Κορoνοϊός - Αλήθειες για το εμβόλιο: Πού βρίσκεται, τι έχει γίνει και πότε αναμένεται να είναι διαθέσιμο

Η παγκόσμια κούρσα για την ανακάλυψη εμβολίων και θεραπευτικών σκευασμάτων κατά του κορονοϊού έχε ξεκινήσει, την ώρα που οι πρώτες κλινικές δοκιμές έχουν ξεκινήσεις στις ΗΠΑ και στην Κίνα. «Θα υπάρξουν πολλές δοκιμές, πολλά λάθη, αλλά έχουμε πολλούς δρόμους να εξερευνήσουμε», δηλώνει ο Benjamin Neuman ιολόγος του Texas A&M University-Texarkana. Ποτέ ένα πολύ αποτελεσματικό εμβόλιο κατά ενός νέου μέλους της οικογενείας των κορονοϊών δεν έχει αναπτυχθεί για τον άνθρωπο. Ακολουθεί μία περιήγηση σε ορισμένους από τους πρωταγωνιστές του φαρμακευτικού τομέα -μικρών ή μεγάλων- που παίρνουν μέρος σε αυτήν της ζωτικής σημασίας κούρσα.

- Moderna

Στόχος: Εμβόλιο

Πιθανώς διαθέσιμο: σε 12 έως 18 μήνες

Η πρώτη κλινική δοκιμή για την δοκιμή ενός υποψήφιου εμβολίου κατά του νέου κορονοϊού ξεκίνησε στο Σιάτλ, σύμφωνα με τις αμερικανικές υγειονομικές αρχές.Tο εμβόλιο ονομάζεται mRNA-1273 και αναπτύχθηκε από επιστήμονες των Αμερικανικών Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (NIH) και την εταιρεία βιοτεχνολογίας Moderna με έδρα το Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης. Οι επιστήμονες πρέπει να περάσουν αρκετές ακόμη φάσεις για να ορίσουν αν το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό και ασφαλές. Λειτουργεί βάσει γενετικών πληροφοριών του τμήματος του ιού που προσκολλάται στα κύτταρα και τα προσβάλλει. Η πληροφορία αυτή αποθηκεύεται σε μία ουσία που ονομάζεται "RNA messenger" και μεταφέρει τον γενετικό κώδικα του DNA στα κύτταρα. Αν όλα εξελιχθούν κατά τα προβλεπόμενα, το εμβόλιο αυτό μπορεί να τεθεί σε κυκλοφορία σε ενάμισυ χρόνο, στο πλαίσιο της υπόθεσης ότι η επιδημία θα παραταθεί μέχρι την προσεχή περίοδο της εποχικής γρίπης, σύμφωνα με τον κορυφαίο επιδημιολόγο των ΗΠΑ δρ. Αντονι Φάουτσι (Anthony Fauci).

-CureVac

Στόχος: Εμβόλιο

Πιθανώς διαθέσιμο: υποψήφιο εμβόλιο σε λίγους μήνες

Η γερμανική εταιρεία εργάζεται σήμερα σε σύμπραξη με το Institut Paul-Ehrlich, που ειδικεύεται στην έρευνα για τα εμβόλια και αναφέρεται στο γερμανικό υπουργείο Υγείας, για την παρασκευή εμβολίου κατά του Covid-19. Η CureVac, με έδρα το Τούμπινγκεν, εργάζεται σε συνεργασία και με το Πανεπιστήμιο του Queensland για την ανάπτυξη εμβολίου με βάση τον "RNA messenger" και προβλέπει την ανάπτυξη υποψήφιου εμβολίου «σε λίγους μήνες». Σύμφωνα με ανακοίνωσή της, η CureVac προσβλέπει στην εκκίνηση των κλινικών δοκιμών «στις αρχές του καλοκαιριού 2020.

