Δημήτρης Φραγκιόγλου στο ethnos.gr: «Με καταπιέζει πολύ η άποψη ότι οι κωμικοί πρέπει να είναι οπωσδήποτε η χαρά της ζωής»

Με απόλυτη επιτυχία πραγματοποιήθηκε, το βράδυ της Δευτέρας (7/11), η πρεμιέρα της παράστασης «Ο Γουόλτερ Μίττυ και ο Πανηγυρικός», σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Πολυχρονοπούλου και ερμηνεία Δημήτρη Φραγκιόγλου στον Πολυχώρο Vault. Πρόκειται για δύο εξαιρετικά μονόπρακτα του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα, Ιάκωβου Καμπανέλλη, «Η μυστική ζωή του Γουόλτερ Μίττυ» και «Ο πανηγυρικός», στα οποία συναντάμε δυο χαρακτήρες που τους συνδέει κοινή μοίρα.

Ο Γουόλτερ Μίττυ ζει μέσα από τα όνειρα και τη φαντασία του, ενώ ο διορισμένος Δήμαρχος, γεμάτος ανασφάλειες και αγωνίες οδηγείται στην αυτοκαταστροφή και την κατάρρευση, την πιο σημαντική μέρα της ζωής του, μπροστά στους επίσημους καλεσμένους του. Δυο χαρακτήρες αδύναμοι, που ο ένας γίνεται ο σημαντικός ήρωας που αποκτά εξουσία και σημαντικούς ρόλους με την ονειροπόληση και ο άλλος δεν μπορεί να διαχειριστεί την εξουσία, την οποία επεδίωξε, απέκτησε και που τόσο επιθυμούσε και επιθυμεί. 

«Η πρώτη μου επαφή με το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, αλλά και με τον ίδιο τον συγγραφέα, έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ‘80. Πρωτοετής φοιτητής τότε στο Οικονομικό της Νομικής συμμετείχα στο θεατρικό τμήμα του πανεπιστημίου. Εκείνη τη χρονιά ανεβάσαμε το "Παραμύθι χωρίς όνομα" κι έπαιξα το Βασιλιά. Στη παράσταση έπαιζε και η κόρη του Ιάκωβου Καμπανέλλη, η Κατερίνα - φοιτήτρια κι αυτή τότε. Ο Καμπανέλλης ήρθε και παρακολούθησε κάποιες από τις πρόβες μας, του άρεσε η δουλειά μας και τη στήριξε. Λόγω της φιλίας μου με την Κατερίνα τον συναντούσα αρκετά συχνά – πήγαινα και στο σπίτι τους. Ήξερε ότι θέλω να γίνω ηθοποιός και με ενθάρρυνε. Μου έδωσε πολύ χρήσιμες συμβουλές» λέει, χαρακτηριστικά, ο Δημήτρης Φραγκιόγλου.

Μπορείτε να μας αποκαλύψετε κάποιες από αυτές τις συμβουλές;

Είχε διακρίνει ότι έχω κλίση στην κωμωδία, κι ότι θα είναι το είδος που θα με κερδίσει. Κάναμε λοιπόν κάποιες εκτενείς κουβέντες για την κωμωδία, για το χιούμορ και το αστείο. Μου εξηγούσε τις διαφορές τους και τους τρόπους διαχείρισής τους - έκανα τότε ραδιόφωνο στο Β! Πρόγραμμα. Επίσης μου μιλούσε για το μέτρο που θα πρέπει να έχω πάντα κατά νου υπηρετώντας την κωμωδία.

Πώς ήταν σαν χαρακτήρας ο Ιάκωβος Καμπανέλλης;

Ήταν ένας πολύ απλός και γενναιόδωρος άνθρωπος. Ήξερε το μέγεθός του και δεν χρειαζόταν χαζές επιβεβαιώσεις. Σου έδινε χώρο για να τον πλησιάσεις και να νιώσεις άνετα μαζί του. Εγώ, λόγω της φιλίας μου με τη Κατερίνα, τον συναντούσα συχνά έξω από τα τυπικά πλαίσια. Είχε αναπτυχθεί μια σχέση οικειότητας ανάμεσά μας και μπορούσα να εκφραστώ ελεύθερα χωρίς να νιώθω τον φόβο ότι πρέπει να προσέχω τι λέω γιατί έχω απέναντί μου τον μεγάλο συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη. Και αυτό ήταν το μεγαλείο του.

