Fortnite: Το παιχνίδι που έγινε... επιδημία

Σε αυτόν τον κόσµο η σύγκρουση είναι ανελέητη. ∆εν ξεχωρίζουν µικροί και µεγάλοι, µόνο οι ικανότεροι στη µάχη για την επιβίωση, οι πιο θαρραλέοι. Ξεχωρίζουν όσοι τόλµησαν να ανοίξουν το αλεξίπτωτό τους και να πέσουν στο εικονικό νησί στο οποίο διεξάγονται οι µάχες του Fortnite. Παίκτες απ’ όλο τον κόσµο, όλων των ηλικιών: από µαθητές δηµοτικού µέχρι αστέρια της Πρέµιερ Λιγκ, σε αριθµούς που προκαλούν ίλιγγο, συνδέονται online και δεν σταµατούν να παίζουν ούτε για να φάνε, ούτε για να κοιµηθούν, να δουν τον φίλο ή το κορίτσι τους – τουλάχιστον µέχρι να καταφέρουν να γίνουν οι τελευταίοι επιζώντες στις επικές αναµετρήσεις. Και αυτή είναι η ευχάριστη πλευρά των πραγµάτων.

Είναι αρκετοί εκείνοι που δεν διστάζουν να συγκρίνουν την εξάρτηση από το ηλεκτρονικό παιχνίδι µε αυτήν της ηρωίνης. Ερευνητές καταγράφουν περιπτώσεις συµµετεχόντων που συνέχισαν να παίζουν παρά το γεγονός ότι έξω από το σπίτι τους είχε εµφανιστεί τυφώνας. Ερευνες που έχουν γίνει στο εξωτερικό καταγράφουν ότι εκατοντάδες γάµοι έχουν καταστραφεί από το βιντεοπαιχνίδι. Ετσι -ή κάπως έτσι- το ερώτηµα εµφανίζεται πιεστικό: «Το παιδί µου παίζει Fortnite. Τι πρέπει να κάνω;». Η απάντηση µόνο εύκολη δεν είναι, καθώς το Fortnite βρίσκεται στην κορυφή της ιδιαίτερα προσοδοφόρας βιοµηχανίας των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Περισσότεροι από 200 εκατοµµύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσµο το 2018 έπαιξαν το βιντεοπαιχνίδι. Ανάµεσα σε αυτούς και πάρα πολλά παιδιά.

Σύµφωνα µε ερευνητές του τοµέα της υγείας στις ΗΠΑ, το παιχνίδι µπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία στη διαδικασία του ύπνου των µαθητών και, κατ’ επέκταση, προβληµατική και βίαιη συµπεριφορά κατά την παρουσία τους στο σχολείο. Σύµφωνα µε όσα είπε στην «Boston Globe» ο Μάικλ Ριτς, διευθυντής κλινικής κατά των εθισµών του ∆ιαδικτύου στη Βοστώνη, «πολλά παιδιά δεν κοιµούνται, δεν πηγαίνουν στο σχολείο τους. Φτάνουν στο σηµείο να παρατήσουν κοινωνικές δραστηριότητες. Πολλά παράτησαν ακόµη και τη συµµετοχή τους στα αθλητικά παιχνίδια για να πέσουν Fortnite. Είχαµε, µάλιστα, την περίπτωση ενός µικρού που κατέστρεψε το αυτοκίνητο της οικογένειας επειδή νόµιζε ότι οι γονείς του είχαν κλειδώσει σε αυτό την κονσόλα βιντεοπαιχνιδιών. Πήρε ένα σφυρί και έσπασε το παρµπρίζ». Ερευνητές στη Μεγάλη Βρετανία καταγράφουν περιπτώσεις εφήβων στις οποίες είναι τόσο µεγάλο το πάθος τους για τις διαδικτυακές συγκρούσεις που φτάνουν σε σηµείο να µην τρώνε και να αδυνατίζουν, καθώς αρνούνται να σταµατήσουν να παίζουν.

Και αν υποθέσει κάποιος ότι παιδιά και έφηβοι είναι τα εύκολα θύµατα στα θέλγητρα του Fortnite, τότε καλό θα είναι να εξετάσει τι συµβαίνει µε τα αστέρια της αγγλικής Πρέµιερ Λιγκ, ποδοσφαιριστές που έχουµε συνηθίσει να βλέπουµε να αγωνίζονται µέσα από τα κανάλια της συνδροµητικής τηλεόρασης. Ο Κέιν και οι άλλοι Σύµφωνα µε όσα αποκάλυψε ο ψυχολόγος Στιβ Πόουπ, δεκάδες ποδοσφαιριστές έχουν ζητήσει τη βοήθειά του για να «ξεκολλήσουν» από τον κόσµο του Fortnite. Οπως αποκάλυψε η «Sunday Mirror», ο σέντερ φορ της Εθνικής Αγγλίας και της Τότεναµ, Χάρι Κέιν, έχει παίξει περισσότερα από 3.200 παιχνίδια, ενώ ο συµπαίκτης του και στις δύο οµάδας, Ντέλε Αλι, έχει ξεπεράσει τα 4.000. Μάλιστα, ο Γάλλος επιθετικός της Ατλέτικο Μαδρίτης, Αντουάν Γκριεζµάν, φτάνει στο σηµείο να δηλώνει ότι είναι δυσκολότερο ακόµη και από έναν αγώνα του ισπανικού πρωταθλήµατος!

