Ανάλυση Guardian: Το θολό όραμα του Νετανιάχου για το μέλλον της Γάζας θα φέρει νέο κύμα βίας

Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, έχουν εισέλθει πλέον στο κέντρο της Γάζας και σφίγγουν διαρκώς τον κλοιό γύρω από την ηγεσία της Χαμάς. Ένα μήνα μετά τις επιθέσεις κατά ισραηλινών από μαχητές της Χαμάς, η αντίδραση του Τελ Αβίβ είναι έντονη και βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Εκπεφρασμένος στόχος της χερσαίας εισβολής των IDF είναι η εξουδετέρωση της ισλαμιστικής οργάνωσης, ουδείς γνωρίζει ποιο θα είναι το μέλλον του θύλακα, σε περίπτωση που πράγματι εξουδετερωθεί η Χαμάς. Διάφορες προτάσεις έχουν τεθεί επί τάπητος από μέλη του υπουργικού συμβουλίου του Νετανιάχου, πολλές φορές εκ διαμέτρου αντίθετες μεταξύ τους.

Ο Νετανιάχου από την πλευρά του, σε δηλώσεις του τη Δευτέρα έδειξε πως σκοπός της κυβέρνησης είναι η πλήρης κατοχή της Λωρίδας της Γάζας εκ νέου για άγνωστο χρονικό διάστημα. Κάτι που όπως αναφέρει ο βρετανικός Guardian σε ανάλυσή του, θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο βίας.

Ολόκληρη η ανάλυση του Guardian

Την τελευταία φορά που τα ισραηλινά στρατεύματα είχαν μόνιμο ρόλο ασφαλείας μέσα στη Λωρίδα της Γάζας, πρωθυπουργός του Ισραήλ ήταν ο Αριέλ Σαρόν. Είκοσι ένας ισραηλινοί οικισμοί ήταν διασκορπισμένοι στη Λωρίδα της Γάζας, που συνδέονταν με το Ισραήλ μέσω ενός παρακαμπτήριου δρόμου, τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι ισραηλινοί σέρφερ το Σαββατοκύριακο για να φτάσουν στην ακτή.

Στρατιώτες επάνδρωναν σημεία ελέγχου και πύργους με μεταλλική επένδυση. Τη νύχτα, παιδιά από την Παλαιστίνη πλησίαζαν τους πύργους υπό την κάλυψη του σκότους για να πετάξουν ακατέργαστες βόμβες με σωλήνες που μπορούσαν να αγοραστούν με χαρτζιλίκι.

Από την πλευρά τους οι ένοπλες παρατάξεις στη Γάζα, μεταξύ των οποίων και η Χαμάς, επιχειρούσαν σοβαρές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένων πυροβολισμών και βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας.

Τώρα ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπένιαμιν Νετανιάχου, πρότεινε αυτό που πολλοί Ισραηλινοί θεωρούσαν αδιανόητο: την επιστροφή της ασφάλειας στη Γάζα στην ισραηλινή διοίκηση, ένα μέρος που έχει ήδη μισοερειπωθεί, με πληθυσμό 2,3 εκατομμύρια.

«Το Ισραήλ θα έχει για αόριστο χρονικό διάστημα τη συνολική ευθύνη της ασφάλειας», δήλωσε ο Νετανιάχου στο ABC news τη Δευτέρα, «γιατί είδαμε τι συμβαίνει όταν δεν την έχουμε».

Το τι ακριβώς έχει κατά νου ο Νετανιάχου παραμένει ασαφές. Πράγματι, τα σχόλιά του φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με τις εκτιμήσεις στις ΗΠΑ και αλλού ότι το Ισραήλ -που ήλεγχε στρατιωτικά τη Γάζα από το 1967 έως το 2005- σχεδίαζε να επανακαταλάβει το θύλακα με οποιονδήποτε τρόπο και σε κάθε περίπτωση θα αντιδρούσε η Ουάσιγκτον.