Με ποιο κριτήριο έγινε η επιλογή των δύο έργων «Η μυστική ζωή του Γουόλτερ Μίττυ» και «Ο πανηγυρικός» για την παράστασή σας; 

Ήθελα να συμμετάσχω στον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννησή του συγγραφέα, γιατί ο Καμπανέλλης ήταν κατά κάποιο τρόπο «αρωγός» στα πρώτα μου βήματα. Απευθύνθηκα, λοιπόν, στην Κατερίνα - κόρη του. Ήξερα ότι υπάρχουν έργα του συγγραφέα που για κάποιους λόγους δεν είχαν δει ποτέ το φως της σκηνής και που επίσης παρέμεναν αδημοσίευτα. Ζήτησα, λοιπόν, από τη Κατερίνα να μου εμπιστευθεί κάποιο από αυτά. Και μου πρότεινε το μονόλογο "Η μυστική ζωή του Γουόλτερ Μίττυ". Για την ακρίβεια ο μονόλογος αυτός έχει παρουσιαστεί για μία και μοναδική φορά από τον Βασίλη Διαμαντόπουλο το 1957. Μου πρότεινε και τον «Πανηγυρικό», γιατί πιστεύει ότι μου ταιριάζει το παράλογο υπόγειο χιούμορ που διατρέχει τον ρόλο του Δημάρχου.

Υπάρχει κάτι που ανακαλύψατε σε σχέση με τον εαυτό σας, το έργο ή ακόμη και με την ίδια τη ζωή, κατά τη διάρκεια προετοιμασίας και τριβής σας με τα δύο κείμενα;

Ανακάλυψα ότι μου αρέσει πολύ το θέατρο λόγου και ότι θα ήθελα να δοκιμαστώ περισσότερο σε αυτό. Ανακάλυψα, για άλλη μια φορά, ότι οι μεγάλοι συγγραφείς έχουν το χάρισμα να μπορούν και να εκφράζονται απλά. Ο απλός καθημερινός λόγος μπορεί να είναι το ίδιο μεστός και γεμάτος και μπορεί να μας μεταφέρει το ίδιο καλά τα μεγάλα και σοβαρά νοήματα.

Ποια στοιχεία καθιστούν τα έργα «Η μυστική ζωή του Γουόλτερ Μίττυ» και «Ο πανηγυρικός» διαχρονικά και ιδιαίτερα επίκαιρα;

Έχουμε να κάνουμε με δυο εντελώς διαφορετικούς ήρωες, με αλλιώτικες συμπεριφορές. Ο Γουόλτερ Μίττυ είναι ένας εσωστρεφής ανθρωπάκος. Για να ξεφύγει από την ανούσια μίζερη ζωή του και για να αντέξει τη βαρετή καθημερινότητά του έχει αναπτύξει έναν δικό του μηχανισμό άμυνας. Δραπετεύει απ' όλα αυτά που τον καταπιέζουν ονειροπολώντας. Γίνεται ο ήρωας των ονειροπολήσεών του και στις ονειροπολήσεις του καταφέρνει τα ακατόρθωτα. Όλοι κάποιες στιγμές αναζητάμε τρόπους για να ξεφύγουμε από την καταπίεση της καθημερινότητας… Ο Δήμαρχος είναι ένας εξωστρεφής χαρακτήρας. Ανθρωπάκος κι αυτός που παραζαλισμένος από την γλύκα της εξουσίας ξεχνάει ποιο είναι το πραγματικό του μέγεθος. Θεωρεί τον εαυτό του σπουδαίο πολιτικάντη ικανότατο στους τακτισμούς με αποτέλεσμα η πιο λαμπρή ημέρα της καριέρας του να καταλήξει σε Βατερλό. Όλοι έχουμε πέσει στην παγίδα να υπερεκτιμήσουμε το πραγματικό μας μέγεθος. Και οι δυο ήρωες απεικονίζουν μια «άλλη καθημερινότητα». Ο Καμπανέλλης διεισδύει στην ουσία της ανθρώπινης φύσης.

Πώς είναι η εμπειρία της συνεργασίας με την Κατερίνα Πολυχρονοπούλου και τι ήταν αυτό που σας κέντρισε το ενδιαφέρον στη σκηνοθεσία της;

Με την Κατερίνα Πολυχρονοπούλου ταιριάξαμε από τη πρώτη στιγμή. Καλλιτεχνικά συμφωνούμε, βλέπουμε το θέατρο με την ίδια ματιά. Υπήρξε λοιπόν μια καλλιτεχνική συμφωνία κι ένας αμοιβαίος σεβασμός και από τις δύο μεριές. Η συνεργασία μας κύλησε πολύ ομαλά και γόνιμα. Η Κατερίνα δεν αρέσκεται σε σκηνοθετικούς εντυπωσιασμούς κι αυτό είναι κάτι που μου αρέσει πολύ. Έδωσε μεγάλη προσοχή στο κείμενο – λόγο, ένα στοιχείο του θεάτρου που μου αρέσει πολύ. Ο λόγος κακά τα ψέματα πρωταγωνιστεί στην παράστασή μας.