Σύµφωνα µε τον Χαράλαµπο Πουλόπουλο, καθηγητή Κοινωνικής Εργασίας στο ∆ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, ο οποίος είχε διατελέσει διευθυντής του ΚΕΘΕΑ, «οι βιοµηχανίες του κλάδου ανέπτυξαν παιχνίδια που δίνουν τη δυνατότητα σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, έστω και εικονικά, να ξεπεράσουν τα όριά τους. Να δείξουν ότι µπορούν να τα καταφέρουν. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, υπάρχουν βιντεοπαιχνίδια που ανταποκρίνονται σε βαθύτερες ανάγκες».

Σύµφωνα µε τον κ. Πουλόπουλο, τα σηµάδια της εξάρτησης που µπορεί ένας γονέας να διακρίνει είναι τα ακόλουθα: «Αφήνει πίσω του πράγµατα που συµβαίνουν στον πραγµατικό κόσµο. Αφήνει τις παρέες του, δεν έχει πλέον σχέσεις, σταµατά σιγά σιγά να επικοινωνεί όπως το έκανε πριν. ∆υσκολεύεται να βγει από το σπίτι και αισθάνεται ότι αυτός είναι ο κόσµος του, ενώ περνά ολοένα και περισσότερες ώρες στο ∆ιαδίκτυο. Και έχει συµπεριφορές που µοιάζουν µε αυτή του στερητικού συνδρόµου: είναι επιθετικό, προσπαθεί να κάνει πράγµατα για να αλλάξει τα δεδοµένα… Αυτές, βέβαια, είναι συµπεριφορές που παρατηρούνται και σε ενήλικες, όχι µόνο στα παιδιά. Επίσης, ξυπνάει βράδυ για να παίξει το συγκεκριµένο παιχνίδι. Ολα αυτά είναι πράγµατα τα οποία θα πρέπει να µας ανησυχήσουν».

Τι θα συµβούλευε, όµως, ο καθηγητής τους γονείς να πράξουν; «Το πρώτο πράγµα που θα έπρεπε να κάνει κάποιος είναι µια ειλικρινή συζήτηση µε το παιδί. Με ηρεµία και χωρίς να δαιµονοποιήσει το ∆ιαδίκτυο, καθώς είναι πολλά τα παιδιά που το χρησιµοποιούν µε δηµιουργικό τρόπο. Χωρίς, λοιπόν, να εφαρµόσει αστυνοµικές πρακτικές, να υπάρξει ένα κοινά συµφωνηµένο πλαίσιο χρήσης του ∆ιαδικτύου: για πόσες ώρες, ποιες ηµέρες, υπό ποιες προϋποθέσεις… ∆ηλαδή, να µη µένει ένα παιδί για πάρα πολλές ώρες και σε καθηµερινή βάση online και ξαφνικά οι γονείς να ανακαλύπτουν ότι κάτι συµβαίνει και να το κόβουν µαχαίρι, να του λένε ότι δεν θα το ξαναχρησιµοποιήσει, δηµιουργώντας έτσι µία συνθήκη, η οποία επί της ουσίας είναι ανεφάρµοστη. Αυτό που θα συµβούλευα είναι περισσότερη συζήτηση, ειλικρίνεια, ποιοτικό χρόνο µε το παιδί και να γίνονται πράγµατα και εκτός σπιτιού».

Το σηµείο στο οποίο η συζήτηση αρχίζει και γίνεται προβληµατική είναι όταν το Fortnite κατηγορείται ότι είναι δηµιουργηµένο µε τέτοιο τρόπο ώστε να προκαλεί εθισµό σε όσους παίζουν. Αυτός δεν είναι, όµως, ο µηχανισµός που κρύβεται πίσω από όλα τα παιχνίδια, ηλεκτρονικά ή µη; Το πρόβληµα, λοιπόν, ίσως να απαιτεί µία µέθοδο υγιούς αντιµετώπισης, και όχι δαιµονοποίησής του. Ισως να είναι και αυτή της παρουσίας του γονιού µέσα στο ίδιο το παιχνίδι, σε αυτόν τον εικονικό κόσµο των ανελέητων µαχών, µε τον µικρό να καλεί σε βοήθεια: «Από εδώ, µπαµπά, από εδώ. Ελα να τους περικυκλώσουµε, να µη µείνει ρουθούνι».