-Gilead Sciences

Στόχος: θεραπευτικό σκεύασμα

Πιθανώς διαθέσιμο: εντός του έτους

Από όλα τα υποψήφια κατά της νόσου Covid-19 φάρμακα, το remdesivir της αμερικανικής Gilead θα μπορούσε να είναι το πρώτο που θα φθάσει στην αγορά. Το αντιικό αναπτύχθηκε κατά άλλων ιών όπως ο Εμπολα (χωρίς να αποδειχθεί αποτελεσματικό) και δεν έχει ακόμη πάρει έγκριση πουθενά. Αλλά αποδείχθηκε πολλά υποσχόμενο στην αγωγή ασθενών του νέου κορονοϊού στην Κίνα, σύμφωνα με τους γιατρούς, και χρησιμοποιήθηκε στην αγωγή δύο ασθενών στις ΗΠΑ και την Γαλλία. Η Gilead ξεκίνησε την δεύτερη φάση κλινικών δοκιμών στην Ασία, γνωστή ως "Phase 3". «Προς το παρόν μόνο» για ένα φάρμακο σκεφτόμαστε ότι θα μπορούσε να έχει πραγματική αποτελεσματικότητα. Είναι το remdesivir», έχει δηλώσει ο Bruce Aylward, αξιωματούχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σύμφωνα με τον Αντονι Φάουτσι, το φάρμακο μπορεί να είναι διαθέσιμο «εντός των προσεχών μηνών. Το remdesivir τροποποιείται εντός του ανθρώπινου οργανισμού για να μοιάσει σε ένα από τα τέσσερα συστατικά στοιχεία του DNA, τα νουκλεοτίδια. Οταν οι ιοί αναπαράγονται, το κάνουν «γρήγορα και κάπως πρόχειρα», σύμφωνα με τον ιολόγο Benjamin Neuman. Το remdesivir μπορεί να ενσωματωθεί στον ιό σε μία από αυτές τις αναπαραγωγές. Το αντιικό θα πρόσθετε στον ιό μη επιθυμητές μεταλλάξεις που μπορούν να τον καταστρέψουν, σύμφωνα με το ΑΠΕ.

-Regeneron

Στόχος: Θεραπευτικό σκεύασμα και εμβόλιο

Πιθανώς διαθέσιμο: δεν έχει ορισθεί

Η Regeneron ανέπτυξε τον περασμένο χρόνο ένα φάρμακο, που λαμβάνεται ενδοφλεβίως, και είναι γνωστό υπό την ονομασία «μονοκλωνικά αντισώματα» και το οποίο έχει βελτιώσει σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών που έχουν προβληθεί από τον ιό Εμπολα. Η εταιρεία τροποποίησε γενετικά ποντίκια ώστε να έχουν ανοσοποιητικό σύστημα παρόμοιο με το ανθρώπινο. Τα ποντίκια εκτέθηκαν σε ιούς, σε εξασθενημένες μορφές ιών και σε ιικές πρωτεΐνες για να παράξουν ανθρώπινα αντισώματα, εξηγεί ο Χρήστος Κυρατσούς, αντιπρόεδρος έρευνας στην Regeneron. Στην συνέχεια αυτά τα αντισώματα απομονώθηκαν και εξετάσθηκαν για να επιλεγούν τα πιο αποτελεσματικά, που καλλιεργούνται σε εργαστήρια, φιλτράτονται και εισάγονται ενδοφλεβίως στον ανθρώπινο οργανισμό.

«Αν όλα πάνε καλά , και θα πάνε, θα ξέρουμε ποια είναι τα καλύτερα αντισώματα τις προσεχείς εβδομάδες» και οι κλινικές δοκιμές θα ξεκινήσουν φέτος το καλοκαίρι, δήλωσε ο Χρήστος Κυρατσούς. Το φάρμακο θα μπορεί να λειτουργήσει τόσο ως θεραπεία όσο και ως εμβόλιο, με την λήψη του από ανθρώπους πριν εκτεθούν, ακόμη και αν τα αποτελέσματα δεν θα είναι παρά προσωρινά, διότι τα αντισώματα δεν θα ενταχθούν στην μνήμη του ανοσοποιητικού συστήματος των ανθρώπων. Η Regeneron δοκιμάζει επίσης για την αντιμετώπιση της φλεγμονής των πνευμόνων που αναπτύσσεται σε σοβαρές μορφές συνεπεία του νέου κορονοϊού την χρήση και ενός άλλου φαρμάκου της, του Kevzara, που αρχικά προορίζεται για την αντιμετώπιση των φλεγμονών που προκαλεί η αρθρίτιδα. Το φάρμακο αυτό αντιμετωπίζει το σύμπτωμα και όχι τον ίδιο τον ιό.

