Συγκρούσεις, δανειστές και ένα τροχαίο ατύχημα: Πώς η Ουκρανία πέτυχε αναδιάρθρωση χρέους σε καιρό πολέμου

Λίγους μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο χρηματοοικονομικός σύμβουλος της χώρας, Rothschild & Co, παρέδωσε στον υπεύθυνο διαχείρισης χρέους του Κιέβου έναν μαύρο φάκελο γεμάτο με λεπτομέρειες για σημαντικές αναδιαρθρώσεις κρατικού χρέους των τελευταίων 30 χρόνων.

Αναστολή πληρωμών

Για τον 40χρονο Γιούρι Μπούτσα, αυτός ο φάκελος θα αποδεικνυόταν απαραίτητο ανάγνωσμα. Δεν είχε εμπλακεί στην αναδιάρθρωση του χρέους που χρειάστηκε η Ουκρανία το 2015, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, και σύντομα θα χρειαζόταν να αντλήσει από την τεχνογνωσία των αναδιαρθρώσεων.

Όπως αναφέρει σε άρθρο του το Reuters, αντιμετωπίζοντας μια οικονομία που είχε πληγεί σοβαρά από το κόστος και την καταστροφή του πολέμου, η Ουκρανία συμφώνησε με τους πιστωτές της τον Αύγουστο του 2022 να αναστείλει τις πληρωμές στα ομόλογά της. Με τον πόλεμο να μην φαίνεται να τελειώνει, την περασμένη εβδομάδα η χώρα ολοκλήρωσε μία από τις ταχύτερες και μεγαλύτερες αναδιαρθρώσεις χρέους στην ιστορία.

Με κλίμακα που ξεπερνιέται μόνο από αυτή της Αργεντινής και της Ελλάδας, η αναδιάρθρωση περισσότερων από 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων χρέους θα εξοικονομήσει στο Κίεβο 11,4 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα τρία χρόνια — κάτι κρίσιμο για την πολεμική του προσπάθεια και το πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

«Μια σταθερή κατάσταση όπου δεν υπάρχουν αμφιβολίες, μόνο όφελος μπορεί να έχει για την Ουκρανία», δήλωσε ο Άρβιντ Τούρκνερ, διευθύνων σύμβουλος για την Ουκρανία και τη Μολδαβία στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, έναν από τους μεγάλους πολυμερείς συνεργάτες του Κιέβου, στο Reuters.

Αυτή η περιγραφή για το πώς η συμφωνία της Ουκρανίας με τους ομολογιούχους επιτεύχθηκε βασίζεται σε συνεντεύξεις με πέντε πηγές τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την πλευρά των επενδυτών, που συμμετείχαν στις συνομιλίες και συμφώνησαν να μιλήσουν με το Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Οι διαπραγματεύσεις

Οι αρχικές διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών της δεν είχαν την αναμενόμενη πορεία. Οι συνομιλίες του Ιουνίου διακόπηκαν μετά από μερικές εβδομάδες, με την κεντρική επιτροπή των ομολογιούχων να παραπονιέται ότι το «κούρεμα» που απαιτούσε η Ουκρανία ήταν «σημαντικά μεγαλύτερο» από το 20% που περίμεναν οι περισσότεροι και θα μπορούσε να προκαλέσει «σημαντική ζημιά» στις σχέσεις.

Με λιγότερο από δύο μήνες μέχρι τη λήξη του μορατόριουμ πληρωμών τον Αύγουστο του 2022, η Rothschild κανόνισε δια ζώσης συναντήσεις στα κομψά γραφεία της εταιρείας στη δενδροφυτεμένη Avenue de Messine στο Παρίσι.

Η Rothschild αρνήθηκε να σχολιάσει. Το ΔΝΤ δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα για σχολιασμό λόγω αργίας στις ΗΠΑ.

Νωρίς στις 16 Ιουλίου, εκπρόσωποι μερικών από τις μεγαλύτερες εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων παγκοσμίως και οι νομικοί και οικονομικοί τους σύμβουλοι έφτασαν στο Παρίσι, όπου συναντήθηκαν με τον Μπούτσα, τους μακροχρόνιους νομικούς συμβούλους της Ουκρανίας, White & Case, και την ομάδα της Rothschild.

Ένας αριθμός αιθουσών συσκέψεων, διακοσμημένων με εικόνες από τους διάσημους αμπελώνες της Rothschild, είχε κρατηθεί για κοινές συζητήσεις και ιδιωτικές στρατηγικές.

Το κλίμα ήταν πραγματιστικό από την αρχή, είπαν πηγές και από τις δύο πλευρές, κυβέρνηση και πιστωτές. Όλοι είχαν έρθει με την ελπίδα να κλείσουν μια συμφωνία, παρόλο που οι δύο πλευρές παρέμεναν ακόμη μακριά.

Εξαιρετική αβεβαιότητα

Υπήρχαν λόγοι για να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες. Εκτός από την επικείμενη προθεσμία, το ΔΝΤ, που παρέχει στην Ουκρανία υποστήριξη 15,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, είχε μόλις ενημερώσει τις προβλέψεις του. Παρά τη χειροτέρευση της οικονομικής κατάστασης, προσέφεραν μια νέα βάση εργασίας.

