Εξόρμηση στα Άγραφα: Μια διαφορετική πρόταση για Χριστούγεννα στη μονοτονία της φύσης

Τα χρόνια φεύγουν κι έχεις πια γεμίσει κάθε σου κύτταρο με «Αράχωβα»· τα μάτια και ο ουρανίσκος σου έχουν ξεχειλίσει εικόνες από Αστράκα και γεύσεις από μπλατσαριά και ό,τι πίτα ζαγορίσια βάνει ο νους, έχεις κουραστεί από την πολλή συνάφεια του Πηλίου και έχεις ανασάνει καυσαέριο «Ομονοίας» στον πηγαιμό για τις Αγριόλευκες ή τα Καλάβρυτα, το Περτούλι, τα Τρία - Πέντε Πηγάδια. Ε, καιρός να αναζητήσεις και την «άλλη Ελλάδα», την μακριά από το επίπλαστα φωτεινό «trendy» και «in», την Ελλάδα των πίσω σελίδων των ταξιδιωτικών οδηγών, την Ελλάδα που ακόμα (δεν το θέλει, αλλά) αντιστέκεται…

Στα χνάρια του Κατσαντώνη…

Χρόνια πολλά πριν, αναζητώντας το «κάτι διαφορετικό» φτάσαμε μέχρι το Κεράσοβο, σήμερα Κερασοχώρι (κι ας έχουν δει τα κεράσια οι κάτοικοί του μοναχά στον πλανόδιο μανάβη…), χωριό της δυτικής Ευρυτανίας. Το κυνήγι ήταν η αιτία της περιπέτειας και η νεανική περιέργεια, η αφορμή. Προσπερνώντας το Κερασοχώρι υπάρχει μια πινακίδα δεξιά μετά την Κρέντη (οικισμός πλάι στο Κερασοχώρι), που δείχνει «προς Άγραφα». Εκστασιαστήκαμε. Κινήσαμε για τ’ Άγραφα, τα βουνά που θέριεψε η κλεφτουριά, τα βουνά που ακόμα και τώρα σαν τα ταξιδεύεις περιμένεις από κάποια χαράδρα, από κάποια πλαγιά, ο Κατσαντώνης να πεταχτεί μπροστά σου! Ο θρυλικός ήρωας, που πολέμησε με πάθος τους Τούρκους, δεν θα βγει μπρος σου σίγουρα, αν δεν τον… κουβαλάς μέσα σου, πολύ πιθανόν όμως να ξεπεταχτεί μπρος στο δρόμο σου ένα κοπάδι αγριογούρουνα, ένα τρομαγμένο ζαρκάδι, ή πιο συχνά ένα κοπάδι γελάδια που τραβάει τον ήρεμο δρόμο του προς το ποτάμι.

Φύση που σε μαγεύει. Τα χρώματα του φθινοπώρου δεν έχουν ακόμα σβήσει και το φαιό του χειμώνα ανακατεύεται με το κόκκινο και το κίτρινο του πλατάνου και της βελανιδιάς.

Καλό είναι το ταξίδι να προγραμματιστεί με το φως της μέρας. Η νύχτα σκεπάζει το μεγαλείο των εικόνων.

Το χωριό Αγραφα απέχει 27 χιλιόμετρα από την Κρέντη, που σημαίνει 45 λεπτά περιπέτειας σε χωματόδρομο (βατό), σε κομμάτια ασφάλτινα που κόβονται απότομα από του Αγραφιώτη τα νερά, σε ανηφοριές, γεφύρια που κάτω τους χάσκει κενό δυσθεώρητο, σε βουνά που λες κι ένα τιτάνιο χέρι τα ‘κοψε με μια μαχαιριά…

Η ταβέρνα «Νερόμυλος» του Τάκη του Κίτσιου (2237 093249) βρίσκεται στο έμπα του χωριού πριν αρχίσουν οι μεγάλες ανηφοριές. Από τις ωραιότερες ταβέρνες της Ελλάδας δίχως υπερβολή. Η θέση της πάνω στον χείμαρρο που κατεβαίνει από το χωριό, ζωσμένη από πυκνή βλάστηση, με διάκοσμο παλιακό μέσα και, κυρίως, με φαγητό ξεχωριστό, την κατατάσσουν στα γαστρονομικά μνημεία αυτού του τόπου! Θα φάτε πέστροφα άγρια, χοιρινό με πρασοσέλινο, πίτες εκπληκτικές, κρέατα με νοστιμιά αγραφιώτικη, γλυκά του κουταλιού κι αν είστε και τυχεροί θα γευτείτε την πηχτή που φτιάχνει ο κύριος Τάκης και θα ξεχάσετε από που ήρθατε…

Για διαμονή: «ΚΥΡΑ ΝΙΚΗ» (22370 93209). Ενοικιαζόμενα δωμάτια σε καλόγουστο πετρόκτιστο κτίριο. Εδώ το πρωϊνό έχει αξία ανεκτίμητη: αυγά, μαρμελάδα και βούτυρο φρέσκο που σε εκστασιάζει.
Στον ξενώνα «ΠΥΡΓΟΣ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ» (22370 93220) τα δωμάτια «βλέπουν» τα βουνά. Επίσης «ΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ» (22370-94122, 6972330058 Κ. Γατζούδης) στα Επινιανά είναι ξενώνας παραδοσιακός με δωμάτια καθαρά και φιλόξενα. Ο χώρος με το τζάκι λειτουργεί και ως καφέ για πρωϊνό και εστιατόριο. Το ότι αποκαλείται η περιοχή «μπαλκόνι των Αγράφων» λέει πολλά. Όταν φθάνει ζεστή η πίτα της οικοδέσποινας συνοδευόμενη από ντόπιο τσίπουρο, ποια θέα και ποια Άγραφα;

Για περιήγηση: Μια βόλτα στο μνημείο του Κατσαντώνη και διαπιστώνεις τη μικρότητά σου σαν σταθείς πλάι στη φύση! Αξίζει επίσης χρόνος για επίσκεψη στην εκκλησία του χωριού, τον Άη Γιώργη. Μεταβυζαντινός ναός, που χτίστηκε το 1590.

