Ολυμπιακοί Αγώνες 2024: Υπάρχει ισότητα των φύλων; Η πραγματικότητα για τις αθλήτριες

Με μια αναλογία 50-50 μεταξύ ανδρών και γυναικών αθλητών, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή τονίζει ότι στο Παρίσι το 2024 θα είναι οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην ιστορία με ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Ωστόσο, είναι αυτή η πραγματικότητα;

Ένα καλό πρώτο βήμα

Η Καόρι Γιαμαγκούτσι, πρώην μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ιαπωνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (JOC), δεν το πιστεύει. Η ΔΟΕ γιορτάζει την πλήρη ισότητα των φύλων στον αγωνιστικό χώρο, αλλά εκτός γηπέδου - σε προπονητικό και διοικητικό επίπεδο - το παιχνίδι εξακολουθεί να είναι αντρικό.

«Είναι ένα καλό πρώτο βήμα», δήλωσε στους Japan Times η Γιαμαγκούτσι, η οποία κέρδισε ένα χάλκινο ολυμπιακό μετάλλιο στο τζούντο, όταν τα αγωνίσματα τζούντο για τις γυναίκες ήταν ακόμη χαρακτηρισμένα ως άθλημα επίδειξης. «Αλλά υπάρχει διαφορά μεταξύ της ισότητας των φύλων και της ισότητας των φύλων. Δεν θα πρέπει να είναι το να ρίχνουμε τις γυναίκες στον αγωνιστικό χώρο των ανδρών και να παίζουν γυναίκες και άνδρες με τους ίδιους κανόνες και τον ίδιο εξοπλισμό. Οι γυναίκες δεν είναι άνδρες».

Ως παράδειγμα, η Γιαμαγκούτσι, καθηγήτρια τώρα στο Ινστιτούτο Επιστημών Υγείας και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Τσουκούμπα, λέει ότι παρόλο που οι γυναίκες είναι σωματικά διαφορετικές από τους άνδρες σε πολλά σημεία, παίζουν στο ίδιο μέγεθος γήπεδο ποδοσφαίρου, με το ίδιο μέγεθος μπάλας και το ίδιο μέγεθος τέρματος.

«Τα αθλήματα έχουν σχεδιαστεί για τους άνδρες από τους άνδρες», είπε.

Τι πρέπει να αλλάξει

Το 1900, όταν το Παρίσι φιλοξένησε για πρώτη φορά τους Αγώνες, μόλις το 2,2% των αθλητών ήταν γυναίκες. Μέχρι τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες, ο αριθμός τους είχε αυξηθεί στο 23%. Στους προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, οι γυναίκες αποτελούσαν το 48% των αθλητών.

Οι γυναίκες έχουν διανύσει πολύ δρόμο - αν μιλάμε μόνο για αριθμούς.

«Δεν επικρίνω τις προσπάθειες της ΔΟΕ, αλλά το να έχεις ποσοστό συμμετοχής 50% μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν σημαίνει ότι έχεις επιτύχει την ισότητα των φύλων. Νομίζω ότι θα ήταν λάθος να θεωρήσουν ότι έχουν τελειώσει».

Η Yamaguchi εξηγεί ότι η ασυνείδητη προκατάληψη -η παραδοχή ότι τα ανδρικά αθλήματα είναι ο κανόνας- μπορεί να κρατήσει τις γυναίκες πίσω, επειδή διαιωνίζει την ιδέα ότι οι γυναίκες πρέπει να «παίζουν σαν άντρες» για να λάβουν το ίδιο επίπεδο σεβασμού και αναγνώρισης.

Η 59χρονη συνεχίζει λέγοντας ότι οι γυναίκες αθλήτριες στην Ιαπωνία σπάνια μιλούν για τις διακρίσεις λόγω φύλου στον αθλητισμό, επειδή φοβούνται ότι θα είναι το «καρφί που ξεχωρίζει» και έτσι θα τους χτυπήσουν ξανά κάτω. Ωστόσο, δεν είναι όλοι ένοχοι να κάνουν τα στραβά μάτια - μερικές γυναίκες αντιλαμβάνονται λιγότερο τα σημάδια της ανισότητας, λέει η ίδια.

«Αν νιώθουν άνετα με τον τρόπο που είναι τα πράγματα, αυτό είναι μια χαρά, αλλά αν δεν είναι, και υποψιάζομαι ότι δεν είναι όλοι έτσι, είναι σημαντικό να αναρωτιούνται γιατί τα πράγματα είναι έτσι όπως είναι. Δεν μπορούν να κάνουν ερωτήσεις αν δεν έχουν πλήρη επίγνωση των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες. Πρέπει να τις δουν για να τις καταπολεμήσουν», δήλωσε η Yamaguchi.

Η JOC πέτυχε τον στόχο της να έχει πάνω από 40% γυναίκες μέλη του διοικητικού συμβουλίου τον Ιούνιο του 2021, αλλά η Yamaguchi, η οποία υπηρέτησε στο διοικητικό συμβούλιο της JOC μεταξύ 2011 και 2021, λέει ότι είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε τι πραγματικά σημαίνει αυτό.

