Γκασπάτσο: Η ανδαλουσιανή κρύα σούπα που γεμίζει το στόμα σου καλοκαίρι

Στην Ανδαλουσία τα καλοκαίρια, που το θερμόμετρο γράφει σαρανταπεντάρια, τα μπολ και τα ποτήρια γεμίζουν με γκασπάτσο. Θρεπτική, τονωτική, αυτή η δροσιστική σούπα, η οποία από την Σεβίλη, την Κόρδοβα και την Γρανάδα διαδόθηκε στην υπόλοιπη Ισπανία και μετά σ’ όλο τον κόσμο, μοιάζει με ρευστή σαλάτα που την τρως με το κουτάλι. Είναι ένα νόστιμο αντίδοτο στη ζέστη που μπορεί κανείς να φτιάξει στο πι και φι με ώριμες καλοκαιρινές ντομάτες και υλικά που έχει στο ψυγείο ή στο ντουλάπι του.

Οι Ρωμαίοι στρατιώτες χόρταιναν την πείνα τους με ένα πυκνό χυλό φτιαγμένο με ψωμί, σκόρδο, ελαιόλαδο, ξίδι και αλάτι. Κάποιοι βλέπουν τις ρίζες του γκασπάτσο σ’ αυτό το μείγμα. Κι έτσι να είναι, κι αλλιώς, καθώς και σ’ αυτό το πιάτο όπως και σε πολλά άλλα οι απόψεις για την προέλευση του ποικίλλουν, τα εν λόγω συστατικά συνδυάστηκαν με τις ντομάτες και με τις πιπεριές που έφεραν οι Ισπανοί κονκισταδόρες από την άλλη «όχθη» του Ατλαντικού σε μια σπεσιαλιτέ που γράφει «μεσογειακό καλοκαίρι» στην ούγια.

Κατά καιρούς την έχουμε δοκιμάσει σε διάφορες παραλλαγές, με τη ντομάτα να συνδυάζεται με αβοκάντο, ρόκα, πιπεριές Φλωρίνης, παντζάρι, ελιές, τσίλι, με διάφορα αρωματικά λάδια, με κομματάκια ή μους φέτας που την φέρνει κοντά στη δική μας χωριάτικη, ακόμη και με φράουλες, με βατόμουρα ή με καρπούζι ‒ οι μάγειρες ως γνωστόν αγαπούν τους πειραματισμούς και τις εκπλήξεις. Στην περίπτωση που θέλει να παίξει λίγο παραπάνω στην κουζίνα του, στα συνταγολόγια του ίντερνετ βρίσκει κανείς διασκευές με ποικίλα φρούτα και λαχανικά. Αλλά η λιτή, κλασική συνταγή έχει τη δική της ανεξίτηλη γοητεία. Αν την ακολουθήσεις λες γκασπάτσο κι εννοείς γκασπάτσο.

Παραδοσιακά, για να το φτιάξουν χτυπούσαν το σκόρδο στο γουδί, πρόσθεταν το μουλιασμένο σε νερό ψωμί και στη συνέχεια το ελαιόλαδο και το αλάτι σχηματίζοντας μια πάστα. Αμέσως μετά έμπαιναν στο παιχνίδι οι ντομάτες και όσο κρύο νερό χρειαζόταν. Έτσι το αποτέλεσμα ήταν μεν πυκνό, αλλά όχι τόσο κρεμώδες όσο συνηθίζεται στις μέρες μας. Κρατούσε λίγο στο δόντι. Εμείς σας προτείνουμε να βάλετε όλα τα υλικά στο μούλτι και να σερβίρετε τη σούπα με ντομάτα, αγγουράκι και πιπεριά κομμένα σε κυβάκια, προσθέτοντας αν θέλετε και μερικά κρουτόν. Έτσι θα θα έχει και το τραγανό στοιχείο. Το ιδανικό ξίδι είναι το ξίδι από sherry (ενισχυμένο ισπανικό κρασί), που είναι ιδιαίτερα αρωματατικό και γευστικό, θα το βρείτε στα delicatessen, μπορείτε όμως για περισσότερη ευκολία να το αντικαταστήσετε με λευκό ξίδι ή μηλόξιδο.

Γκασπάτσο

• 6-7 ντομάτες μεσαίου μεγέθους

• 1 χοντροκομμένη φέτα μπαγιάτικου ψωμιού χωρίς την κόρα που την έχουμε μουλιάσει σε νερό

• 1 πράσινη πιπεριά

• ½ αγγούρι

• 1 μικρή σκελίδα σκόρδου χωρίς το φύτρο

• 3 κ.σ. έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

• 1 κ.σ. λευκό ξίδι ή μηλόξιδο

• 1 κ.γ. αλάτι

• 1 πρέζα πιπέρι

Βουτήξτε τις ντομάτες σε βραστό νερό, ξεφλουδίστε τις και κόψτε τις στα τέσσερα. Κόψτε την πιπεριά σε μεγάλα κομμάτια και αφαιρέστε τα σποράκια της. Ξεφλουδίστε το σκόρδο και το αγγούρι και χτυπήστε τα μαζί με το ψωμί είτε στο μπλέντερ είτε στο μούλτι. Προσθέστε το αλάτι, το πιπέρι και το ξίδι και στο τέλος το λάδι και συνεχίστε το χτύπημα. Αραιώστε το γκασπάτσο με μερικές κουταλιές κρύου νερού (ανάλογα με το πόσο παχύρρευστο το θέλετε) και βάλτε το ψυγείο σε σκεπασμένο σκεύος ή σε μπουκάλι για μια με δύο ώρες πριν το σερβίρετε σε ποτηράκι ή σε μπολ, ως ορεκτικό ή ελαφρύ γεύμα.