Μην επιστρέψετε αν δεν επισκεφτείτε και τους Ταξιάρχες στο Μάραθο. Η πιο εντυπωσιακή εκκλησία της περιοχής, που υπενθυμίζει στην σκληρή πέτρα, πως ο άνθρωπος όταν θέλει την πλάθει σαν να ΄ναι πηλός… υμνώντας τον Θεό του! Εδώ λένε βαπτίστηκε ο Κατσαντώνης. Εδώ ο Κατσαντώνης έχρισε υπό το σοβαρό βλέμμα των Αγίων πρωτοπαλίκαρο του, τον Καραϊσκάκη. Οι Ταξιάρχες χτίστηκαν το 1591 και είναι αγιογραφημένοι με τοιχογραφίες του 1771, έργα των μαθητών του περίφημου μοναχού Διονυσίου εκ Φουρνά.  

Μια θάλασσα βουνά…

Κι αν τώρα σας τρομάζει η απομόνωση των Αγράφων, απλά επισκεφτείτε τα, με ορμητήριο την Κρέντη. Ο ξενώνας των αδελφών Γιώργου, Αργύρη και Κώστα Μάκκα είναι η καλύτερη επιλογή για άνετη διαμονή με θέα δέκα, δεκαπέντε κορφές που απλώνονται μπροστά μέχρι το Αγρίνιο και πίσω το Βελούχι να παρατηρεί βλοσυρό τις ανομίες των ανθρώπων. Στον ξενώνα θα απολαύσετε φιλοξενία αγραφιώτικη, πρωινό με βούτυρο φρέσκο που θα πείτε: «Ας ανέβει η χοληστερίνη στις κορφές» και αυγά από τις κότες τις… ημιάγριες των βουνών. Θα ζητήσετε μέλι από βελανιδιά που δεν έχετε γευτεί ξανά κι αφού σεργιανίσετε στην περιοχή θα επιστρέψετε για ένα φαγητό που δεν θα ξεχάσετε. Κρέατα ντόπια πάντα, κυνήγια και νοστιμιές που σε καθηλώνουν στην καρέκλα σου: δεν γυρίζω πίσω, λες και το εννοείς. Να, ο φίλος μου ο Αντωνάκης πήγε πριν από 20 χρόνια στα χωριά της δυτικής Ευρυτανίας, στο Κεράσοβο και στην Κρέντη κι ακόμα εκεί βρίσκεται, τουλάχιστον η καρδιά και η ψυχή του.  

Φαγητό, επίσης καλό με κρέατα νόστιμα και πίτες και, και στο «Επίλεκτον» (6972 337554) των αδελφών Δημήτρη και Αποστόλη Μάκκα, στην πλατεία της Κρέντης.

Για περιηγήσεις; Πολλές. Επισκεφτείτε το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Παλιά Βίνιανη. Ρωτήστε πως πάνε και ανακαλύψτε το πέτρινο γεφύρι της Παλιάς Βίνιανης. Ανεβείτε στα χωριά Χρύσω και Αη Δημήτρη. Πιείτε καφέ στη Χρύσω και περπατήστε συντροφιά με τις σιωπές της φύσης. Ταξιδέψτε (λίγη ώρα δρόμος με το αυτοκίνητο) στη λίμνη των Κρεμαστών και διασχίστε τη γέφυρα της Τατάρνας. Η ιερή Μονή Τατάρνας, που ιδρύθηκε το 1111 και ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821 δεν υπάρχει πια· είναι βυθισμένη στην τεχνητή Λίμνη Κρεμαστών. Η νέα ανδρική μονή χτίστηκε το 1969 και είναι αφιερωμένη στα γενέθλια της Θεοτόκου. Στο μουσείο της φυλάσσεται εκτός άλλων κειμηλίων και το καντήλι που φέρεται ότι προσέφερε ως τάμα ο Κατσαντώνης.

Αυτά πάνω κάτω είναι τα Ευρυτανικά Αγραφα. Δεν προσφέρουν πολυτέλεια Πηλίου, ούτε τρυφηλότητα Αράχωβας σε κάνουν όμως να νοιώσεις στο κορμί και στο νου σου την αίσθηση της παρθένας φύσης της αμόλυντης από την ανθρώπινη ματαιοδοξία, σε οδηγούν από χωμάτινους δρόμους σε παρελθόν που ολοένα απομακρύνεται, σε υποχρεώνουν, αν όλα αυτά σε θέλγουν, να αποχωρήσεις με σταγόνες νοσταλγίας στα χείλη για ό,τι χάθηκε στα βάραθρα του χρόνου και του πολιτισμού.

Τέλος τράβηξε βαθιές ανάσες από τον καθαρότερο αέρα της Ευρώπης γέμισε τα πνευμόνια σου, αποτύπωσε το σιωπηλό σκοτάδι των βουνών στην ψυχή σου κι αν το λέει η καρδιά σου, γύρνα στις κακόγουστα φωτισμένες μεγαλουπόλεις…