-Sanofi

Στόχος: Εμβόλιο

Πιθανώς διαθέσιμο: δεν έχει ορισθεί

Ο γαλλικός φαρμακευτικός όμιλος Sanofi συνεργάσθηκε με τον αμερικανικό υπουργείο Υγείας για την ανάπτυξη υποψήφιου εμβολίου, χρησιμοποιώντας «μία τεχνολογία ανακατάταξης του DNA».Πρόκειται για τον συνδυασμό του DNA του ιού με το DNA ενός μη επιθετικού ιού με στόχο την δημιουργία μία νέας κυτταρικής οντότητας που θα είναι σε θέση να προκαλέσει μία ανοσοποιητική απάντηση. Τα αντιγόνα που δημιουργούνται από αυτό το εγχείρημα στην συνέχεια αναπαράγονται σε μεγάλη κλίμακα. Αυτή η τεχνολογία αποτελεί την βάση του εμβολίου της Sanofi για την γρίπη. Χάρη στις εργασίες της για το Sars, κυρίως χάρη στο υποψήφιο εμβόλιο που αποδείχθηκε εν μέρει αποτελεσματικό σε ζώα, η εταιρεία θεωρεί ότι έχει προβάδισμα στην ταχεία ανάπτυξη εμβολίου για την νόσο Covid-19. Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της εταιρείας και στέλεχος της Sanofi Pasteur David Loew εκτιμά ότι ένα υποψήφιο εμβόλιο θα έχει παρασκευασθεί «σε λιγότερο από έξι μήνες» και οι κλινικές δοκιμές θα μπορούν να εκκινήσουν «περίπου σε έναν έως ενάμισυ χρόνο».

-Inovio Pharmaceuticals

Στόχος: εμβόλιο

Πιθανώς διαθέσιμο: επείγουσες παραδόσεις μέχρι το τέλος του έτους

Η Inovio, αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας, εργάζεται από την ίδρυσή της το 1983 για την ανάπτυξη εμβολίων DNA, που λειτουργούν όπως τα άλλα εμβόλια με βάση το RNA, έχοντας ωστόσο προβάδισμα έναντι των άλλων. Το DNA είναι σαν βιβλίο αναφοράς σε μία βιβλιοθήκη και το RNA είναι αντίστοιχο με την φωτοτυπία μίας σελίδας του βιβλίου αυτού που περιέχει οδηγίες για μία συγκεκριμένη αποστολή. «Προβλέπουμε την έναρξη κλινικών δοκιμών στις ΗΠΑ τον Απρίλιο και στην συνέχεια γρήγορα στην Κίνα και την Νότια Κορέα, όπου η επιδημία πλήττει τους περισσότερους ανθρώπους», δηλώνει σε ανακοίνωσή του ο J. Joseph Kim, πρόεδρος της Inovio. «Εχουμε την πρόθεση να προμηθεύσουμε ένα εκατομμύριο δόσεις μέχρι το τέλος το έτους χάρη στους υπάρχοντες πόρους και ικανότητές μας».

Αλλες αξιοσημείωτες έρευνες

Η βρετανική GlaxoSmithKline (GSK) συνεργάζεται με μία κινεζική εταιρεία βιοτεχνολογίας προσφέροντας την τεχνολογία παρασκευής ανοσοενισχυτικών ουσιών για τα εμβόλια κατά των επιδημιών Μία ανοσοενισχυτική ουσία προστίθεται σε ορισμένα εμβόλια για να αυξήσει την αποτελεσματικότητά τους, ώστε να δημιουργηθεί ενισχυμένη και περισσότερο μακροχρόνια ανοσία σε σχέση με αυτή που μόνο του το εμβόλιο θα παρήγαγε κατά των μολύνσεων. Στις ΗΠΑ, η φαρμακευτική εταιρεία Johnson and Johnson εξετάζει την χρησιμοποίηση ορισμένων φαρμάκων της για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που αναπτύσουν οι ασθενείς της Covid-19. Εργάζεται επίσης για την ανάπτυξη εμβολίου βάσει της απενεργοποίησης του παθογόνου. Η καλιφορνέζικη εταιρεία βιοτεχνολογία Vir έχει απομονώσει αντισώματα ασθενών που επέζησαν του Sars για να αναλύσει αν είναι σε θέση να χρησιμοποιηθούν στην αντιμετώπιση του νέου κορονοϊού. Το εργαστήριό της έχει ήδη αναπτύξει θεραπείες για τον Εμπολα και άλλες ασθένειες.

Η χλωροκίνη

Η χλωροκίνη, η συνθετική μορφή της κινίνης, που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση της ελονοσίας, θα μπορούσε να χρησιμεύσει στην αντιμετώπιση του ιού και οι επιστήμονες ζητούν περισσότερες έρευνες για το θέμα. «Η χλωροκίνη είναι τοξική, σκοτώνει, δεν είναι για κοινή χρήση. Είναι μεγάλη βλακεία να την αναζητεί κάποιος» λέει εν εξάλλω μιλώντας στο Open TV ο καθηγητής κλινικής φαρμακολογίας του ΑΠΘ, Δ. Κούβελας. Ακούστηκε τις τελευταίες ημέρες ότι ε εν λόγω ουσία μπορεί να παίξει θεραπευτικό ρόλο στον κορονοϊό, την ώρα που χρησιμοποιείται μόνο για αυτοάνοσα νοσήματα και δεν είναι λίγοί αυτοί που σπεύδουν στα φαρμακεία και τη ζητούν όπως ζητούν την... ασπιρίνη.