«Θα ήθελα να πιστεύω ότι τα πράγματα αλλάζουν προς το καλύτερο, αλλά δεν περιμένω η αλλαγή να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη. Θα χρειαστεί πολύς χρόνος. Πρέπει να δώσουμε 10 ή 20 χρόνια», δήλωσε ο Γιαμαγκούτσι.

Πού υπάρχει υποεκπροσώπηση

Τον Φεβρουάριο του 2021, ο Γιοσίρο Μόρι, πρώην πρωθυπουργός, παραιτήθηκε από πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο μετά από σεξιστικά σχόλια που υπονοούσαν ότι οι γυναίκες μιλούν πολύ.

Εκείνη τη στιγμή, μόνο πέντε από τα 25 μέλη του διοικητικού συμβουλίου της επιτροπής της JOC ήταν γυναίκες.

Ενώ η ΚΟΕ μπορεί να έχει αυξήσει τη γυναικεία εκπροσώπηση στο διοικητικό της συμβούλιο, οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε θέσεις λήψης αποφάσεων σε εγχώριους αθλητικούς οργανισμούς. Σύμφωνα με στοιχεία της Japan Sport Association από τον Μάρτιο, οι γυναίκες αποτελούσαν μόλις το 25,4% των διευθυντών των αθλητικών διοικητικών οργάνων στους 72 αθλητικούς οργανισμούς-μέλη που απάντησαν σε έρευνα.

Η Γιαμαγκούτσι επισημαίνει επίσης ότι μπορεί οι μισοί αθλητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού να είναι γυναίκες, αλλά η ισοτιμία δεν είναι σε αυτό το επίπεδο όσον αφορά τον αριθμό των ανδρών και των γυναικών προπονητών σε αθλήματα όπως το τζούντο.

Εκτός από την πρόκληση της εισόδου στο «κλαμπ των παλιών αγοριών», τα στερεότυπα του φύλου -η υπόθεση ότι ο «οικιακός» τους ρόλος τις περιορίζει από το να ταξιδεύουν με αθλητικές ομάδες ή να εργάζονται εκτός ωραρίου- κρατούν τις γυναίκες μακριά από ανώτερες θέσεις προπονητών, λέει η Yamaguchi.

Στο τζούντο, υπάρχουν πολλές γυναίκες υποψήφιες προπονήτριες με αποδεδειγμένο ιστορικό, αλλά για κάποιο λόγο επιλέγονται πάντα οι άνδρες ως επικεφαλής προπονητές. Αν δεν αλλάξουν τα πρότυπα, δεν νομίζω ότι θα δούμε γυναίκα προπονήτρια στο τζούντο για το επόμενο μισό αιώνα. Μπορεί να μην είμαι ζωντανή για να το δω να συμβαίνει», δήλωσε η Γιαμαγκούτσι.

«Η ΔΟΕ μας έδειξε την κατανομή των αθλητών και αθλητριών, αλλά θα ήμουν περίεργος να δω τα στατιστικά στοιχεία για τους αθλητικούς ηγέτες, τους προπονητές και τους αξιωματούχους».

Την τελευταία δεκαετία, μόνο το 10% των διαπιστευμένων προπονητών στους θερινούς και χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν γυναίκες, σύμφωνα με τη ΔΟΕ.

Η διόρθωση ενός σπασμένου συστήματος απαιτεί χρόνο, αλλά η Yamaguchi υπενθυμίζει στις αθλητές στην Ιαπωνία ότι οι μεγάλες αλλαγές ξεκινούν από μικρές ενέργειες και ότι το να παίζεις το παιχνίδι της αναμονής δεν είναι η μόνη επιλογή. Ξεκινήστε μια συζήτηση με τους κοντινούς σας ανθρώπους και μετατρέψτε την ατομική δράση σε συλλογική δράση, προτείνει.

«Αν κοιτάξετε το τένις, τα ίσα χρηματικά έπαθλα στα Grand Slam έγιναν δυνατά χάρη στην Billie Jean King και όλες τις γυναίκες που αγωνίστηκαν για ίσες αμοιβές. Χρησιμοποίησαν τη φωνή τους. Όταν οι αθλητές μιλούν, τα πράγματα αλλάζουν», δήλωσε η Yamaguchi.

Θέλω οι γυναίκες αθλήτριες στην Ιαπωνία να θυμούνται ότι βρίσκονται εδώ σήμερα χάρη στη μακρά σειρά γυναικών που ήρθαν πριν από αυτές. Θέλω να αναρωτηθούν: Θα επαναπαυθώ στις δάφνες μου ή θα κάνω τη ζωή καλύτερη για την επόμενη γενιά αθλητριών; Ναι, πρόκειται για τον αθλητισμό. Αλλά δεν πρόκειται μόνο για τον αθλητισμό.