Σερβία - Κόσοβο: Μία διαμάχη αιώνων αναζωπυρώνεται - Πώς φτάσαμε στις βίαιες συγκρούσεις και τι μέλλει γενέσθαι

Σε «καζάνι που βράζει» έχει μετατραπεί το Κόσοβο καθώς το Σαββατοκύριακο αναζωπυρώθηκαν για τα καλά οι εντάσεις με την Σερβία, ενώ ήδη εκφράζονται φόβοι ότι μπορεί να επαναληφθούν οι θλιβερές εικόνες της περιόδου 1998-99. Αφορμή για την νέα εστία έντασης αποτέλεσε η εισβολή της αστυνομίας του Κοσόβου σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Σέρβων στο βόρειο της τμήμα της περιοχής και η κατάληψη τοπικών κτιρίων.

Ακολούθησαν βίαιες συγκρούσεις μεταξύ της αστυνομίας του Κοσόβου και των δυνάμεων του ΝΑΤΟ οι οποίες βρίσκονται στην περιοχή. Ακολούθησαν μάχες σώμα με σώμα με αποτέλεσμα να τραυματιστούν αρκετοί άνθρωποι.

Η Σερβία διέταξε την ετοιμότητα των στρατευμάτων της που σταθμεύουν κοντά στα σύνορα με το Κόσοβο και προειδοποίησε ότι δεν θα μείνει αμέτοχη εάν οι Σέρβοι δεχθούν εκ νέου επιθέσεις.

Η κατάσταση τροφοδότησε εκ νέου φόβους για αναζωπύρωση της σύγκρουσης του 1998-99 στο Κοσσυφοπέδιο, η οποία στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 10.000 ανθρώπους και άφησε άστεγους περισσότερους από 1 εκατομμύριο πολίτες.

Τι συνέβη όμως ιστορικά στην αμφισβητούμενη περιοχή; 

Γιατί διαφωνούν Σερβία και Κόσοβο

Όπως αναφέρει το Associated Press, το Κοσσυφοπέδιο είναι μια περιοχή που κατοικείται κυρίως από Αλβανούς και παλαιότερα ήταν επαρχία της Σερβίας. Το 2008 ωστόσο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του.

Η Σερβία αρνήθηκε να αναγνωρίσει την υπόσταση του Κοσσυφοπεδίου και εξακολουθεί να το θεωρεί μέρος της Σερβίας, παρόλο που δεν έχει επίσημο ρόλο στην περιοχή.

Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου έχει αναγνωριστεί από περίπου 100 χώρες, μεταξύ των οποίων και από τις ΗΠΑ.

Ωστόσο, η Ρωσία, η Κίνα και πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα έχουν ταχθεί στο πλευρό της Σερβίας, μη αναγνωρίζοντας την ανεξαρτησία του.

Λόγω της μη αναγνώρισής αυτής, οι εντάσεις υποβόσκουν και εμποδίζουν την πλήρη σταθεροποίηση της κατάστασης στην περιοχή αυτή  των Βαλκανίων, η οποία βίωσε αιματηρούς πολέμους της δεκαετίας του 1990.

Τι συνέβη στην τελευταία αναζωπύρωση

Οι Σέρβοι έκαναν μποϊκοτάζ στις τοπικές εκλογές του περασμένου μήνα που διεξήχθησαν στο βόρειο Κόσοβο με αποτέλεσμα να εκλεγούν αλβανικής καταγωγής δήμαρχοι σε σερβόφωνες περιοχές. Την περασμένη Παρασκευή οι δήμαρχοι μετέφεραν εκεί τα γραφεία τους με τη βοήθεια της αστυνομίας.

Οι Σέρβοι προσπάθησαν να τους εμποδίσουν να καταλάβουν εγκαταστάσεις, με την αστυνομία να ρίχνει δακρυγόνα για να τους διαλύσει.

Τη Δευτέρα, οι Σέρβοι πραγματοποίησαν διαμαρτυρία μπροστά από τα κτίρια του δήμου, προκαλώντας μια τεταμένη αντιπαράθεση η οποία είχε ως αποτέλεσμα να ξεσπάσουν σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ των Σέρβων και των ειρηνευτικών δυνάμεων του Κοσσυφοπεδίου και της τοπικής αστυνομίας.

Σημειώνεται πως το μποϊκοτάζ των εκλογών έγινε μετά τη συλλογική παραίτηση Σέρβων αξιωματούχων της περιοχής, τον Νοέμβριο του 2022. Ανάμεσά τους ήταν διοικητικοί υπάλληλοι, δικαστές και αστυνομικοί.

Διαμάχη που κρατά αιώνες

Η διαμάχη για το αμφισβητούμενο Κοσσυφοπέδιο μετρά αιώνες. Η Σερβία θεωρεί την περιοχή την καρδιά της κρατικής της υπόστασης και της θρησκείας της καθώς πολλά μεσαιωνικά σερβικά ορθόδοξα μοναστήρια βρίσκονται εκεί. Επίσης, οι Σέρβοι εθνικιστές θεωρούν μια μάχη που έγινε το 1389 κατά των Οθωμανών Τούρκων στην περιοχή ως σύμβολο του εθνικού τους αγώνα.

Η πλειοψηφία των Αλβανών της περιοχής θεωρούν το Κόσοβο δική τους γη και κατηγορούν τη Σερβία για κατοχή. Το 1998,  Αλβανοί αντάρτες πραγματοποίησαν εξέγερση για να απαλλάξουν τη χώρα από τη σερβική κυριαρχία.

