Πόλεμος στην Ουκρανία: Ένας διαφορετικός, χειρότερος, κόσμος

Ο κόσμος αλλάζει μπροστά στα μάτια μας. Δεν το καταλαβαίνουμε ότι είμαστε μάρτυρες σε μια καμπή της Ιστορίας. Στην αλλαγή του τρόπου που ζούμε και των ως τώρα θέσφατων και στερεοτύπων. Σε ένα από τα μεγάλα ζιγκ-ζαγκ της ιστορίας, αυτή τη φορά στο ναδίρ. Η ιστορική πρόοδος αναμφίβολα δεν είναι μια ευθεία γραμμή που αργά, αλλά σταθερά ανεβαίνει προς τα πάνω, προς την πρόοδο, αλλά μια τεθλασμένη, με τα πάνω και τα κάτω της. Και τώρα προφανώς, είμαστε σε ένα σημαντικό σημείο οπισθοχώρησης, «καθόδου», στην είσοδο μιας άλλης, ανώνυμης ακόμη, εποχής.

Ως τώρα ο κόσμος μας ήταν ένα «παγκόσμιο χωριό». Ενιαίο σε μεγάλο βαθμό, παγκοσμιοποιημένο, με ισχυρές αλληλεπιδράσεις. Η πανδημία ήταν ένα πρώτο σημείο καμπής. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα οδηγήσει σε ένα νέο διαχωρισμό, σε ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο, έναν κόσμο με νέες διαιρέσεις. Η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης, της ενοποίησης του κόσμου μας θα σταματήσει, ή θα επιβραδυνθεί σημαντικά. Η στάση και η θέση χωρών όπως η Κίνα και η Ινδία, θα παίξουν σημαντικό ρόλο στον ρυθμό αυτής της επιβράδυνσης ή οπισθοδρόμησης. Είναι άγνωστο μετά από πόσα χρόνια, ίσως και πόσες γενιές, θα ενσωματωθούν πάλι στον ενιαίο κόσμο μας, Ρωσία και Ουκρανία.

Η πανδημία και τώρα ο πόλεμος, ενισχύουν το ρόλο του εθνικού κράτους. Η οικονομική κρίση του 2008 (μετά το κραχ με τη Lehman Brothers) κλόνισε τα πνευματικά και ιδεολογικά θεμέλια του νέο-φιλελεύθερου κράτους. Η πανδημία, έφερε τη μαζική κρατική παρέμβαση για την στήριξη των οικονομιών, τη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων, την ανάδειξη της ανάγκης για δημόσιες επενδύσεις στην υγεία και τις δομές κοινωνικής πολιτικής. Ο πόλεμος θα ολοκληρώσει και θα παγιώσει την τάση ενίσχυσης του εθνικού κράτους. Οι θηριώδεις στρατιωτικές δαπάνες που ήδη ανακοίνωσε ο καγκελάριος Σολτς για το 2022, και η επιστροφή της Γερμανίας μετά από 75 χρόνια στην ενίσχυση του στρατού της, είναι το πιο απτό παράδειγμα, μιας νέας εποχής.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εισβολή της Ρωσίας σε μια ανεξάρτητη χώρα μέλος του ΟΗΕ και από πολλές απόψεις «συγγενή» της, ενισχύει το αίσθημα απειλής που ήταν ήδη παρόν στη διετία της πανδημίας. Ωθεί την Ευρώπη από το κυνήγι και το αίτημα της ευημερίας, της διεύρυνσης του καταναλωτισμού, στο αίτημα της ασφάλειας, της προστασίας. Αυτό το «κλείσιμο», μπορεί να οδηγήσει και σε πρωτοφανή για τη δυτική κουλτούρα, μέτρα, (π.χ. απαγόρευση λειτουργίας μέσων ενημέρωσης, απαγόρευση καλλιτεχνικών παραστάσεων ή αθλητικών γεγονότων κλπ) που αν παγιωθούν, οδηγούν σε άλλες «πέτρινες» εποχές που μας απομακρύνουν από το δυτικό κεκτημένο ελευθερίας και ελευθεροτυπίας, στο όνομα της ασφάλειας…

Παρακολουθήστε όλες τις εξελίξεις για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία στο live blog του ethnos.gr 

Αν ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι, μια αναμέτρηση με επίδικο αντικείμενο τη γεωπολιτική και τις νέες ισορροπίες ισχύος και ασφάλειας στη γηραιά Ηπειρο, ταυτόχρονα είναι και ένας αγώνας για δημοκρατία. Αντιπαραθέτει τις φιλελεύθερες δημοκρατίες της Δύσης με πολιτικά καθεστώτα άλλης, προσωποπαγούς δομής και εξουσίας προκύπτει η ανάγκη να ενισχυθεί η νομιμοποίηση των δημοκρατικών θεσμών στο εσωτερικό των χωρών όπου αυτοί επικρατούν, να αντιμετωπιστεί η αμφισβήτησή τους. Αυτό απαιτεί διεύρυνση ουσιώδη της δημοκρατίας, με άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων στις χώρες της Δύσης, ώστε να εμπεδωθεί η δημοκρατία στο εσωτερικό τους και να λειανθούν οι κοινωνικές ανισότητες.

Ο κόσμος μας αλλάζει. Ισως άλλαξε ριζικά από την 24η Φεβρουαρίου και μετά. Θα το καταλάβουμε όταν το “τραύμα” κρυώσει…Το επικίνδυνο θα ήταν στον νέο κόσμο που αναδύεται μπροστά στα μάτια μας, να μην ισχύσει αυτό που έγραψε ένας Αμερικανός: «Οι λαοί θέλουν ασφάλεια και ανέσεις, όχι ελευθερία. Όχι δικαιώματα, αλλά προνόμια».