Τι θετικά και τι αρνητικά έχει να βρίσκεστε μόνος πάνω στη σκηνή;

Όταν βρίσκεσαι μόνος πάνω στη σκηνή μοιραία κουβαλάς και αποκλειστικά την ευθύνη της παράστασης. Αυτό απαιτεί από τον ηθοποιό μια διαφορετική ενεργοποίηση. Απαιτεί να είσαι εκεί με όλο σου το είναι και το τελευταίο δέκατο του δευτερολέπτου. Είναι μεγάλη άσκηση για τον συνειδητοποιημένο ηθοποιό. Είναι υπόλογος πρώτα απέναντι στον εαυτό του, στις απαιτήσεις που έχει από εαυτό του, και μετά στο κοινό. Έρχεται αντιμέτωπος με τα όριά του τόσο ερμηνευτικά όσο και τεχνικά.

Τι θα θέλατε να κρατήσει ο θεατής, φεύγοντας από την παράσταση;

Θα ήθελα να διαπιστώσει και να κρατήσει μέσα του ό,τι η ουσία του θεάτρου βρίσκεται στην απλότητα.

Τι πιστεύετε ό,τι λείπει σήμερα από το ελληνικό θέατρο;

Το ελληνικό θέατρο, αναλογικά πάντα, δεν έχει να ζηλέψει κάτι από το Ευρωπαϊκό και το Παγκόσμιο Θέατρο. Μπορεί να δημιουργήσει παράγει και «εμπορικές» και «πειραματικές» παραστάσεις το ίδιο καλές και ενδιαφέρουσες. Δεν υπολείπεται σε κάτι. Χρειάζεται, ωστόσο, να στηριχθεί πιο έμπρακτα ο «πειραματισμός». Όταν λέω «πειραματισμός» εννοώ τις off και τις off - off παραστάσεις. Είναι απαραίτητες – χωρίς αυτές το θέατρο δεν μπορεί να πάει πιο πέρα. Θα ήθελα, λοιπόν, να βρεθεί τρόπος ώστε αυτές οι δουλειές να είναι και οικονομικά αποδοτικές, για να μπορούν να βιοπορίζονται οι ηθοποιοί και οι συντελεστές τους – κάτι που στο εξωτερικό συμβαίνει. Επίσης, χρειάζεται μεγαλύτερη και πιο συστηματική στήριξη το ελληνικό έργο.

Μεγάλη μερίδα του κοινού σας γνώρισε μέσα από τη σειρά «Της Ελλάδος τα παιδιά». Ποιος είναι ο λόγος που πλέον σας βλέπουμε σπάνια στην τηλεόραση;

Οι προτάσεις που δέχτηκα μετά «Της Ελλάδος τα παιδιά» μου ζητούσαν να επαναλάβω περίπου τον ίδιο ρόλο. Δεν είχαν κάτι διαφορετικό για να με τσιγκλίσουν. Αισθανόμουν ότι θα με οδηγούσαν σε μια διαφορετική πορεία από αυτή που ήθελα. Εμένα μ' ενδιέφερε να δοκιμάσω κι άλλα πράγματα και να εξελιχθώ διαφορετικά σαν ηθοποιός. Δεν ήθελα να τυποποιηθώ, όχι πως είναι κακό πράγμα η τυποποίηση, αλλά εμένα δεν μ’ ενδιέφερε. Από ένα σημείο και μετά με ξέχασαν κι έπαψα να έχω προτάσεις.

Πόσο σημαντικό είναι το χιούμορ στην καθημερινή σας ζωή; Θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας έναν εύθυμο άνθρωπο;

Υπάρχει μια φράση στο έργο «Ο Μπίντερμαν και οι Εμπρηστές» του Μαξ Φρις που λέει: «Αυτοί που δεν έχουν την αίσθηση του χιούμορ τα χάνουν εντελώς όταν έρθει η ώρα». Είναι μια φράση που με έχει καθορίσει. Το χιούμορ είναι απαραίτητο στην καθημερινότητά μας και κυρίως όταν έρχονται τα δύσκολα. Βέβαια, χιούμορ ή έχεις ή δεν έχεις. Δεν το αποκτάς όσο και να προσπαθήσεις… Πιστεύω ό,τι έχω χιούμορ αλλά δεν θα έλεγα ότι είμαι και τόσο εύθυμος άνθρωπος. Αυτό δεν σημαίνει πως ζω μέσα στη θλίψη. Είμαι ένας κανονικός άνθρωπος. Εύθυμος όταν και όπου χρειάζεται. Δεν μπορώ να είμαι συνεχώς εύθυμος... Με καταπιέζει πολύ η άποψη ότι οι κωμικοί ηθοποιοί πρέπει να είναι οπωσδήποτε «η χαρά της ζωής» για τους γύρω τους - στην καθημερινότητά τους.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως καλλιτέχνης;

Να καταφέρω να βιοπορίζομαι αποκλειστικά από τη δουλειά μου – δηλαδή τη δουλειά του ηθοποιού. Μέχρι τώρα τα έχω καταφέρει, με πολλές δυσκολίες βέβαια.