Η βίαιη αντίδραση του Βελιγραδίου προκάλεσε την επέμβαση του ΝΑΤΟ το 1999, το οποίο ανάγκασε τη Σερβία να αποχωρήσει και να παραχωρήσει τον έλεγχο σε διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις.

Ποια είναι η κατάσταση σε τοπικό επίπεδο

Τα χρόνια που διανύουμε υπάρχουν συνεχείς εντάσεις μεταξύ της κυβέρνησης του Κοσόβου και των Σέρβων που ζουν κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας και διατηρούν στενούς δεσμούς με το Βελιγράδι.

Οι προσπάθειες της κεντρικής κυβέρνησης να επιβάλει μεγαλύτερο έλεγχο στο βορρά που κυριαρχείται από τους Σέρβους συναντούν συνήθως την αντίστασή τους.

Η Μιτροβίτσα είναι μια πόλη στο βορρά, έχει ουσιαστικά έχει διαιρεθεί σε ένα αλβανικό τμήμα και ένα σερβοκρατούμενο και οι δύο πλευρές σπάνια έρχονται σε επαφή.

Υπάρχουν και μικρότερες περιοχές που κατοικούνται από Σέρβους στο νότιο τμήμα του Κοσόβου, ενώ δεκάδες χιλιάδες είχαν φύγει με τα σερβικά στρατεύματα που αποχώρησαν το 1999.

Έχουν γίνει προσπάθειες για να λυθούν οι διαφορές;

Γίνονται συνεχώς διεθνείς προσπάθειες για να βρεθεί ένα κοινό έδαφος μεταξύ των δύο πλευρών, ωστόσο, δεν υπάρχει κάποια τελική συμφωνία.

Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν μεσολαβήσει σε διαπραγματεύσεις με σκοπό την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων επιτεύχθηκαν πολλές συμφωνίες, αλλά σπάνια εφαρμόστηκαν στην πράξη. Σε ορισμένους τομείς υπήρξε ωστόσο αποτελέσματα, όπως η καθιέρωση της ελεύθερης μετακίνησης στο εσωτερικό της χώρας.

Έχει διατυπωθεί η ιδέα για αλλαγές συνόρων και ανταλλαγές εδαφών, ωστόσο αυτό απορρίφθηκε από πολλές χώρες της ΕΕ από φόβους ότι θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε άλλες εθνοτικά μικτές περιοχές στα Βαλκάνια και εν τέλη να φέρει περισσότερα προβλήματα παρά λύσεις.

Ποιοι διοικούν το Κόσοβο

Τόσο το Κόσοβο όσο και η Σερβία διοικούνται από εθνικιστές ηγέτες οι οποίο δεν έχουν δείξει σημάδια πως μπορεί να έρθουν σε συμβιβασμό.

Στο Κόσοβο, ο Άλμπιν Κούρτι, πρώην ηγέτης φοιτητικών διαδηλώσεων και πολιτικός κρατούμενος στη Σερβία, ηγείται της κυβέρνησης και είναι ο κύριος διαπραγματευτής στις συνομιλίες με τη διαμεσολάβηση της ΕΕ.

Ήταν επίσης γνωστός ως ένθερμος υποστηρικτής της ενοποίησης του Κοσσυφοπεδίου με την Αλβανία και είναι αντίθετος σε κάθε συμβιβασμό με τη Σερβία.

Της Σερβίας ηγείται ο λαϊκιστής πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ο οποίος ήταν υπουργός Πληροφοριών κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο. Ο πρώην υπερεθνικιστής επιμένει ότι οποιαδήποτε λύση πρέπει να είναι συμβιβασμός, για να έχει διάρκεια ενώ έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θα συμβιβαστούν εάν δεν έχουν κάτι να κερδίσουν.

Και τι γίνεται τώρα;

Οι αξιωματούχοι της διεθνούς κοινότητας ελπίζουν να επιταχύνουν τις διαπραγματεύσεις και να καταλήξουν σε μια μέση λύση τους επόμενους μήνες.

Άλλωστε, και τα δύο έθνη πρέπει να εξομαλύνουν τους δεσμούς τους αν θέλουν να προχωρήσουν με την ένταξή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια. 

Τώρα, οποιαδήποτε σερβική στρατιωτική επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο θα σήμαινε και σύγκρουση με τους ειρηνευτές του ΝΑΤΟ που βρίσκεται στην περιοχή.

Το Βελιγράδι ελέγχει τους Σέρβους του Κοσόβου, το οποίο δεν μπορεί να γίνει μέλος του ΟΗΕ και λειτουργικό κράτος χωρίς να επιλυθεί η διαμάχη με τη Σερβία.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Εισαγγελική παρέμβαση για την κατάρρευση της Τράπεζας Θεμάτων - Άμεση έρευνα με την συνδρομή της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος
• Μαρουσάκης: Τι καιρό θα έχουμε το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος - Πού θα δούμε ακόμα και 30 βαθμούς Κελσίου
• Κινδύνευσε γυναίκα από δάγκωμα οχιάς στον Βόλο - Είναι καλύτερα πλέον
• Ο ήλιος όπως δεν τον έχετε ξαναδεί: Μοναδικές εικόνες που κατέγραψε το μεγαλύτερο ηλιακό τηλεσκόπιο του κόσμου
• Φορολογικές Δηλώσεις: Η ΑΑΔΕ ανοίγει «παράθυρο» διορθώσεων χωρίς πρόστιμο για μικρότερο φόρο