά, αποτελεί προορισμό για εναλλακτικούς και γυμνιστές. Η πρόσβαση γίνεται από τη Βοϊδοκοιλιά, δεξιά έτσι όπως βλέπετε τη θάλασσα, θα ανεβείτε το μικρό λόφο, και πάτε δεξιά (το αριστερό μονοπάτι οδηγεί στον τάφο του Θρασυμήδη).

-Τάφος του Θρασυμήδη: Θολωτός τάφος της Μυκηναϊκής περιόδου (1680-1060 π.Χ.) που είχε εντοπιστεί ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, από τον Αγγλο ιστορικό G.B.Grundy, αλλά την πρώτη συστηματική ανασκαφική έρευνα πραγματοποίησε κατά την δεκαετία του 1960 ο Ελληνας αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος. Ο ανασκαφέας θεώρησε ότι πρόκειται για το ταφικό μνημείο του Θρασυμήδη, γιου του μυθικού βασιλιά Νέστορα, το οποίο αναφέρει και ο Παυσανίας στις περιηγήσεις του.

-Θαλάσσια Χελώνα Καρέτα Καρέτα: Οι αμμώδεις παραλίες της περιοχής αποτελούν καταφύγιο για την αναπαραγωγή της θαλάσσιας χελώνας Καρέτα Καρέτα. Η παραλία στην Costa Navarino, η παραλία Ζάγκα – Μεμί στην Κορώνη κ.ά. φιλοξενούν φωλιές του προστατευόμενου θαλάσσιου είδους. Ο σύλλογος για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ καταγράφει, περιθάλπει τραυματισμένες χελώνες, ευαισθητοποιεί το κοινό κτλ.

-Νησί σε σχήμα καρδιάς: Το πολυφωτογραφημένο νησί από ψηλά, σε σχήμα καρδιάς, βρίσκεται στη Μεσσηνία, και συγκεκριμένα απέναντι από τη Μεθώνη. Πρόκειται για τη νήσο Σαπιέντζα, το όνομα της οποίας στα ιταλικά σημαίνει σοφία. Ανήκει στις μεσσηνιακές Οινούσσες και είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί, μετά τη Σχίζα, κατάφυτο, έκτασης 9 τετρ. χλμ., με σπάνια χλωρίδα. Από το 1986 έχει ανακηρυχθεί «διατηρητέο μνημείο της φύσης» και έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000, μαζί με τη γειτονική της Σχίζα και την περιοχή γύρω από το ακρωτήρι Ακρίτας.