«Το Ισραήλ δεν μπορεί να αναλάβει εκ νέου τον έλεγχο και την ευθύνη για τη Γάζα», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, προσθέτοντας ότι κατά την αντίληψή του «το Ισραήλ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν έχει καμία πρόθεση ή επιθυμία να το κάνει αυτό».

Ωστόσο, τα σχόλια του Νετανιάχου ακολουθούν τις δηλώσεις ορισμένων άλλων Ισραηλινών αξιωματούχων που έχουν υποδείξει ότι το Ισραήλ θα πρέπει να διατηρήσει μια στρατιωτική παρουσία μέσα στη Γάζα ως ρυθμιστικό παράγοντα για την προστασία των αμάχων του. Ενώ ο Νετανιάχου ήταν ασαφής σχετικά με το τι ακριβώς θα μπορούσε να σημαίνει αυτό, οι αναφορές στα εβραϊκά μέσα ενημέρωσης έχουν υποδείξει μια γενική μορφή.

Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας και η εγχώρια υπηρεσία ασφαλείας Shin Bet, όπως προτείνεται, θα επιβλέπουν τις ρυθμίσεις ασφαλείας με την ελπίδα ότι άλλες χώρες, και όχι μόνο στον αραβικό κόσμο, θα βοηθήσουν στη χρηματοδότηση μιας ανθρωπιστικής βοήθειας.

Η ρύθμιση θα παρέμενε μέχρι να θεωρηθεί ότι οι ισραηλινές κοινότητες που γειτνιάζουν με τη Γάζα είναι ασφαλείς. Όλες αυτές οι προτάσεις είναι φορτωμένες με τεράστια αν, εκτιμά ο Guardian.

Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι το πώς ακριβώς το Ισραήλ θα καταφέρει να διαχωρίσει οποιαδήποτε ρύθμιση ασφαλείας επί του εδάφους από τις ευρύτερες νομικές υποχρεώσεις που αυτή η ρύθμιση θα συνεπάγεται. Όταν το Ισραήλ απέσυρε τα στρατεύματά του από τη Γάζα το 2005, είπε ότι είχε τερματίσει τη στρατιωτική του κυριαρχία και την κατοχή - ενώ άλλοι, συμπεριλαμβανομένης μιας έκθεσης του 2022 από την ανεξάρτητη διεθνή επιτροπή έρευνας των Ηνωμένων Εθνών για τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, είπαν ότι η Γάζα παρέμενε υπό κατοχή με άλλα μέσα, συμπεριλαμβανομένου του ισραηλινού ελέγχου του εναέριου χώρου, των χερσαίων διαβάσεων και των κυβερνητικών λειτουργιών, όπως η διαχείριση του μητρώου παλαιστινιακού πληθυσμού.

Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, η παρατεταμένη παρουσία ισραηλινών στρατευμάτων στη Γάζα θα καθιστούσε την κατοχή της παράκτιας λωρίδας πολύ πιο εμφανώς συγκεκριμένη και θα έθετε σαφείς ευθύνες στο Ισραήλ ως κατοχική δύναμη, που ορίζεται από το ότι έχει τον αποτελεσματικό έλεγχο των εδαφών στα οποία είναι παρόν.

Η τέταρτη σύμβαση της Γενεύης, για παράδειγμα, ορίζει: «Η κατοχική δύναμη έχει την υποχρέωση να διασφαλίζει την επαρκή παροχή τροφίμων και ιατρικών προμηθειών, καθώς και ρουχισμού, κλινοσκεπασμάτων, μέσων καταφυγής, άλλων προμηθειών που είναι απαραίτητες για την επιβίωση του άμαχου πληθυσμού του κατεχόμενου εδάφους». Και δεν μεταδίδουν όλοι στο υπουργικό συμβούλιο του Νετανιάχου το ίδιο μήνυμα.

