Η κατάθλιψη στους αθλητές είναι ένα φαινόμενο που συχνά περνά απαρατήρητο, καθώς η κοινή γνώμη τείνει να πιστεύει ότι τα άτομα που απολαμβάνουν δόξα και οικονομική ευμάρεια είναι απαλλαγμένα από ψυχικές ασθένειες. Ωστόσο, οι επαγγελματίες αθλητές βρίσκονται υπό συνεχές άγχος και πίεση για να αποδίδουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους, γεγονός που μπορεί να επιβαρύνει την ψυχική τους υγεία. Η ανάγκη για συνεχή επιτυχία, οι τραυματισμοί και οι έντονες απαιτήσεις των προπονήσεων δημιουργούν ένα περιβάλλον που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας.
Παρά τα εξωτερικά σημάδια επιτυχίας και ευτυχίας, πολλοί αθλητές παλεύουν με την κατάθλιψη και άλλα ψυχικά προβλήματα, συχνά σιωπηλά και χωρίς υποστήριξη. Η κοινωνική πίεση και το στίγμα που συνδέεται με τις ψυχικές ασθένειες αποτρέπουν πολλούς από το να ζητήσουν βοήθεια. Είναι κρίσιμο να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα, προκειμένου να υποστηρίξουμε τους αθλητές όχι μόνο στην επαγγελματική τους καριέρα, αλλά και στην προσωπική τους ευημερία.
Η ψυχική υγεία των αθλητών μέσα από τα μάτια ενός ειδικού
Στο πλαίσιο αυτό το ethnos.gr επικοινώνησε με ψυχολόγο ο οποίος ασχολείται ενεργά με την αθλητική ψυχολογία, ωστόσο ζήτησε να μην κατονομαστεί.
Εξήγησε ότι ο κόσμος πολλές φορές συσχετίζει τα πολλά χρήματα με την καλή ψυχική υγεία και σημείωσε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο. Τόνισε ότι και οι επαγγελματίες αθλητές ασκούν το επάγγελμά τους το οποίο προβλέπει την έκθεση σε μεγάλο βαθμό. Από εκεί προκύπτει και το γεγονός ότι οποιοσδήποτε παρακολουθεί αθλητισμό μπορεί με ευκολία να ασκήσει κριτική, χωρίς να μπορεί να αντιληφθεί με ευκολία όσα κρύβονται πίσω από την «κουρτίνα».
Αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζεται η ψυχική υγεία των αθλητών σημείωσε ότι για να υπάρχουν τα μεγάλα συμβόλαια τα οποία κερδίζουν, αυτό σημαίνει ότι η εντατική προπόνηση και οι απαιτήσεις που μπορεί να έχει ένας σύλλογος και ο ίδιος ο αθλητής από τον εαυτό του μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ψυχική του υγεία που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην κατάθλιψη.
Διαφορές από άθλημα σε άθλημα
Ο ψυχολόγος με τον οποίο επικοινώνησε το ethnos.gr επεσήμανε επίσης ότι τα «κρούσματα» κατάθλιψης και άλλων ψυχικών προβλημάτων μπορεί να διαφέρουν από άθλημα σε άθλημα. Δηλαδή μπορεί σε αθλήματα που οι απαιτήσεις και η πίεση είναι μεγαλύτερη, οι αθλητές να είναι πιο επιρρεπείς σε σύγκριση με άλλα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα ομαδικά αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο. Σε αυτή την περίπτωση ο ποδοσφαιριστής εκτός από την πίεση που θέτει στον εαυτό του, μπορεί να δέχεται πιέσεις τόσο από την ομάδα στην οποία αγωνίζεται όσο και από τους οπαδούς που την υποστηρίζουν.
Ωστόσο, κρούσματα κατάθλιψης και άλλων ψυχικών νοσημάτων παρουσιάζουν και οι αθλητές οι οποίοι αγωνίζονται σε ατομικά αθλήματα. Τέτοιοι είναι οι αθλητές του στίβου οι οποίοι πολλές φορές δεν έχουν ούτε την οικονομική δυνατότητα να συναντούν κάποιον αθλητικό ψυχολόγο. Σε ομαδικά αθλήματα όπου τα χρήματα είναι περισσότερα μπορεί πιο εύκολα μία ομάδα να τοποθετεί έναν ειδικό προκειμένου να παρακολουθεί τους αθλητές.
Πώς οδηγούνται στην κατάθλιψη και πως την αντιμετωπίζουν
Από τη συνομιλία με τον συγκεκριμένο επιστήμονα προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι αιτίες για τα ψυχικά νοσήματα με τους αθλητές συμβαδίζουν με τη λύση στο πρόβλημα.
Αυτό συμβαίνει γιατί τον πιο σημαντικό ρόλο παίζουν οι κοντινοί άνθρωποι του αθλητή και η υποστήριξη που του προσφέρουν. Έχει μεγάλη σημασία ένας επαγγελματίας να μπορεί να έχει κοντά του άτομα με τα οποία μπορεί να μιλήσει και να εκφράσει συναισθήματα τόσο χαράς όσο και λύπης.
Αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει μόνο όταν ένας αθλητής πάθει κατάθλιψη, αλλά κυρίως κατά τη διάρκεια της ζωής του, καθώς είναι ένας παράγοντας που μπορεί να αποτρέψει τη δημιουργία της.
Ακόμα και σε περιπτώσεις τραυματισμών έχει αποδειχθεί το η κοινωνική υποστήριξη μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη αποκατάσταση, καθώς μέσα από αυτή ο επαγγελματίας του αθλητισμού παίρνει κίνητρο και κουράγιο για να τον βοηθήσει να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια στην αποθεραπεία του.
Ο ρόλος του αθλητικού ψυχολόγου
Αναφερόμενος στις ελληνικές ομάδες, είπε ότι οι περισσότερες διαθέτουν αθλητικό ψυχολόγο κυρίως στα τμήματα των νέων όπου είναι η πηγή που σφυρηλατείτε ο χαρακτήρας του κάθε αθλητή. Σε αυτή την περίπτωση, προτεραιότητα είναι το παιδί και στη συνέχεια ο αθλητής.
Τόνισε επίσης ότι γίνονται σημαντικά βήματα στη χώρα μας και πως πολλοί προπονητές ζητούν να μάθουν πράγματα από την επιστήμη έτσι ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν σωστά τους αθλητές τους, καθώς ο προπονητής είναι αυτός που έχει άμεση σχέση με τον αθλητή.
Μάλιστα πολλοί είναι αυτοί που δε ζητούν να μάθουν πράγματα με αφορμή κάποια περιστατικά, αλλά για να τα προλάβουν έτσι ώστε να μην εμφανιστούν.
Σε κάθε περίπτωση, τον πρώτο λόγο φαίνεται να έχει ο κοινωνικός και οικογενειακός περίγυρος του κάθε αθλητή και στη συνέχεια τα στελέχη της ομάδας στην οποία αγωνίζονται.
Μάλιστα αθλητικός ψυχολόγος που επιβλέπει μία ομάδα, εκτός από τους παίκτες και το επιτελείο του συλλόγου έρχεται σε επαφή και με την οικογένεια ενός νεαρού αθλητή προκειμένου να μεταδώσει όσα χρειάζονται για να έχει ο συγκεκριμένος τη σωστή αντιμετώπιση και στην εργασία, αλλά και στη ζωή του.
Οι αριθμοί πίσω από τα ψυχικά νοσήματα στον αθλητισμό
Σημειώνεται ότι υπάρχουν αρκετές έρευνες και μελέτες που ασχολούνται με την ψυχική υγεία των αθλητών και ειδικότερα με την κατάθλιψη. Μερικές από τις πιο αξιοσημείωτες είναι οι εξής:
- Έρευνα του Πανεπιστημίου του Τορόντο (2019):
Αυτή η μελέτη ανέδειξε ότι περίπου το 34% των επαγγελματιών αθλητών παρουσιάζουν συμπτώματα κατάθλιψης. Η μελέτη επικεντρώθηκε σε αθλητές από διάφορα αθλήματα και επίπεδα ανταγωνισμού, αποκαλύπτοντας ότι η κατάθλιψη είναι συχνότερη στους αθλητές απ' ό,τι στο γενικό πληθυσμό.
- Μελέτη της Εθνικής Ένωσης Αθλητών Κολεγίων (NCAA, 2016):
Η μελέτη αυτή ανέφερε ότι περίπου το 30% των αθλητών κολεγίων ανέφεραν να αισθάνονται κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της αθλητικής τους καριέρας. Οι αθλητές ανέφεραν ότι το άγχος των ακαδημαϊκών και αθλητικών υποχρεώσεων συνεισφέρει σημαντικά στα συμπτώματα αυτά.
- Έρευνα από το Ινστιτούτο Ψυχιατρικής King's College στο Λονδίνο (2017):
Αυτή η έρευνα έδειξε ότι οι αθλητές που αντιμετωπίζουν τραυματισμούς έχουν διπλάσια πιθανότητα να παρουσιάσουν κατάθλιψη. Το συνεχές άγχος για την αποκατάσταση και την απόδοση μετά από τραυματισμό επηρεάζει σημαντικά την ψυχική υγεία των αθλητών.
- Έκθεση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (2019):
Η ΔΟΕ ανέφερε ότι οι αθλητές υψηλού επιπέδου έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ψυχικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης, λόγω της συνεχούς πίεσης και των προσδοκιών για κορυφαία απόδοση.
Αυτές οι έρευνες τονίζουν τη σημασία της αναγνώρισης και της αντιμετώπισης της κατάθλιψης στους αθλητές, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη και θεραπεία σε αυτόν τον πληθυσμό.