Η Ουκρανία ξεκίνησε καταθέτοντας την πρότασή της. Μέλη μιας βασικής ομάδας ομολογιούχων, που εκπροσωπούσαν μερικούς από τους μεγαλύτερους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων παγκοσμίως, όπως η BlackRock και η Amundi, εξέθεσαν επίσης τις απαιτήσεις τους: να επανεκκινήσει η Ουκρανία τις πληρωμές «κουπονιών» άμεσα, να προσφέρει μια οδό για μεγαλύτερη ανάκτηση του αρχικού κεφαλαίου και, σημαντικότερα, «να το κρατήσουν απλό».

Οι ειδικοί του ΔΝΤ ήταν διαθέσιμοι τόσο στο Κίεβο όσο και στην Ουάσιγκτον σε μια εξαιρετική ρύθμιση, σύμφωνα με μία πηγή. Αυτό ήταν ζωτικής σημασίας για την έντονα εργατική μοντελοποίηση που απαιτούνταν για να καθοριστεί τι θα σήμαινε κάθε προτεινόμενος συμβιβασμός για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους της Ουκρανίας.

Μέχρι τις 4 π.μ. της 18ης Ιουλίου στο Παρίσι, ή 5 π.μ. στο Κίεβο και σχεδόν 48 ώρες από την έναρξη της διαδικασίας, έγινε άλλο ένα αίτημα στις ομάδες του ΔΝΤ να επανεκτιμήσουν τα στοιχεία. Κάποιοι από όσους επεξεργάζονταν τους αριθμούς είχαν κοιμηθεί ελάχιστα.

Η βοήθεια του Ταμείου ήταν ανεκτίμητη, καθώς το προσωπικό του εργάστηκε με ταχύτατους ρυθμούς και βοήθησε να ξεπεραστούν πολλαπλά εμπόδια.

Οι συζητήσεις σχετικά με τον τρόπο εκμετάλλευσης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και η σύγχυση γύρω από μια νέα πολιτική του ΔΝΤ, σχεδιασμένη να βοηθήσει στην προσαρμογή στις πραγματικότητες ενός πλήρους πολέμου, είχαν σημαίνει ότι οι συνομιλίες δεν μπόρεσαν να ξεκινήσουν στις εαρινές συνεδριάσεις του ΔΝΤ τον Απρίλιο όπως αναμενόταν και εξακολουθούσαν να προκαλούν προβλήματα.

Η ομάδα του Μπούτσα και το ΔΝΤ ήταν επίσης κατηγορηματικοί ότι δεν μπορούσε να υπάρξει κάτι παρόμοιο με τα ακριβά «GDP warrants» που χρησιμοποιήθηκαν για να διευκολύνουν την αναδιάρθρωση του 2015. Σύμφωνα με τους όρους τους, το Κίεβο υποχρεούται να διαθέσει ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής του παραγωγής αν το ονομαστικό ΑΕΠ ξεπεράσει τα 125,4 δισεκατομμύρια δολάρια και η ετήσια ανάπτυξη φτάσει το 3%.

Ωστόσο, η Ουκρανία πρότεινε μια εναλλακτική με τη μορφή ενός απλούστερου ομολόγου συνδεδεμένου με το ΑΕΠ, ενώ οι πιστωτές προσφέρονταν επίσης τις άμεσες πληρωμές κουπονιών που ήθελαν, ξεκινώντας με επιτόκιο 1,75% και αυξανόμενο στο 7,75%.

Δομημένα ώστε να είναι επιλέξιμα για τους κύριους δείκτες ομολόγων και συνεπώς ευκολότερα στην αγορά και πώληση, σήμαινε ότι το χάσμα μεταξύ των πλευρών είχε ουσιαστικά γεφυρωθεί. Με μόνο τα ψιλά γράμματα να απομένουν για να ολοκληρωθούν, όσοι βρίσκονταν στο Παρίσι αποχώρησαν, ενώ η γεμάτη πόλη έβαζε τις τελευταίες πινελιές στις προετοιμασίες για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το τροχαίο ατύχημα

Το δράμα, ωστόσο, δεν είχε τελειώσει.

Καθώς επέστρεφε από το αεροδρόμιο της Πολωνίας, όπου είχε προσγειωθεί η πτήση του - η πιο αξιόπιστη διαδρομή από τότε που η εισβολή της Ρωσίας σταμάτησε τις πτήσεις από το Κίεβο - ένας οδηγός έκανε στροφή και συγκρούστηκε με το VW Golf του επικεφαλής διαχείρισης χρέους της Ουκρανίας, Γιούρι Μπούτσα.

Κανείς δεν τραυματίστηκε, αλλά ο Μπούτσα βρέθηκε να κάθεται σε γραφείο ασφαλιστικής εταιρείας στο Λβιβ, συμπληρώνοντας έντυπα ενώ ταυτόχρονα δεχόταν κλήσεις για την οριστικοποίηση της δήλωσης ότι η αναδιάρθρωση του χρέους ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων είχε, κατ' αρχήν, συμφωνηθεί.

Το τελικό αποτέλεσμα της ψηφοφορίας των ομολογιούχων ήταν συντριπτικά θετικό, με υποστήριξη άνω του 97%.