Από την πλευρά του, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Yoav Gallant, φάνηκε να προτείνει ακριβώς το αντίθετο όσον αφορά τη μελλοντική διοίκηση της Γάζας: ότι μετά την ολοκλήρωση των μαχών στη Γάζα, το Ισραήλ πρέπει να σταματήσει την εμπλοκή του στην ευθύνη για τη ζωή στην περιοχή.

Και η ιστορία της μονομερούς απομάκρυνσης του Σαρόν από τη Γάζα το 2005 είναι διδακτική για τους σημερινούς ισραηλινούς ηγέτες. Όπως και ο Νετανιάχου, ο Σαρόν ήταν ένας δεξιός πρωθυπουργός, σύμμαχος των εποίκων και εξαιρετικά επιφυλακτικός απέναντι στην ειρηνευτική διαδικασία.

Είδε την απομάκρυνση πρωτίστως ως μέτρο ασφαλείας και όχι ως κίνηση για την επιδίωξη της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή που έχει βαλτώσει.

Στο επίκεντρό της ήταν η ιδέα ότι η μείωση του πολιτικού και στρατιωτικού αποτυπώματος του Ισραήλ στη Γάζα και αλλού θα μείωνε τις εντάσεις που πρόσφατα είχαν γίνει εντυπωσιακά εμφανείς κατά τη διάρκεια της δεύτερης ιντιφάντα. Με την αποχώρηση και από τη Γάζα, σύμφωνα με τον υπολογισμό, το Ισραήλ θα ήταν ευκολότερο να ακολουθήσει την πολιτική του για τον εποικισμό στη Δυτική Όχθη.

Με την απομάκρυνση, οι εγκαταστάσεις και τα στρατεύματα των IDF απομακρύνθηκαν και περισσότεροι από 9.000 Ισραηλινοί πολίτες που ζούσαν σε 21 οικισμούς εκδιώχθηκαν εν μέσω διαμαρτυριών μετά από μια κατοχή της Γάζας πριν από το 2005, η οποία είχε κοστίσει τόσο από την άποψη της διατήρησης της ισραηλινής στρατιωτικής παρουσίας όσο και από την άποψη των χαμένων ζωών στρατιωτών.

Ίσως ειρωνικά, ο Νετανιάχου ήταν μεταξύ εκείνων που υποστήριξαν αρχικά την απομάκρυνση ως υπουργός, και στη συνέχεια παραιτήθηκε για το θέμα όταν έγινε πιο πολιτικά σκόπιμο, λέγοντας ότι αρνήθηκε «να είναι εταίρος σε μια κίνηση που αγνοεί την πραγματικότητα και προχωρά τυφλά προς τη μετατροπή της Λωρίδας της Γάζας σε βάση της ισλαμικής τρομοκρατίας που θα απειλήσει το κράτος».

Στο διάστημα που μεσολάβησε, η ιδέα ότι το Ισραήλ θα πρέπει να καταλάβει πλήρως τη Γάζα δεν έφυγε, μέσω πολέμου και αποκλεισμού, καθώς η Χαμάς αναδείχθηκε σε κυβερνήτη της λωρίδας.

Ο δεξιός πολιτικός Avigdor Lieberman, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως υπουργός Εξωτερικών, ήταν ένας από εκείνους που πίεζαν για «πλήρη κατοχή της Λωρίδας της Γάζας», ώστε να τερματιστεί η απειλή της Χαμάς και των πυραύλων της.

Και όποιο κι αν είναι το όραμα του Νετανιάχου, μπορεί να το βρει ευκολότερο να κερδίσει τον πόλεμο εναντίον της Χαμάς παρά να απαλλάξει το Ισραήλ από την ευθύνη για την καθημερινή ζωή των Παλαιστινίων στη Γάζα. Μια φόρμουλα, όχι για την ασφάλεια, αλλά μάλλον για ένα διαφορετικό κεφάλαιο βίας.