Κριτική ΕΕ στην Τουρκία για τον τρόπο δαπάνης της οικονομικής στήριξης για τους πρόσφυγες

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο/ECA ανακοίνωσε τα ευρήματα σχετικά με τον τρόπο χρήσης της οικονομικής ενίσχυσης προς την Τουρκία για τους πρόσφυγες, δημοσιεύοντας μια διαφωτιστική έκθεση σχετικά με το πώς δαπανήθηκε το συνολικό ποσό, που παρασχέθηκε στην Άγκυρα στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία (Facility for Refugees in Turkiye, FRIT).

Μέσα από τα 11,5 δισ. ευρώ που διατέθηκαν, η έκθεση καταγράφει τη χρήση τους και επισημαίνει την ανάγκη βελτίωσης της διαφάνειας και της βιωσιμότητας των έργων. Εντοπίζοντας προβλήματα στην εκτέλεση και τον πληθωρισμό, η έκθεση αναδεικνύει επίσης τις περιοχές με τον μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στην Τουρκία.

Η έκθεση, σημειώνοντας ότι από το 2017, η ΕΕ έχει παράσχει 5,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε ανθρωπιστική βοήθεια επιπλέον των 6 δισεκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος FRIT, απαριθμεί πού δαπανήθηκε το συνολικό ποσό των 11,5 δισεκατομμυρίων ευρώ και επικρίνει τη βιωσιμότητα των προσφυγικών έργων και τις δυσκολίες στην πρόσβαση των στοιχείων.
«Καθώς η έξοδος των Σύρων προσφύγων συνεχίζεται, η αύξηση των παράτυπων εισόδων από το Αφγανιστάν στην Τουρκία επιτείνει τις εντάσεις μεταξύ των προσφύγων και της κοινωνίας σε ένα τουρκικό τοπίο που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Μετά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου του 2023, οι προκλήσεις και οι εντάσεις έχουν εντατικοποιηθεί. Η έκθεσή μας θα συμβάλει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των έργων που υποστηρίζονται από την FRIT και της πρόσθετης χρηματοδότησης 3 δισεκατομμυρίων ευρώ».

Η έκθεση, με ημερομηνία τον Μάιο του 2024, έχει τίτλο «Εργαλεία για τους πρόσφυγες στην Τουρκία: Ωφέλιμα για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής: Πρέπει να γίνουν ακόμη περισσότερα για τον αντίκτυπο και τη βιωσιμότητά του» και παραθέτει κάθε έργο και παρέχει πληροφορίες για τις διαδικασίες των χρηματοδοτούμενων έργων.

Σύμφωνα με την έκθεση, από τα 5,98 δισ. ευρώ στη βοήθεια FRIT, το 40,8% (2,4 δισ. ευρώ) δαπανήθηκε για ανθρωπιστική βοήθεια και το 59,1% (3,5 δισ. ευρώ) για αναπτυξιακή βοήθεια.

Η έκθεση αναφέρει ότι το πρόγραμμα γενικά ανταποκρίθηκε στις ανάγκες των προσφύγων, αλλά υπέστη σημαντικές καθυστερήσεις στην εφαρμογή, προσθέτοντας: «Το κόστος του έργου δεν έχει αξιολογηθεί συστηματικά. Ενώ τα προγραμματισμένα αποτελέσματα έχουν επιτευχθεί, ο αντίκτυπος της Διευκόλυνσης δεν έχει μετρηθεί επαρκώς και η βιωσιμότητα έχει επιτευχθεί μόνο για έργα υποδομής και όχι για άλλα έργα εκπαίδευσης, υγείας και κοινωνικοοικονομικής στήριξης».

Ο πληθωρισμός χτυπά και τους πρόσφυγες

Η έκθεση υπογραμμίζει, επίσης, τον απότομο πληθωρισμό. Αναφέρθηκε ότι πολλά έργα υποδομής δεν μπόρεσαν να επιτύχουν τους στόχους τους λόγω του υψηλού πληθωρισμού στην Τουρκία. Αναφέρθηκε επίσης ότι ορισμένα έργα κινδυνεύουν να μην ολοκληρωθούν λόγω υψηλού πληθωρισμού μετά την προγραμματισμένη ημερομηνία των κονδυλίων.

Η έκθεση υπενθυμίζει ότι το πρόγραμμα διευκόλυνσης εφαρμόζεται από το 2016 στο πλαίσιο της επιδείνωσης των διμερών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.

«Η ΕΕ έχει επιβάλει κυρώσεις και περιορισμούς στην Τουρκία λόγω της υποχώρησης της Τουρκίας σε ζητήματα κράτους δικαίου και θεμελιωδών δικαιωμάτων, της επιδείνωσης των σχέσεων με ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ και των μη εξουσιοδοτημένων δραστηριοτήτων γεώτρησης στην ανατολική Μεσόγειο», καταλήγει η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Η χωροταξία των προσφύγων

Σύμφωνα με έναν χάρτη που περιλαμβάνεται στην έκθεση, η ΝΑ επαρχία Κιλίς έχει τον μεγαλύτερο αριθμό Σύρων προσφύγων στην Τουρκία. Οι πρόσφυγες αποτελούν το 32,5% του πληθυσμού του Κιλίς. Το Γκαζιαντέπ βρίσκεται στη δεύτερη θέση, με τους πρόσφυγες να αποτελούν το 16,5% του πληθυσμού του. Η Αντιόχεια βρίσκεται στην τρίτη θέση με 14,2% πρόσφυγες. Στον χάρτη, η Κωνσταντινούπολη και το Γκαζιαντέπ είναι οι δύο πόλεις με 300.000 ή περισσότερους πρόσφυγες